Babin

Książka elektroniczna staje się w obecnych czasach coraz silniejsza konkurencją dla tradycyjnych wydawnictw. W artykule omówiono zalety ebooków (m.in. prostsza procedura zakupu, całodobowy dostęp do księgarni, możliwość powiększenia czcionki czy zaznaczenia fragmentów tekstu, niekiedy możliwość skanowania fragmentów lub przerzucenia tekstu na tryb audio) i ich wady (konieczność kupienia czytnika, ograniczenia licencyjne, konieczność dodatkowego oprogramowania) oraz ich dostępnośc i wykorzystanie w Słowackiej Bibliotece Narodowej (SBN). Instytucja ta wypożycza za kaucją czytniki e-papieru, ale użytkownicy na ogół wolą korzystać z własnych urządzeń. Za pośrednictwem EBSCO IS kupiła także m.in. dwie kolekcje naukowych publikacji czeskich: 250 tytułów książek wydawnictwa Karolinum i 71 wydawnictwa Uniwersytetu Masaryka w Brnie (głównie slovacika) oraz pozycje innych renomowanych wydawców. Książki kupione od EBSCO IS są dostępne online w formacie PDF na platformie EBSCOhost. Po ostatnich zakupach SBN posiada 3456 tytułów e-książek udostępnianych za pośrednictwem Katalogu Biblioteki Cyfrowej (dikda).

W 1999 r. Międzynarodowe Stowarzyszenie Bibliotekarstwa Szkolnego mianowało październik Międzynarodowym Miesiącem Bibliotek Szkolnych, przy czym dodatkowo dzień 24 października – Międzynarodowym Dniem Bibliotek Szkolnych. W artykule omówiono trzy programy zrealizowane na Słowacji w 2016 r. z tej okazji, oraz w ramach działań zaplanowanych na rok rozwijania kompetencji czytelniczych i upowszechniania czytelnictwa wśród uczniów.

W Rosyjskiej Federacji żyją reprezentanci 193 narodów, a po upadku ZSRR, kraj ten odnotował dużą falę migracji, głównie z krajów poradzieckich. W ostatnich latach, rosyjskie władze zdecydowały się pragmatycznie na zmianę stosunku do imigrantów i większe otwarcie Rosji na cudzoziemców, kładąc nacisk na proces ich społecznej integracji, przy zachowaniu poszanowania odrębności kulturowej. Zgodnie z najważniejszymi dokumentami nowej koncepcji polityki migracyjnej, zatwierdzonymi przez prezydenta, zasadniczą rolę w tym procesie powinny odegrać szkoły i biblioteki. W artykule krótko scharakteryzowano projekty realizowane przez główne biblioteki regionalne oraz narodowe krajów WNP, omówiono tematykę konferencji poświęconych pracy bibliotek w wielokulturowym społeczeństwie oraz inne działania w kierunku utworzenia podstaw naukowych działalności metodycznej.

Ze względu na coraz większą liczbę publikacji naukowych wydawanych w formie elektronicznej, biblioteki szkół wyższych zaczynają kwestionować wartość dodaną oferty w postaci zbiorów w wolnym dostępie (WD) oraz ich przyszłe znaczenie w przestrzeni bibliotecznej. Zajmowane przez nie miejsca przekształca się w wielu instytucjach (zwłaszcza tych o profilu technicznym) w strefy nauki, zastępując półki na książki wyposażeniem umożliwiającym indywidualną i grupową pracę online oraz przenosząc zbiory drukowane do magazynów i bibliotek składowych. W wielu bibliotekach regały z książkami zajmują jednak nadal istotną część publicznie dostępnej powierzchni i cieszą się zainteresowaniem studentów i kadry naukowej, z badań wynika też, że obecność książek pozytywnie wpływa na komfort i efekty uczenia się studentów i stymuluje zainteresowanie literaturą; jest też traktowana jako ważny element atmosfery w bibliotekach. Aby określić ewolucję roli otwartych półek w tych placówkach, w perspektywie kolejnych 10 lat, w Bibliotece Uniwersytetu w Utrechcie (BUU) przeprowadzono studium przypadku, koncentrujące się na dwóch głównych lokalizacjach BUU z wolnym dostępem: Bibliotece Uniwersyteckiej Uithof i Bibliotece Uniwersyteckiej City Centre. Celem autorów było także zachęcenie bibliotekarzy do przemyślenia, w jaki sposób można wzmocnić funkcje takich miejsc w ich instytucjach i zwiększyć ich przydatność dla użytkowników.

W połowie maja 2017 roku, w Bibliotece Narodowej Francji (BNF) prezentowano zaprojektowaną przez Roberta Lepage wystawę w wirtualnej technologii 3D pt. Biblioteki w nocy, która umożliwiała poznanie 10 najsłynniejszych bibliotek na świecie. Wprowadzeniem do niej była funkcjonująca paralelnie wystawa dzieł plastycznych pochodzących ze zbiorów BNF oraz wypożyczonych z innych galerii, pt. Wyimaginowane biblioteki. W artykule krótko scharakteryzowano sylwetki autorów i tematykę ośmiu wybranych eksponatów, prezentujących różne postrzeganie bibliotek, oraz zaprezentowano ich fotografie.

W grudniu 2014 roku weszło w życie rozporządzenie prezydenta Rosji pn. „Podstawy państwowej polityki kulturalnej”. Mowa w nim między innymi o konieczności zachowania w tym kraju różnorodności kulturowej i etnicznej. Wiele bibliotek na terenie całego kraju zaczęło w związku z tym realizować programy dla społeczności zróżnicowanych pod względem narodowościowym i kulturowym.

Analfabetyzm jest we Francji kluczowym problemem społecznym od ponad 40 lat, a badania z lat 2011-2012 wykazały, że nadal około 7% populacji w wieku od 18 do 65 lat (2,5 mln osób) to osoby wykluczone z aktywnego uczestnictwa w kulturze i życiu społecznym ze względu na brak wystarczającej umiejętności czytania ze zrozumieniem, pisania i liczenia. Nie chodzi przy tym o tradycyjnie rozumiany analfabetyzm, ani o mieszkańców, dla których język francuski nie jest ojczystym, lecz o osoby, które zaliczyły co najmniej 10-letni okres nauki szkolnej i ukończyły 16 lat, jednak mają trudności ze sprawnym funkcjonowaniem we współczesnym społeczeństwie. Powody tego stanu rzeczy są różne i zaliczyć można do nich m.in. wewnętrzne uwarunkowania, problemy z identyfikacją osób mających omawiane problemy różnice regionalne, brak spójnych strategii zaradczych oraz odpowiednich szkoleń. Istotną rolę rolę na tym polu mają do odegrania biblioteki.

W artykule dokonano selektywnego przeglądu głównych problemów i zagadnień związanych z zarządzaniem zbiorami w bibliotekach szkół wyższych. Skupiono się w nim m.in. na kwestiach zasad kształtowania zbiorów, nowych modeli gromadzenia takich jak DDA (demand driven acquisition), czyli gromadzenie sterowane popytem, inwestycji w otwarty dostęp, tzw. wielkich umów z wydawcami i dostawcami treści (ang. big deals), optymalizacji budżetów na gromadzenie, racjonalizacji zarządzania drukowanymi zasobami o wartości historycznej oraz wykazywania wartości pracy działów gromadzenia dla instytucji. Omówiono również relacje między wprowadzanymi regulacjami dotyczącymi gromadzenia a codziennymi praktykami bibliotek w tym zakresie, na przykładzie doświadczeń wybranych, prywatnych i publicznych placówek z Ameryki Północnej.

Coroczny wzrost kosztów prenumeraty czasopism naukowych, zwłaszcza z zakresu nauk ścisłych, technologii i medycyny (science, technology, medicine – STM) jest kwestią bardzo kontrowersyjną i spotyka się z dużą krytyką ze strony środowiska naukowego i bibliotecznego, gdyż sytuacja ta wpływa znacząco na dalsze uszczuplanie ograniczonych budżetów bibliotek i na sytuację naukowców. W piśmiennictwie analizuje się, przy użyciu matematycznych obliczeń i badań empirycznych, różne czynniki mogące wpływać na wysokość cen czasopism STM. Dla bibliotekarzy jest rzeczą niemal oczywistą, że najwięksi komercyjni dostawcy treści wykorzystują dominującą pozycję na rynku do narzucania nieadekwatnie wysokich opłat i niekorzystnych modeli użytkowania (takich jak opłaty za dostęp, a nie za własność). Przekonanie to potwierdzają wyniki części przeprowadzonych dotychczas prac badawczych, niektórzy specjaliści argumentują jednak, że „kryzys czasopism” nie jest winą wydawców, lecz uczelni, kultury naukowej (uzależnianie kariery od publikacji w prestiżowych, tradycyjnych tytułach) bądź uwarunkować ekonomicznych. Aby zdobyć niepodważalne dowody mogące rozstrzygnąć tę debatę i pomóc bibliotekom w wypracowaniu skutecznych rozstrzygnięć, autorzy przeprowadzili badanie na największej jak dotąd próbie tytułów, z wykorzystaniem półlogarytmicznego modelu ekonometrycznego – sprawdzonej metodologi (m.in. Liu, 2005, 2011), uznanej za najbardziej efektywną w tym przypadku, oraz analizy regresji w odniesieniu do poszczególnych dyscyplin STM.

Ponieważ Francja szybko się starzeje (szacuje się, że w 2060 w roku ok. 23 mln jej obywateli będzie w wieku ponad 60 lat), polityka społeczna francuskiego rządu nastawiona jest od kilku lat na aktywizację seniorów. Założono, że biblioteki publiczne powinny w coraz większym stopniu świadczyć usługi dla tej grupy ludności. W artykule, na podstawie bogatej literatury przedmiotu, w tym uwzględniającej wyniki różnych sondaży przeprowadzanych przez ministerstwo kultury oraz Instytut Gerontologii, szeroko przedstawiono problematykę związaną z obsługą biblioteczną starszych osób we Francji.