Babin

E-książki mogą w efektywny sposób wspierać misję instytucji edukacyjnych, a do ich zalet, z punktu widzenia odbiorcy, w porównaniu z drukowanymi publikacjami, należy m.in. ich przeszukiwalność, łatwość manipulacji tekstem i 24 godzinna dostępność. Mimo rozwoju technologii cyfrowego papieru i rosnącej funkcjonalności czytników e-książek, ten sposób lektury budzi nadal wiele kontrowersji i wywołuje niekończące się debaty na temat wpływu cyfrowych mediów na użytkowników – z wielu dotychczasowych badań wynika, że czytanie ze standardowego ekranu zabiera więcej czasu i jest obarczone większymi błędami. Celem omawianego artykułu było porównanie użyteczności książek elektronicznych (KE) i papierowych (KP) przy użyciu obiektywnych mierników, takich jak rozumienie tekstu przez użytkownika, zmęczenie oczu i odbiór przydatności KE.

W pierwszej części tekstu, na podstawie przeglądu literatury przedmiotu, autor zreferował wyniki najbardziej znanych projektów badawczych analizujących wpływ mediów elektronicznych i drukowanych na komfort lektury, funkcje poznawcze i jakość wykonania zleconych zadań, w drugiej omówił rezultaty przeprowadzonego przez siebie badania (dane zgromadzone w 2008 r.), w którym wzięło udział 56 uczniów i uczennic 6 klasy (10-12-latkowie) jednej z publicznych szkół w Korei Płd. Wszyscy byli regularnymi użytkownikami komputerów i poczty elektronicznej, większość (80%) – telefonów komórkowych i funkcji SMS. Badani nie cierpli też na żadne wady wzroku. Jako materiał testowy wykorzystano 5 nieznanych im wcześniej, krótkich (ok. 700 słów, 4 strony tekstu) opowiadań dla dzieci: przygotowano 5 KP i 5 KE sformatowane w ten sam sposób: ten sam rodzaj i rozmiar czcionki oraz układ tekstu na stronie; KE wyświetlano na monitorze LG L1732S-SF. W czasie testów, zarówno przed lekturą i po jej ukończeniu sprawdzono parametry okoruchowe (CFF – Critical Flicker Fusion czyli ocena mrugającego światła), wykorzystano też quiz (10 pytań dla każdego opowiadania, każde z 5 odpowiedziami do wyboru) do oceny rozumienia tekstu oraz kwestionariusz nt. KE, badający 3 zmienne: satysfakcję, użyteczność i intencję behawioralną (chęć dalszego korzystania z KE oraz wybór tego nośnika, w przypadku dostępności obu typów książek).

Ustalono m.in. znaczący wpływ formatu książki na wyniki quizu: w porównaniu z KE, KP zapewniały lepsze rozumienie tekstu. KE powodowały też większe zmęczenie oczu, co miało też zapewne konsekwencje dla wyników pozostałych analizowanych parametrów. Badani byli usatysfakcjonowani funkcjami KE, uznali też ich użyteczność, w tym łatwość wykorzystania, preferowali jednak drukowane egzemplarze (krytyczne uwagi dotyczyły jednak nie samych KE, ale jakości wyświetlania tekstu, rozmiaru ekranu itp.).

Wg autora, należyte wyjaśnienie tego paradoksu, czyli wyboru druku mimo zadowolenia z elektronicznego formatu, wymaga dalszych analiz, na większych i bardziej zróżnicowanych pod względem demograficznym próbach, w tym również porównania interaktywnych i nieinteraktywnych wersji KE. Zaskakujące okazało się, że uczniowie z próby, eksponowani znacznie bardziej, w porównaniu z dziećmi z innych krajów, na nowe technologie, nie wykazywali pozytywnych intencji behawioralnych w kierunku KE. Zanotowanyw badaniu brak gotowości rezygnacji z KP na rzecz KE, sugeruje, że warunkiem zwiększenia użyteczności i efektywności e-książek, a tym samym ich popularności, są m.in. dalsze prace nad poprawą komfortu czytania.