Babin

Ruch na rzecz otwartego oprogramowania (OSS – open source software) ma znaczący wpływ na rynek informatyczny, a aplikacje o otwartym kodzie źródłowym są też coraz szerzej akceptowane w środowisku bibliotecznym, jako alternatywa dla komercyjnych rozwiązań w czasach ograniczeń budżetowych, głównie ze względu na minimalne koszty nabycia, potencjalnie niższe koszty obsługi i lepsze możliwości dopasowania do specyficznych potrzeb różnych grup użytkowników, oraz coraz szerszy wybór otwartych, bibliotecznych platform i systemów (np. Evergreen, Koha, Dspace czy Greenstone). Piśmiennictwo poświęcone producentom OSS jest bardzo obszerne, natomiast stosunkowo niewiele uwagi poświęcono jak dotąd analizie charakterystyki programistów zaangażowanych w rozwój otwartego bibliotecznego oprogramowania (LOSS – library open source software) oraz powodów skłaniających ich do udziału w przeznaczonych dla bibliotek i bazujących na wolontariacie projektach. Aby pomóc poznać wartości, którymi kierują się takie osoby, a tym samym lepiej promować, wspierać i motywować ich pracę, autorzy przeprowadzili sondaż online wśród 126 informatyków LOSS powiązanych z portalami SourceForge, Foss4Lib i Code4Lib.

W badaniu gromadzono i analizowano zarówno ilościowe, jak i jakościowe dane, dotyczące wybranych aspektów demograficznych (wiek, wykształcenie i doświadczenie zawodowe badanych – w tym lata pracy przy projektach OSS i LOSS) oraz ich wewnętrznych, zewnętrznych i zinternalizowanych zewnętrznych motywacji. Ustalono m.in, że większość respondentów (93,3%) jest w wieku od 30 do 49 lat, a prawie 86% z nich to mężczyźni. 94,4% ankietowanych miało ukończone studia pierwszego stopnia, a prawie połowa – legitymowała się dyplomem magistra bibliotekoznawstwa (albo jego odpowiednikiem) lub była, w trakcie badania, na studiach o tym profilu. 61,9% – pracowało wcześniej w bibliotekach, w tym 57,7% – w działach technologii informatycznych, a 81,7%- było zatrudnionych (na różnego typu umowach) w tych instytucjach w w czasie badania. Średnio, respondenci mieli ponad 7 lat doświadczenia we współtworzeniu projektów OSS i blisko 6 – w pracy nad projektami LOSS; ponad połowa z nich (52,3%) pracowała zawodowo jako informatycy, 50,8% – otrzymywało bezpośrednio wynagrodzenie za rozwój LOSS, a 47,6% – pracowała nad takimi aplikacjami jako wolontariusze, bez żadnej finansowej rekompensaty. Okazało się również, że w porównaniu ze społecznością OSS, programiści LOSS wykazywali wyższy poziom motywacji wewnętrznej (altruizm i przyjemność z wykonywanych działań) oraz zinternalizowanych motywacji zewnętrznych (np. uczenie się, realizacja potrzeb osobistych), oraz niski poziom motywacji zewnętrznych (nagrody, potencjalne korzyści w przyszłości); byli też bardziej zróżnicowani pod względem płci i wieku oraz formalnie lepiej wykształceni, cechowało ich większe doświadczenie w pracy w bibliotekach oraz silny etos zawodowy. Uzyskane wyniki można zdaniem autorów wykorzystać przy opracowywaniu strategii mających na celu zwiększenie uczestnictwa w projektach LOSS oraz lepsze przygotowanie migracji i wdrożeń otwartego oprogramowania w bibliotekach.