Babin

W ciągu ostatniej dekady obserwuje się stały spadek liczby użytkowników bibliotecznych stron www i katalogów online, i coraz mniej konsumentów informacji wykorzystuje zasoby bibliotek na potrzeby informacyjne i traktuje strony biblioteczne jako punkt startowy kwerend. Wg badań, odsetek takich zachowań wynosi mniej niż 1%,natomiast 84% wyszukiwań informacji w Internecie zaczyna się od silników typu Google, a dominującym paradygmatem lokalizowania potrzebnych danych staje się model Google-Wikipedia, w którym internauta kieruje zapytanie do Google, a następnie korzysta z jednego z odsyłaczy do artykułów z Wikipedii, widocznych zazwyczaj na pierwszych pozycjach w wynikach wyszukiwania. Aby zwiększyć widoczność i wykorzystanie zbiorów bibliotek w środowisku online, w artykule zaproponowano ich powiązanie z Wikipedią i przedyskutowano wagę i potrzebę takiej integracji, przedstawiając zalety najpopularniejszej internetowej encyklopedii w porównaniu z tradycyjnymi słownikami kontrolowanymi, oraz argumenty dowodzące, że linkowanie jej artykułów z powiązanymi z nimi tematycznie rekordami bibliograficznymi pozwoli z jednej strony na poprawę jakości usług bibliotek, a z drugiej – wzbogaci jej hasła i da użytkownikom szansę zdobycia pogłębionej wiedzy na interesujące ich tematy. Przedstawiono również rozwój automatycznego systemu do indeksowania przedmiotowego bibliotecznych rekordów metadanych pojęciami z Wikipedii.

Popularność portali społecznościowych na całym świecie stale rośnie, podobnie jak ich wpływ na wiele aspektów życia codziennego. Badaniem tego fenomenu w najróżniejszych kontekstach (m.in. z punktu widzenia zarządzania własnym wizerunkiem, relacji społecznych, struktur sieci, zastosowań edukacyjnych, zachowań użytkowników, czy kwestii prywatności) zajmuje się też coraz więcej naukowców z różnych dyscyplin, w tym tych związanych z bibliotekoznawstwem. Autorzy postanowili dokonać systematycznego przeglądu anglojęzycznego piśmiennictwa z lat 2006 (daty pojawienia się pierwszej publikacji na ten temat) – 2012, poświęconego sposobom adaptacji serwisu Facebook przez biblioteki i bibliotekarzy, identyfikując tematy najczęściej poruszane w literaturze i przedstawiając własne rekomendacje dotyczące dalszych kierunków badań.

Narzędzia do tworzenia wirtualnych kolekcji i wystaw online pozwalają bibliotekom, archiwom, galeriom i muzeom na zapewnianie, powszechnego dostępu do materiałów które cieszą się dużą popularnością lub z różnych względów (zły stan, unikalny charakter, wartość historyczna itp.) nie mogą być wypożyczane. Wybór odpowiedniego systemu zależy od potrzeb oraz możliwości danej instytucji. W bibliotekach Indiana University (BIU) szukano rozwiązania, które byłoby alternatywą zarówno dla stron koncentrujących się na wyspecjalizowanych kolekcjach, o funkcjonalności nieprzydatnej dla innego typu zasobów, jak i dla serwisów o charakterze repozytoriów, skupionych na formacie lub typie treści, bez uwzględniania kontekstu i znaczenia zasobów. Zdecydowano się na wybór systemu Omeka – darmowego oprogramowania o otwartym kodzie źródłowym do budowy cyfrowych archiwów i publikowania online, rozwijanego w Roy Rosenzweig Center for History and New Media (George Mason University) i przeznaczonego dla instytucji, które nie mają dużych budżetów i odpowiedniej liczby personelu technicznego.

Navy eReader Device – w skrócie NeRD, to nowy, wyposażony w liczne zabezpieczenia, zamkniety czytnik e-książek stworzony na potrzeby Marynarki Wojennej Stanów Zjednoczonych przez firmę Findaway World (producenta Playaway – znanego amerykańskim bibliotekom odtwarzacza audio), w ramach programu bibliotecznego Marynarki (Navy General Library Program). Pierwsze 365 egzemplarzy tego urządzenia trafiło do floty podwodnej w zeszłym miesiącu. Są one wyposażone fabrycznie w pakiet 300 starannie dobranych i zaaprobowanych przez centralę tytułów (bestsellery, literatura popularna oraz materiały szkoleniowe i treści z programu czytelnictwa Szefa Operacji Morskich) i mają umożliwić marynarzom służącym poza Stanami Zjednoczonymi, w jednostkach, gdzie papierowe książki są ściśle limitowane i zabronione jest używanie własnych urządzeń elektronicznych, dostęp do biblioteki wojskowej i szansę na lekturę i relaks. Pojawienie się NeRD wzbudziło zainteresowanie nie tylko w kręgach wojskowych, lecz m.in. również w sektorze edukacyjnym.

Znaczna część publikacji matematycznych, informatycznych i nauk ścisłych jest przygotowywana i składana w systemie TeX (oficjalna wymowa tech) stworzonym przez Donalda Knutha. TeX umożliwia piękny skład skomplikowanych tekstów naukowych z rozbudowanymi wzorami matematycznymi, tabelami etc. zapisanych we własnym języku znacznikowym. Sam TeX jest narzędziem niskopoziomowym, wymagającym szczegółowego zapisu każdego szczegółu prezentowanego dokumentu, powstały jednak „nakładki” upraszczające pisanie skomplikowanych tekstów ze strukturą rozdziałów i podrozdziałów, z automatycznym tworzeniem spisów treści, indeksów i bibliografii załącznikowych – ich znajomość może być przydatna dla pracowników bibliotek naukowych i akademickich, chcących zapewnić wsparcie studentom i wykładowcom korzystającym z narzędzi formatowania bibliografii i systemów automatycznego składu tekstu.

„The Edge Initiative” – inicjatywa określana skrótowo jako „Edge”, to projekt działań bibliotek i administracji lokalnej finansowany przez fundację Billa i Melindy Gatesów, wspierany przez stowarzyszenia biblioteczne (ALA, PLA) i różne instytucje pożytku publicznego, którego celem jest poprawa sytuacji ekonomicznej ludności i niwelowanie podziałów społecznych przez rozwój sieciowej technologii informacyjnej oraz zasobów i usług bibliotecznych. W ramach Edge opracowano zestaw 11 mierników do analizy porównawczej (benchmarks) oceniających działanie usług sieciowych świadczonych przez biblioteki publiczne z punktu widzenia wartości usług dla społeczności lokalnej, współpracy z władzami lokalnymi oraz organizacji i zarządzania.

Raspberry Pi to platforma komputerowa o wymiarach karty kredytowej oparta na różnych dystrybucjach systemu Linux, stworzona przez Raspberry Pi Foundation. Urządzenie, dostępne na rynku od 29 lutego 2012 r., zaprojektowano jako alternatywę dla drogich stacjonarnych komputerów, by promować w szkołach nauczanie informatyki i zwiększyć liczbę dzieci uczących się programowania. Niski koszt Raspbery Pi (cena bez obudowy to ok. 35 USD, z obudową wykonana na drukarce 3D jest niewiele wyższa) i ich wszechstronność sprawiły, że zaczęto je wykorzystywać także do zupełnie innych projektów. Z tych samych powodów, na Uniwersytecie Lougborough (UL), postanowiono sprawdzić potencjalne zastosowania Malinek (od ang. raspberry) w bibliotekach szkół wyższych.

W artykule omówiono cel, założenia i sposób realizacji współfinansowanego przez Unię Europejską słowacko-czeskiego projektu „Informacja bez granic – budowanie społeczeństwa informacyjnego poprzez łączenie komputerowych systemów biblioteczno-informacyjnych.” Jego celem było poszerzenie zakresu współpracy między bibliotekami publicznymi przygranicznych rejonów Czech i Słowacji przez implementację w 5 bibliotekach na terenie Samorządowego Kraju Żylińskiego (Žilinského Samosprávneho Kraja – ŽSK) powszechnie stosowanego w Czechach komputerowego systemu biblioteczno-informacyjnego (SBI) Clavius firmy Lanius.

Integracja interaktywnych, multimedialnych i bazujących na uczestnictwie i współpracy technologii z sieciowymi usługami i zasobami bibliotek staje się obecnie jednym z ważniejszych wyzwań i kryteriów oceny jakości pracy tych instytucji, oraz platform komunikacji i wymiany informacji. Mimo wielu dowodów, że narzędzia sieci 2.0 mogą potencjalnie wspierać rozwój serwisów bibliotecznych oraz znacząco usprawnić ich funkcjonowanie, wiele instytucji nadal nie wykorzystuje możliwości tego typu aplikacji ze względu na budżetowe, czasowe czy kadrowe ograniczenia lub niepewność co do efektywności stosowania takich rozwiązań. W artykule omówiono najnowsze piśmiennictwo poświęcone mediom i technologiom społecznościowym w sektorze bibliotecznym oraz zagadnieniom personalizacji dostarczanych użytkownikom usług i treści, a następnie przedstawiono wyniki badania sprawdzającego stan implementacji i trendy dotyczące adaptacji modelu 2.0 w bibliotekach 100 najlepszych szkół wyższych w Stanach Zjednoczonych.

Z perspektywy użytkowników, jednym z najważniejszych czynników mających wpływ na stopień wykorzystania bibliotek cyfrowych (BC) jest atrakcyjność, użyteczność i funkcjonalność ich interfejsów. W artykule omówiono literaturę poświęconą zasadom projektowania i różnym kryteriom budowy i oceny twej części oprogramowania BC, a następnie przedstawiono metodologię i wyniki przeprowadzonego przez autorów badania, którego celem była poprawa jakości serwisów repozytoriów online dzięki wykorzystaniu modelu ewaluacji interfejsów użytkownika, bazującego na rozmytej metodzie AHP (Analytic Hierarchy Process).