Babin

Jednym z zadań edukacji z zakresu nauk humanistycznych, przyrodniczych i społecznych jest kształtowanie twórczej i krytycznej postawy wobec rzeczywistości, umiejętności krytycznego myślenia, analizy argumentów oraz ich opisywania i uzasadniania, zapewniających podstawy do dalszego samorozwoju i dalszych sukcesów akademickich. Wiele uczelni kształcących w duchu nauk wyzwolonych oferuje więc studentom pierwszego roku zajęcia z edukacji informacyjnej i pisania esejów argumentacyjnych, których częścią są prowadzone przez bibliotekarzy ćwiczenia uczące. jak konstruować artykuły badawcze od strony naukowej, czyli jak szukać źródeł i jak je ocenić i cytować w swoich pisemnych pracach. Celem przedstawionego w artykule badania było przetestowanie zaadaptowanej na sesjach bibliotecznych metody nauczania kompetencji informacyjnych przy pomocy zasad argumentacji brytyjskiego filozofa Stephena Toulmina, by pomóc studentom w rozwijaniu zadanych tematów, ewaluacji źródeł i tworzeniu lepszych uzasadnień, wolnych od błędu konfirmacji (faworyzowania informacji potwierdzających własne przekonania i percepcje).

Opracowaną metodę, która w założeniu mogłaby być wykorzystywana w różnych kontekstach dyscyplinarnych testowano w małym college’u nauk wyzwolonych – Saint Mary College na California State University (CSU) w East Bay, w dwóch grupach: kontrolnej (na prowadzonych tradycyjną metodą 3 sesjach uczących podstawowych strategii korzystania z zasobów bibliotecznych) i eksperymentalnej (3 sesje w modelu odwróconego nauczania (zob. babin.bn.org.pl/?p=3008), w ramach których studentom zlecano zapoznanie się w domu z metodami czytania i analizy artykułu naukowego przy pomocy zasad Toulmina, a na zajęciach – proszono o analizę argumentów wybranej przez nich publikacji). Przed rozpoczęciem sesji, kompetencje badanych oceniono w teście SAILS (Standarized Assesment of Informaction Literacy Skills). Po zajęciach zebrano od studentów 75 rozszerzonych prac pisemnych (36 z grupy eksperymentalnej i 39 z tradycyjnej), sprawdzając je pod kątem jakości i typów wykorzystanych źródeł (analiza bibliograficzna), jakości cytowań w tekście i w wykazie wykorzystanej literatury oraz włączenia do argumentacji alternatywnych punktów widzenia i sposobów integracji i wykorzystania dowodów uzasadniających ich własne twierdzenia (analiza treści).

Badano następnie: 1) w jakim zakresie włączenie metody analizy argumentów Toulmina do zajęć edukacji informacyjnej pomaga studentom w unikaniu stronniczości i opracowaniu mocnej argumentacji, bazującej na badaniach uwzględniających więcej niż jeden punkt widzenia, 2) w jakim zakresie uczenie studentów na tej podstawie rozwoju krytycznych pytań nt źródeł i zagadnień, pomaga im w znajdywaniu, ocenie i integracji wyników badań w swoich esejach. Rezultaty wykazały, że choć żadna z grup nie osiągnęła najwyższego z 4 poziomów oceny (od początkującego, do wzorcowego), studenci uczestniczący w tradycyjnych sesjach osiągnęli lepsze wyniki we wszystkich badanych kategoriach, natomiast w grupie kontrolnej – nie zapoznawali się samodzielnie z zadanymi materiałami i nie byli w pełni przygotowani do sesji, uznano więc że w tym wypadku odwrócone nauczanie nie przyniosło zakładanych rezultatów. Przy pomocy przyjętej metody udało się osiągnąć częściowo pożądane cele edukacyjne, wyniki obu grup były jednak poniżej oczekiwanych, uznano więc że istnieje potrzeba restrukturyzacji bibliotecznych sesji, by zwiększyć ich efektywność, oraz wprowadzenia, we współpracy z wykładowcami akademickimi, nowych standardów nauczania. W kolejnym etapie badania te same treści edukacyjne i zasady korzystania z metody Toulmina przekazano w modelu hybrydowym, przy pomocy wizualnych prezentacji, testując przyjętą metodę w grupie studentów CSU. Okazało się, że badani uzyskali znacząco lepsze rezultaty i byli w stanie dobrze oceniać źródła i uwzględniać w swoich pracach alternatywne punkty widzenia. Uznano więc, że włączanie do zajęć edukacji informacyjnej nauki argumentacji na podstawie modelu Toulmina, z wykorzystaniem zarówno tekstowych, jak i wizualnych zasobów, jest obiecującą i skuteczną metodą i sprawdza się w różnych kontekstach, podkreślono przy tym potrzebę prowadzenia dalszych badań weryfikujących jej efektywność.