Babin

Przez wiele lat oferta biblioteczna dla przedszkolaków kojarzyła się wyłącznie z dokumentami na papierze. Z czasem pojawiły się dokumenty cyfrowe, strony internetowe, aplikacje, nagrania audio, gry wideo itp., reklamowane jako bezproblemowo kształcące dzieci, stymulujące ich rozwój i przygotowujące do pójścia do szkoły. W artykule omówiono wyniki specjalistycznych badań dotyczących wartości edukacyjnych dostępnych na rynku mediów cyfrowych. Ich celem było wspomaganie bibliotekarzy, nauczycieli i rodziców przy wyborze najlepszych produktów.

Dostęp do Internetu i nowych technologii ma pozytywny wpływ na wiele prywatnych i społecznych aspektów ludzkiego życia, jednak rozwojowi mediów i wzrostowi ich oddziaływania nie towarzyszy promocja kształcenia związanych z nimi kompetencji. Edukacja medialna (ang. media literacy education – MLE), czyli kształtowanie umiejętności świadomej oceny, wyboru i wykorzystywania środków masowego przekazu oraz komunikowania się płaszczyźnie słownej, wizualnej i dźwiękowej, przy użyciu tradycyjnych i nowoczesnych metod i narzędzi, postrzegana jest jako podstawowe prawo obywateli, stanowi jednak wyzwanie dla systemów edukacyjnych. W nowym paradygmacie kultury partycypacyjnej i technologicznej interaktywności, jednym z zadań szkolnictwa powinno być kształcenie prosumentów – czyli zarówno odbiorców, jak i twórców informacji. Obywatel-prosument ma być przygotowany do podejmowania roli odbiorcy zasobów audiowizualnych i nowych mediów, organizatora informacji oraz producenta i autora krytycznych, odpowiedzialnych i twórczych przekazów, i brania aktywnego udziału w życiu społecznym, a konstruktywny, autonomiczny sposób konsumpcji i produkcji treści, z wykorzystaniem różnych strategii, ma być jednym celów współczesnego procesu kształcenia w zakresie MLE. W artykule omówiono podstawowe parametry audiowizualnej biegłości i przedyskutowano konieczność włączenia MLE do programów nauczania od najwcześniejszych etapów edukacji, jako kroku w kierunku budowy prosumpcyjnego społeczeństwa; omówiono też warunki powodzenia takich inicjatyw edukacyjnych i obecny stan MLE w Hiszpanii.

Pedagodzy i metodycy od lat zastanawiają się jak walczyć z popularnym stereotypem, zgodnie z którym płeć piękna nie ma predyspozycji i uzdolnień w zakresie nauk ścisłych, a informatyka to zajęcie wyłącznie dla mężczyzn. Badania oraz różne eksperymenty edukacyjne dowodzą, że proste zabiegi, takie jak modyfikacja zasad organizacji lekcji, zmiana nastawienia nauczycieli, często z góry definiujących odmienne role i zadania dla uczniów i uczennic, czy też tworzenie klas lub warsztatów informatycznych wyłącznie dla dziewcząt, ułatwiają znacznie wyrównywanie szans edukacyjnych między obu płciami, a zapewnienie środowiska bez męskiej konkurencji i docinków ze strony kolegów pozwala dziewczynom odzyskiwać wiarę w swoje możliwości i osiągać bardzo dobre rezultaty w dziedzinach uważanych do niedawna za typowo męskie. W artykule przybliżono tworzone zgodnie z tym podejściem, przyjazne dziewczętom, oddolne inicjatywy i programy nauczania inżynierii, programowania i nowych technologii, realizowane w Stanach Zjednoczonych i kierowane do uczennic szkół podstawowych i średnich.

Sposób postrzegania przez bibliotekarzy własnych kompetencji może warunkować sposób, w jaki będą wstanie ich użyć, konsekwencję w dążeniu do sukcesu oraz wysiłek wkładany w wykonanie zadania, a tym samym wyniki podejmowanych działań – często osoby z podobnym poziomem kwalifikacji (lub ta sama osoba w różnych sytuacjach) mogą wypadać bardzo dobrze lub bardzo źle, w zależności od własnej samooceny. Również skuteczność wyszukiwania informacji zależy nie tylko od opanowania technik wyszukiwawczych oraz znajomości dostępnych źródeł, lecz także od emocji, nastawienia i różnego typu czynników środowiskowych i personalnych, które mogą wpływać na powodzenie podejmowanych wyszukiwań. Autorki postanowiły sprawdzić przekonania izraelskich bibliotekarzy i specjalistów informacji naukowej dotyczące ich własnej skuteczności w tym zakresie, analizując opinie na ten temat wypowiadane przez badanych.

Budynki bibliotek oraz sposób aranżacji ich wnętrz mają duży wpływ na kształtowanie zachowań czytelniczych i kreowanie pozytywnych doświadczeń odwiedzających je osób, przeprowadzono jednak jak dotąd niewiele badań empirycznych poświęconych analizie tych procesów w bibliotekach publicznych. Autorka postanowiła sprawdzić, korzystając z metodologii badań etnograficznych, jak wyglądają interakcje użytkowników tych instytucji z przestrzenią, technologiami internetowymi i oferowanymi zasobami, oraz jak oddziaływania te wpływają na wizerunek i odbiór biblioteki. Jako przedmiot obserwacji wybrała Biblioteca Municipal Almeida Garrett (BMAG) w Porto (Portugalia), ze względu na jej nowoczesną, innowacyjnie zaprojektowaną i cieszącą się uznaniem ekspertów siedzibę, dużą liczbę odwiedzających i wypożyczeń oraz dobry dostęp do sieci www. Jednym z etapów projektu było też stworzenie profili użytkowników BMAG, odzwierciedlających typowe sposoby wykorzystywania i anektowania przestrzeni oraz posługiwania się dostępną infrastrukturą i źródłami bibliograficznymi.

Pod wpływem nacisków politycznych, szybkiego rozwoju technologii informacyjnych i ze względów ekonomicznych, coraz więcej uczelni wykorzystuje w procesie kształcenia e-teksty i innego typu zasoby dostępne drogą elektroniczną. Zmiany te dotyczą zarówno programów stacjonarnych, jak i tych oferowanych w modelu e-learningu lub w systemie łączonym (ang. blended learning). Ulegając tym trendom, administratorzy uczelni zakładają często, że cyfrowe lektury i materiały edukacyjne są nie tylko tańsze, lecz też bardziej przydatne w procesie nauki, zwłaszcza dla studentów z pokolenia cyfrowych tubylców. W omawianym w artykule badaniu postanowiono sprawdzić realistyczność powyższych założeń, analizując, czy faktycznie wykorzystywanie tekstów w formie elektronicznej pozwala, w porównaniu z drukowanymi zasobami, na bardziej efektywne uczenie się i czy ich używanie przynosi znaczące oszczędności.

Raporty z końca XX w., dotyczące wyników nauczania w Stanach Zjednoczonych wskazywały, że uczniowie szkół amerykańskich nie mają większych osiągnięć w zakresie nauk ścisłych, przyrodniczych i technicznych. Aby poprawić sytuację w wielu dystryktach szkolnych realizowany jest program określany akronimem STEAM (para) – od słów science, technology, engineering, arts i math – nauki ścisłe, technologia, inżynieria, sztuka i matematyka. Jego twórcom chodziło o to, by skłonić dzieci, najczęściej zdobywające wiedzę niejako „z drugiej ręki”, za pośrednictwem podręczników, wykładów i obrazów, a w szkole nastawione na rozwiązywanie testów, do osobistego uczestnictwa w eksperymentach, które przybliżą im prawa fizyczne, chemiczne i przyrodnicze, pobudzą ich wyobraźnię i kreatywność. Artykuł omawia możliwości realizacji programu STEAM przez biblioteki szkolne i publiczne.

Fachowe piśmiennictwo dotyczące repozytoriów uczelnianych koncentruje się głównie na zagadnieniach związanych z ich tworzeniem, ustalaniem zawartości i pozyskiwaniem publikacji, często pomija się natomiast kwestie późniejszego wykorzystania zgromadzonych dokumentów przez użytkowników. Ponieważ repozytorium instytucjonalne (IR) Stanowego Uniwersytetu Utah (USU) ma za sobą wstępny okres organizacji i wkroczyło już w fazę dojrzałości, skupiono się na badaniu dotyczącym jego użytkowników końcowych.

Biblioteki publiczne w Ameryce Północnej angażują się od lat w programy promocji czytelnictwa wśród małych dzieci, próbując zapewniać ich opiekunom pomoc i szkolenia w tym zakresie, oraz przydatne materiały bazujące na wynikach najnowszych badań, dowodzących roli, jaką odgrywa wczesne dzieciństwo w rozwoju człowieka i kształtowaniu jego nawyków czytelniczych. Mimo pomocy takich jak pakiet edukacyjny ALA / PLA (Public Libraries Association) pn. Every Child Ready to Read, wraz ze wzrostem jezykowego, kulturowego i ekonomicznego zróżnicowania kanadyjskiej populacji, zadanie zapewnienia wszystkim grupom użytkowników usług dostosowanych do specyficznych potrzeb dzieci w wieku od urodzenia do 5 roku życia staje się coraz bardziej skomplikowane. Strony biblioteczne to bogate źródło łatwo dostępnych informacji na temat tego, jak biblioteki radzą sobie z tym wyzwaniem i jakie jest ich podejście do kwestii związanych z wczesną nauką czytania. W artykule przedstawiono wynika badania analizującego kanadyjskie źródła tego typu pod kątem przekazu, jaki kierują do rodzin oraz rodzaju reklamowanych przez nie zasobów i usług dla najmłodszych odbiorców.

Oprogramowanie o otwartym kodzie źródłowym (OSS) ma w porównaniu z komercyjnymi rozwiązaniami szereg zalet takich jak niższe koszty ogólne użytkowania, szybkość rozwoju, bezpłatne aktualizacje, czy niezależność od usługodawcy. Może być też szczególnie użyteczne dla krajów rozwijających się, gdyż zwiększa dostępność nowych technologii i informacji, pomaga niwelować podziały cyfrowe, pozwala na wykorzystywanie wiedzy i umiejętności lokalnych mieszkańców oraz dostosowywanie systemów i aplikacji do lokalnych potrzeb. Rozsądna implementacja OSS może też stymulować rozwój lokalnego przemysłu informatycznego i pomóc w tworzeniu nowych miejsc pracy. Wykorzystanie potencjalnych korzyści z tym związanych zależne jest jednak od tego w jaki sposób produkty open source będą odbierane przez użytkowników. W artykule zreferowano jedno z pierwszych badań poświęconych akceptacji oprogramowania tego typu w kontekście państw Południa, na przykładzie Tajlandii. Przedstawiono również wszechstronny model integrujący czynniki indywidualne (subiektywne normy), społeczne i powiązane z charakterystyką oprogramowania, determinujące akceptowalność OSS, analizując stopień wzajemnych wpływów i powiązań tych zmiennych.