Babin

Autor – konsultant z firmy Library RFID Ltd, zajmującej się doradztwem dla bibliotek i realizacją audytów dotyczących automatyzacji tych instytucji i wdrażania w nich nowych systemowych aplikacji, prowadzi od 2008 r. badania sondażowe nad zakresem, kierunkami i sposobami implementacji technologii RFID w brytyjskich bibliotekach (por. BABIN 2006/4/221, BABIN 2008/4/261). W 2012 r., korzystając ze wsparcia IFLA i lokalnych organizacji bibliotecznych, badanie to po raz pierwszy przeprowadzono w skali globalnej, analizując stopień upowszechnienia RFID w Ameryce Północnej (por. BABIN 2007/1/8), Europie, Australii i Nowej Zelandii.

Centrum Usług Bibliotecznych Nadrenii Północnej -Westfalii (HBZ) eksperymentuje z technologiami Sieci Semantycznej i Linked Open Data (LOD) od 2009 r., koncentrując się zarówno na aspektach technicznych, jak i prawnych związanych ze zmianą paradygmatu dostarczania i reprezentacji danych. Od 2010 r, jako jedna z pierwszych niemieckich instytucji, biblioteka ta udostępnia dane katalogowe w domenie publicznej. Bazujący na nich nowy serwis LOD pn. lobid.org (Linking Open Bibliographic Data) uruchomiono w tej instytucji w sierpniu tego samego roku i od tej pory jest on stale rozwijany (doskonalone są m.in. procesy konwersji, modele danych i oprogramowanie). W artykule przybliżono cele przyświecające twórcom tego projektu, architekturę techniczną i sposób funkcjonowania nowego systemu oraz plany jego dalszego rozwoju

W 2010 r. biblioteki University of Texas w San Antonio (UTSA) otworzyły w nowym budynku wydziału Inżynierii Stosowanej i Technologii satelicką bibliotekę (IST), w założeniu pozbawioną książek w formie fizycznej, i oferującą w zamian usługi informacji naukowej, miejsca do nauki indywidualnej i grupowej, pomoc w korzystaniu z elektronicznych i drukowanych zasobów bibliotecznych oraz dobrą infrastrukturę techniczną i komunikacyjną (komputery, sieć www, urządzenia do druku, skanowania i kopiowania). Aby zapewnić studentom nowy i wygodny punkt dostępu do treści akademickich, postanowiono uruchomić w niej pilotażowy program wypożyczeń w celach naukowych czytników e-książek (por. BABIN [1], [2], [3], [4]), zawierających publikacje z zakresu inżynierii i technologii oraz dane w formie wykresów i wzorów. Głównymi celami tego projektu było sprawdzenie dostępności odpowiadających wydziałowym programom kształcenia materiałów naukowych (w tym podręczników) w odpowiednich formatach, możliwości ich efektywnego wykorzystania na czytnikach oraz zebranie opinii studentów na temat zalet i wad tego typu narzędzi.

Tworzenie, dystrybucja i wykorzystanie literatury naukowej dokonywane są w coraz większym stopniu w formie elektronicznej, a publikacja artykułów, książek, materiałów źródłowych i konferencyjnych w Internecie stymuluje rozwój rozmaitych użytecznych systemów bibliograficznych powiązanych z internetowymi wyszukiwarkami (por. BABIN 2010/4/211, BABIN 2012/3/102, Wikipedia). W artykule zaprezentowano nowe rozwiązanie – darmowy, bibliograficzny system Personal eLibrary bgMath, służący do gromadzenia, organizacji, przechowywania i przetwarzania naukowego piśmiennictwa, i pozwalający na łatwą obsługę najczęściej wykonywanych zadań związanych z tego typu materiałami i danymi na ich temat w trakcie pracy naukowej (badań, pisania prac, rozpraw i dysertacji, przygotowywania raportów, stron www czy dokumentacji wniosków i aplikacji).

Biblioteki szkół wyższych były jednymi z pierwszych jednostek uniwersyteckich, które zaczęły tworzyć i udostępniać mobilne witryny www, czyli strony dostosowane do możliwości przenośnych urządzeń, jednak rozwój tych aplikacji koncentrował się do tej pory głównie na tradycyjnych treściach bibliotecznych (strona domowa biblioteki, katalog, informacje kontaktowe itp.). Rozszerzenie podobnej oferty o mobilne narzędzie dla instytucjonalnych repozytoriów może być nowym, dobrym sposobem docierania do społeczności akademickiej i innych zainteresowanych stron oraz promocji cyfrowych zasobów. W artykule przedstawiono doświadczenia bibliotek Uniwersytetu Miami (UM) związane z realizacją pionierskiego projektu budowy i implementacji mobilnego interfejsu dla bazującego na systemie DSpace repozytorium Scholarly Commons (wspólna infrastruktura administrowana przez sieć biblioteczną OhioLINK), z wykorzystaniem platformy jQuery Mobile Framework; omówienie uzupełniono instruktażem instalacyjnym i schematem struktury plików.

Digital Public Library of America (DPLA) to wspierany przez ALA projekt mający na celu stworzenie narodowej biblioteki cyfrowej Stanów Zjednoczonych. Jego założeniem jest digitalizacja cennych i często mało znanych archiwów (pamiętników, fotografii, historycznych zapisów i artefaktów) rozproszonych w zbiorach bibliotek i muzeów z całego kraju i zapewnienie do nich jednego, centralnego i bezpłatnego punktu dostępu przez platformę DPLA. Nie ma ona pełnić funkcji repozytorium, lecz raczej służyć jako agregator metadanych dotyczących istniejących już kolekcji i umożliwiać przeglądanie, wyszukiwanie i wykorzystywanie materiałów wcześniej niedostępnych zwykłemu odbiorcy. Oficjalne uruchomienie prototypu systemu DPLA ma nastąpić 18 kwietnia 2013 r.; w jego zasobach znajdować się już wówczas będą setki przeniesionych na formę cyfrową kolekcji różnego typu – od średniowiecznych rękopisów, dagerotypów afrykańskich niewolników, fotografii imigrantów, czy XIX- wiecznych gazet, po kroniki filmowe z XX w.

Kathleen Bauer i Alice Petersom-Hart z Yale University Library przeprowadziły badanie, którego celem było sprawdzenie, czy fasety przedmiotowe przyczynią się zwiększenia wykorzystania haseł przedmiotowych przez użytkowników biblioteki. Udostępniono im do wyboru dwa interfejsy katalogu Voyager: Yufind, w którym zastosowano fasety oraz Orbis – w którym nie prezentowano faset.

W artykule omówiono piśmiennictwo poświęcone badaniom funkcjonalności i wykorzystania w środowisku bibliotecznym oprogramowania o otwartym kodzie źródłowym oraz udostępnianych na wolnej licencji zintegrowanych systemów bibliotecznych i systemów zarządzania biblioteką (OZSB), a następnie przedstawiono wyniki szczegółowej ewaluacji dwóch popularnych OZSB przeprowadzonej w celu ułatwienia bibliotekarzom wyboru programu jak najlepiej dopasowanego do potrzeb ich biblioteki i identyfikacji czynników, jakie należy uwzględnić przy podejmowaniu takiej decyzji. Zaprezentowana jakościowa i ilościowa analiza porównawcza dotyczy systemów Koha (3.2.4) i NewGenLib (3.0) (por. babin.bn.org.pl/?p=1714)

W artykule omówiono proces implementacji urządzeń do przestrzennego drukowania i skanowania w bibliotekach Dalhousie University (Halifaks, Nowa Szkocja) przedstawiając możliwe zastosowania druku i skanu 3D (por. babin.bn.org.pl/?p=1227) w kontekście akademickim, zalety tych technologii w odniesieniu do wizualizacji danych i procedur archiwizacyjnych, sposób ich wykorzystywania w celach naukowych przez studentów i kadrę uczelni oraz wyzwania związane z wdrażaniem i udostępnianiem takich serwisów w bibliotekach.

We Francji, duża część zdygitalizowanych książek, za wyjątkiem dokumentów elektronicznych tworzonych przez francuską Bibliotekę Narodową (BNF), jest niedostępna online i przechowuje się ją na nietrwałych fizycznych nośnikach typu CD, DVD czy zewnętrzne twarde dyski. Główne powody tej sytuacji to m.in. brak jak dotąd możliwości dodawania przez inne biblioteki treści na platformę Gallica (biblioteka cyfrowa BNF) – opcja ta będzie dostępna dopiero po stworzeniu przez nie własnych, zgodnych z OAI repozytoriów, oraz bariery w postaci braku odpowiednich zasobów, wiedzy bądź pieniędzy potrzebnych do budowy takich narzędzi. Aby ułatwić francuskim bibliotekarzom wybór oprogramowania i platform technologicznych do budowy bibliotek cyfrowych, autorzy wysłali 10 oferującym takie produkty firmom i organizacjom kwestionariusz zawierający 160 pytań i prezentują wybrane wnioski z tego badania (pełne wyniki przedstawiono w wydanej w 2012 r. przez ADBS książce pn. Bibliothèques numériques: logiciels et platformes).