Babin

Usługi dla dzieci są obecnie traktowane priorytetowo w skali globalnej, jako element strategii poprawy efektywności systemu edukacji i podnoszenia poziomu umiejętności czytania. Rośnie też rozumienie znaczenia, jakie ma okres pierwszych 5 lat życia dla intelektualnego, społecznego, i emocjonalnego rozwoju człowieka, jak i zainteresowanie tym etapem w badaniach z zakresu psychologii, pedagogiki, polityki społecznej, pomocy społecznej i neuropsychologii. Oferta instytucji publicznych dla lokalnych społeczności zależy od programów politycznych partii rządzących, a polityczne aspekty kwestii dotyczących opieki nad rodziną i dziećmi są bardzo złożone. W artykule przeanalizowano, odwołując się do doświadczeń Wielkiej Brytanii, niektóre z wyzwań związanych ze świadczeniem usług bibliotecznych dla najmłodszych.

Zaznaczono że bibliotekarze „rodzinni” mogą mieć duży i znaczący wkład w kształtowanie nawyków czytelniczych u dzieci począwszy od okresu niemowlęctwa, organizując zajęcia wspierające rozwój zdolności językowych, komunikacyjnych oraz umiejętności czytania i pisania. Sukces takich działań zależy, zdaniem autorki, w dużej mierze od międzysektorowej współpracy różnych instytucji publicznych oraz rozumienia przez bibliotekarzy uwarunkowań politycznych i lepszej promocji społecznej wartości prowadzonych działań. Jako partnerzy innych organizacji, biblioteki mogą dostosowywać swoje usługi do potrzeb lokalnych odbiorców i współdziałać w ramach programów dzielenia się książkami czy wczesnej edukacji. Mają też do odegrania ważną rolę, pomagając w tworzeniu kapitału społecznego na poziomie indywidualnym, przez zapewnianie rodzinom środowiska edukacyjnego oraz możliwości bezpośredniego kontaktu ze specjalistami pomagającymi zrozumieć jak dzieci widzą świat i jak można budować podstawy dla ich wczesnej aktywności czytelniczej oraz późniejszych osiągnięć edukacyjnych i zawodowych.

Autorka przybliża w tekście piśmiennictwo poświęcone modelom wspierania czytelnictwa od najmłodszych lat oraz roli i znaczeniu w tym kontekście bibliotekarzy specjalizujących się w pracy z najmłodszymi użytkownikami. Omawia też założenia i przebieg uznanych za sukces programów wczesnej edukacji czytelniczej realizowanych Wielkiej Brytanii. Koncentrowały się one głównie na promocji czytania dla przyjemności oraz nabywania umiejętności wspierających alfabetyzację, przez przekazywanie rodzicom i opiekunom niemowląt darmowych pakietów książek i materiałów edukacyjnych oraz podejmowanie działań określanych jako wczesna interwencja czytelnicza. Pierwszą z takich inicjatyw, kopiowaną później w wielu państwach na świecie (por. babin.bn.org.pl/?p=1393), był rozpoczęty w 1992 r. w Birgmingham projekt Bookstart, realizowany współpracy z zakładami opieki zdrowotnej i pracownikami służby zdrowia, skierowany do wszystkich rodzin z dziećmi w wieku od 6 do 9 miesięcy. Przyczynił się on znacząco do rozwoju usług bibliotek publicznych, przeznaczonych dla tej grupy odbiorców (takich jak zajęcia w postaci wspólnych rymowanek i zabaw, piosenek i wierszy ilustrowanych ruchami rąk i ciała, pomagających w zacieśnianiu relacji między dorosłymi i dziećmi, i in.). Doświadczenia kolejnych inicjatyw tego typu dowodzą, że korzystanie z zasobów i pomocy lokalnych bibliotek może znacząco zmienić życie rodziców, a zwłaszcza dzieci, i kształtować ich kompetencje oraz późniejszą aktywność czytelniczą. Istotne jest jednak, by decydenci odpowiedzialni za programy edukacji i czytelnictwa w pełni rozumieli potencjał tych placówek oraz możliwości, jakie oferują.