Babin

Aktywność organizacji humanitarnych koncentruje się głównie na zapewnieniu ofiarom katastrof, klęsk żywiołowych i konfliktów możliwości zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych, czyli żywności, wody, ubrań, prowizorycznych schronień i lekarstw. Choć priorytetowe znaczenie tego typu działań nie ulega wątpliwości, ważnym czynnikiem w procesie usuwania skutków różnego typu kataklizmów jest także zapewnienie poszkodowanym dostępu do wiedzy i informacji. Z danych UNESCO z 2011 r. wynika, że tylko 2% środków z międzynarodowych funduszy pomocowych przeznaczanych jest na cele edukacyjne. Zmiany tej sytuacji i włączenia zasobów informacyjnych do podstawowych programów ratunkowych domagają się od lat działacze „Bibliotek bez granic”, argumentując, że książki dają nadzieję, czyli coś niezwykle ofiarom potrzebnego, pomagają w łagodzeniu efektów traumatycznych przeżyć i pozwalają odzyskać poczucie normalności. Autor przybliża w tekście historię, cele działalności i dotychczasowy dorobek tej organizacji.

Biblioteki Bez Granic (BWB) założono w Paryżu w 2007 r. Misją tej inicjatywy jest zapewnienie wszystkim dostępu do książek, kultury i wiedzy oraz możliwości uczenia się. Jej podstawowe działania to dostarczanie dobranych do potrzeb konkretnych społeczności książek i czasopism i pomoc w kształtowaniu bibliotecznych zbiorów, wspieranie budowy i odbudowy bibliotek i centrów dokumentacyjnych, komputeryzacja takich ośrodków, szkolenia bibliotekarzy, archiwistów, dokumentalistów i introligatorów, organizację sieci bibliotecznych w skali regionalnej i krajowej, poszerzanie dostępu do wiedzy w krajach rozwijających się oraz zapewnienie możliwości wymiany kulturalnej i technicznej między bibliotekami i społecznościami.

Organizacja zaczynała niemal od zera – w pokoju w mieszkaniu swojego założyciela. Obecnie ma 500 wolontariuszy, 25 pracowników i roczny budżet w wysokości 2,5 mln USD; wysyła rocznie za granicę ok 100 tys. książek, działa aktywnie w ponad 20 krajach, koncentrując dużą część swoich projektów na francuskojęzycznych państwach Afryki. Tylko na Haiti, BWB zbudowała lub wspierała budowę 74 bibliotek szkolnych i akademickich, 28 bibliotek publicznych i 31 bibliotek specjalnych (więziennych, prawniczych, poświęconych prawom kobiet itp). Po trzęsieniu ziemi, które nawiedziło ten kraj w 2010 r. zorganizowała też 2 programy czytelnicze w obozach dla uchodźców – pierwszy jest prowadzony we współpracy z UNICEF i skierowany do dzieci, w ramach drugiego uruchomiono mini biblioteki i organizacje czytelnicze w 30 takich ośrodkach. Dzięki pomocy BWB, na Université d’État d’Haïti, powstała też pierwsza haitańska biblioteka cyfrowa, a w roku 2012 rozpoczęto prace nad budową pierwszej biblioteki centralnej haitańskich uniwersytetów, mająca pomieścić zbiory 18 bibliotek wydziałowych. Organizacja prowadzi również usługi biblioteczne za pośrednictwem bibliobusów, obsługujących miesięcznie ok. 15 tysięcy użytkowników z okolic Port-au-Prince i terenów, które najbardziej ucierpiały w katastrofie.

Działacze BWB są przekonani, że w celu zapewnienia zrównoważonego rozwoju, należy oferować wsparcie na każdym etapie łańcucha dostaw książek, stawiają też na kooperatywne podejście do darowizn książek, zapewniając współpracującym z nimi bibliotekom dostęp do bazy tytułów i swobodę wyboru pozycji najlepiej dopasowanych do lokalnych oczekiwań. Podtrzymują też, na podstawie doświadczeń, zebranych w ciągu 6 lat działalności, przekonanie, że dostęp do literatury i możliwości ekspresji są niezbędne by zapewnić ofiarom konfliktów i klęsk żywiołowych możliwość odzyskania poczucia godności, własnej wartości i tożsamości i dać im nadzieję na powrót to normalnego życia. W artykule przytoczono przykłady projektów realizowanych przez BWB w Tunezji, Maroku, Burundi, Rwandzie, Demokratycznej Republice Konga, Rumunii i Nigrze.