Babin

W artykule przedstawiono historię starań o zachowanie dziedzictwa kulturowego rdzennych narodów Syberii i Dalekiego Wschodu oraz rolę Biblioteki Narodowej Republiki Sacha (Jakucja) (BNRS) w tym procesie. BNRS już w latach 70. XX w. skoncentrowała się na gromadzeniu i archiwizacji dokumentów w językach mniejszości narodowych Północy, m.in. prowadzono badania nad czytelnictwem, wspierano wydawców publikujących w językach narodowych, w ramach projektu „Książka mówiona” nagrano i upowszechniono wiele publikacji z literatury pięknej.

W artykule omówiono najnowsze, burzliwe dzieje oraz historyczne uwarunkowania działalności Biblioteki Narodowej i Archiwum Iraku, (BNAI), w tym zasady funkcjonowania tej instytucji w czasach rządów Saddama Husseina, skutki olbrzymich strat, jakie poniosła w czasie inwazji na ten kraj wojsk międzynarodowej koalicji w 2003 r., procesy demokratyzacji i liberalizacji zapoczątkowane po upadku dawnego reżimu oraz nowe zadania i wyzwania, z jakimi musi się mierzyć od tego czasu, w tym m.in. jej reakcję na wybuch wojny domowej w Bagdadzie w latach 2006-2007. Przedyskutowano również, na podstawie doświadczeń BNAI, społeczną i kulturową rolę instytucji kulturalnych i edukacyjnych w czasach narodowego kryzysu i podkreślono znaczenie działań podejmowanych przez irackich bibliotekarzy i archiwistów dla zwalczania wewnętrznych podziałów, politycznego ekstremizmu i religijnego fanatyzmu.

Przedstawiono doświadczenia z udostępnianiem usług informacyjnych (w szczególności katalogu online) użytkownikom wykorzystującym urządzenia mobilne (smartfony, tablety itp.) w Bibliotece Community College hrabstwa Buck w Pennsylwanii. Ponieważ okazało się, że materiały informacyjne oferowane przez bibliotekę na własnej platformie internetowej LibGuides (zob. babin.bn.org.pl/?p=276) i na YouTube oraz usługi świadczone za pośrednictwem własnej aplikacji Embedded eBrarian cieszą się dużym powodzeniem, zadecydowano, by opracować podobny funkcjonalnie system dla urządzeń mobilnych.

Co dziesiąta osoba w Czechach dotknięta jest w jakimś stopniu niepełnosprawnością. Część bibliotek podjęło działania w celu zapewnienia większej dostępności swoich usług dla tej grupy obywateli, jednak wiele, z różnych powodów, nie usunęło nadal barier przeszkadzających niepełnosprawnym w korzystaniu z ich placówek i serwisów. W artykule omówiono projekt „Biblioteka bez barier” zainicjowany na studiach magisterskich kierunku Bibliotekoznawstwo i Informacja Naukowa (specjalizacja: studia informacyjne i bibliotekarskie) Wydziału Filozoficznego Uniwersytetu im. Masaryka w Brnie.

Artykuł dotyczy zasad kształtowania i powodów gromadzenia zbiorów z zakresu bibliotekoznawstwa i informacji naukowej (BIN) w bibliotekach uczelni i instytucji naukowych. Omówiono w nim wyniki badania przeprowadzonego w 2010 r. wśród bibliotek zrzeszonych w ARL, podlegających uczelniom nieprowadzącym kierunków z programami nauczania BIN akredytowanych przez ALA. Do udziału w sondażu online wytypowano 81 bibliotek w St. Zjednoczonych i Kanadzie, po czym skontaktowano się z osobami odpowiedzialnymi w nich za dobór pozycji do zbiorów BIN. Treść opracowanej ankiety zamieszczono na stronie serwisu SurveyMonkey, dostępnej bezpłatnie przez witrynę Biblioteki Uniwersytetu Yale.

W 2006 r. bibliotekarze i pracownicy działu IT Wesleyan University (Stany Zjednoczone) przeszli szkolenie z zakresu stosowania technik etnograficznych w badaniu wykorzystania przez studentów przestrzeni przeznaczonych do nauki. Metody te zastosowano następnie w projekcie rearanżacji jednego z pomieszczeń Biblioteki Naukowej WU. Po zdobyciu środków na stworzenie nowej witryny internetowej biblioteki, postanowiono wykorzystać ponownie podobną metodologię w celu opracowania projektu portalu spełniającego w możliwie najlepszy sposób potrzeby i oczekiwania studentów.

Wymuszane koniecznością cięcia kosztów zmiany sposobu świadczenia usług bibliotek akademickich spotykają się zazwyczaj z dużym niezadowoleniem kadry naukowej, gdyż eliminują lub ograniczają tradycyjne zasoby i serwisy, na których bazuje ta grupa użytkowników. W artykule zreferowano wyniki sondażu przeprowadzonego wśród wykładowców i asystentów Szkoły Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej (SBIN) Uniwersytetu Illinois w Urbana-Champaign, w celu oceny ich reakcji na zamknięcie w połowie 2009 r. Biblioteki Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej (BBIN) – jednego z działów Biblioteki Uniwersyteckiej, i sprawdzenia czy wśród tej grupy respondentów, w założeniu znających realia funkcjonowania bibliotek lepiej od innych pracowników uczelni, krok ten spotkał się z większym zrozumieniem.

Grafy to nowy model danych dla bibliotek, oferujący nowe możliwości dla usług bibliotecznych. Są one generowane, niezależnie od intencji bibliotekarzy, przy każdorazowym korzystaniu z usług Sieci Semantycznej i standardów reprezentacji danych. W artykule, mającym w zamierzeniu autorów służyć jako przewodnik dotyczący tego zagadnienia, przedstawiono założenia i podstawowe pojęcia teorii grafów, przybliżono też koncepcję Giant Global Graph oraz algorytmy i technikę analizy grafów wykorzystywaną w wyszukiwarce Google, określając przydatność tego typu narzędzi dla bibliotekarzy.

ARROW (The Accessible Registries of Rights Information and Orphan Works) to współfinansowany przez Komisję Europejską projekt konsorcjum europejskich bibliotek narodowych, wydawców, organizacji zbiorowego zarządzania oraz ogólnoeuropejskich i krajowych stowarzyszeń reprezentujących twórców, mający wspierać promowane przez UE programy masowej digitalizacji i powszechnego dostępu do zasobów europejskich instytucji kultury i nauki, a w szczególności projekt Europejskiej Biblioteki Cyfrowej (Europeana). Jego pierwszą fazę rozpoczętą w 2008 r., poświęcono opracowywaniu metod identyfikacji posiadaczy praw autorskich, rodzaju tych praw oraz statusu dzieł (osierocone (orphan work), dostępne na rynku (in print) i poza obiegiem komercyjnym (out of print)) oraz ulepszenia współoperatywności źródeł informacji o prawach. Efektem tych prac jest zautomatyzowany system zarządzania rozproszoną informacją o prawach, dostosowany do wymogów bibliotek cyfrowych i możliwy do zaadaptowaniania także w innych kontekstach.

W części wstępnej artykułu, na licznych przykładach, omówiono światowe tendencje w zakresie wspólnego katalogowania i tworzenia katalogów centralnych oraz scharakteryzowano system OCLC. Zaprezentowano też ułatwienia zwiększające możliwości wyszukiwania oraz coraz bardziej przyjazne interfejsy w nowoczesnych katalogach na przykładzie bibliotecznego oprogramowania komputerowego nowej generacji (system Primo firmy Ex Libris). Podkreślono, że integracja katalogów i wdrożenie nowoczesnych systemów bibliotecznych wymagają standaryzacji, m.in. wprowadzenia formatu UNIMARC, MARC21 lub metadanych Dublin Core (DCMI).