Babin

Aktywne uczestnictwo w środowiskach technologicznych może odgrywać istotną rolę w poprawie zdrowia i jakości życia osób starszych, pozwalając im m.in. na większą niezależność i kreatywność, tworzenie nowych sieci społecznych, unikanie samotności i izolacji oraz na zapewnienie lepszego dostępu do usług związanych z opieką zdrowotną, społeczną czy kulturą. Z badań wynika, że seniorzy korzystający z Internetu cieszą się lepszą kondycją, chętniej angażują się w różnego typu aktywności i doświadczają mniej problemów psychicznych i adaptacyjnych niż ich wykluczeni cyfrowo rówieśnicy, partycypują też w szerszym zakresie w życiu społecznym. Odsetek użytkowników sieci www w tej grupie wiekowej różni się w zależności od kraju, a w Hiszpanii jeszcze kilka lat temu był on stosunkowo niski, a jako główne przyczyny tego stanu rzeczy wskazywano niską ocenę jej użyteczności w życiu codziennym oraz ograniczenia funkcjonalne i ekonomiczne. Autorzy postanowili przeanalizować relacje hiszpańskich seniorów z ICT oraz ewolucję tych relacji, w tym podstawowych wskaźników, takich jak dostępność i wykorzystanie technologii, prezentując wyniki serii sondaży prowadzonych w latach 2004-2012 wśród słuchaczy uniwersyteckich programów aktywizacji dorosłych po 55 roku życia.

Celem projektu było określenie zależności między wiekiem i zainteresowaniami kulturalnymi badanej populacji a poziomem akceptacji ICT, powodów korzystania i niekorzystania z Internetu, oraz głównych potrzeb i oczekiwań dotyczących używania sieci www i nabywania związanych z tym kompetencji. W próbie znalazło się 419 osób uczestniczących w programie zajęć „Edukacja dla aktywnego życia” realizowanym w ramach modułu „Aktywne starzenie się i jakość życia” na Uniwersytecie Burgos (kampusy w Burgos, Miranda de Ebro i Aranda de Duero) w ciągu 8 lat akademickich (od 2004/2005 do 2011/2012) – wypełnione kwestionariusze zwróciło 261 kobiet (62,29%) i 158 mężczyzn (37,71%) w wieku od 55 do 95 lar (średnia: 65,42).

Ustalono, że w badanym okresie liczba osób z dostępem do komputera w domu zwiększyła się średnio o 31%, w każdy roku obserwowano jednak ok. 10% różnice między płciami, na korzyść mężczyzn; właścicielami sprzętu komputerowego było 75% uczestników, w tym 68% kobiet i 88,4% mężczyzn. Do roku 2006 ponad połowa respondentów wskazywała na korzystanie z komputera „rzadko” lub „nigdy”, w latach 2008-2010 zanotowano znacznie więcej wskazań na „czasami”, a w roku 2011/2012 prawie 40% osób deklarowało, że robi to „dość często”, a 50% – „bardzo często” (przy czym poziom wykorzystania zmniejszał się wraz z wiekiem badanych). Odsetek użytkowników Internetu wzrósł w tym czasie średnio o 37,9% (w przypadku kobiet – o 22%, mężczyzn – 52,7%), przy czym średnio prawie połowa z nich łączyła się z siecią w domu (w 2004 – wskaźnik ten wynosił 26,5%, w 2012 – ponad 75%), a pozostali – na uczelni lub w centrach społecznych. Główne aktywności seniorów online to korzystanie z poczty elektronicznej (liczba jej użytkowników w ciągu 9 lat podwoiła się – do 73,2%), a następnie – szukanie informacji dotyczących zdrowia, kina, muzyki i kultury oraz czytanie prasy w wersji cyfrowej (6,7%), prace biurowe (pisanie, fotografia) – 2,4%, i wyszukiwania dotyczące podróży – 1,4%. Wśród powodów niekorzystania z Internetu wymieniano najczęściej: brak zainteresowania i wiedzy (25%), brak komputera lub dostępu do sieci (20,4%) oraz podeszły wiek (4,2%), większość osób z tej grupy wyrażała jednak chęć nauczenia się, jak to robić (m.in. ze względu na nowe możliwości edukacyjne, postrzeganą użyteczność i walory rozrywkowe oraz możliwości wyszukiwania informacji), a tylko 17,3% nie miało na to ochoty. Podsumowując uzyskane wyniki, autorzy wskazali na potrzebę redukcji wykazanych w badaniu nierówności cyfrowych związanych z płcią i obszarem zamieszkania (różnice między terenami wiejskimi i miejskimi) oraz podjęcia środków, które podtrzymywałyby zainteresowanie seniorów ICT, podkreślili też znaczenie programów edukacyjnych dla promocji w tej grupie nowych mediów i korzyści jakie może przynieść aktywne korzystanie z sieci.