Babin

Biblioteki akademickie w Stanach Zjednoczonych gromadzą coraz więcej dokumentów elektronicznych, coraz powszechniejszą usługą staje się też udostępnianie artykułów w formie cyfrowej przez wypożyczalnie międzybiblioteczne. Jednocześnie, dzielenie się przez biblioteki zasobami w postaci e-książek chronionych prawem autorskim jest nadal mało popularne, gdyż bibliotekarze obawiają się zarzutów o naruszanie warunków licencji, a wydawcy przy negocjowaniu umów zostawia zazwyczaj bibliotekom 2 opcje: zakupu dostępu do treści ebooków bez opcji ich udostępniania przez wypożyczenia międzybiblioteczne (WM) lub rezygnacji z kupna. Aby zgromadzić dane empiryczne pozwalające na ustalenie faktycznego statusu WM cyfrowych wydawnictw zwartych i zidentyfikowanie postrzeganych barier dla rozwoju takich usług, autorzy opracowali sondaż skierowany do amerykańskich bibliotek szkół wyższych, referując w tekście jego wyniki.

Kreatywne przestrzenie typu makerspace, hackerspace, czy fab lab (por. BABIN 2011/2/74) oraz powiązane z nimi koncepcje są obecnie bardzo popularnym tematem i przedmiotem wielu debat w środowisku północnoamerykańskich bibliotek. Jedną z technologii oferowanych w miejscach tego typu jest druk przestrzenny. Jeszcze 10 lat temu drukarki 3D były bardzo kosztownym rozwiązaniem dostępnym dla nielicznych, komercyjnych ośrodków badawczych, jednak dzięki wysiłkom ruchów open source i DIY, koszty oprogramowania i oraz samodzielnej budowy sprzętu 3D znacząco spadły umożliwiając małym firmom, szkołom, bibliotekom i osobom prywatnym korzystanie z tej technologii. Większość piśmiennictwa poświęconego eksperymentom z drukiem trójwymiarowym w bibliotekarstwie oraz modelom świadczenia takich usług poświęcona jest bibliotekom publicznym, autor postanowił więc zapełnić tę lukę, przedstawiając powody oraz proces implementacji usług przestrzennego drukowania i skanowania w bibliotece akademickiej (por. babin.bn.org.pl/?p=1852) , na przykładzie biblioteki im. E.P. Lovejoya Uniwersytetu Southern Illinois w Edwardsville (SIUE).

Kwalifikacje coraz bardziej przydatne w pracy współczesnych katalogerów, poza znajomością formatu MARC oraz zasad i standardów katalogowania, to umiejętności stosowania nowych schematów opisu zasobów oraz wiedza na temat możliwości ponownego wykorzystywania istniejących metadanych. Wg autorów, do przygotowania zawodowego zajmujących się katalogowaniem bibliotekarzy powinna zaliczać się również znajomość nowych technologii i narzędzi IT wykorzystywanych do organizacji i udostępniania informacji, w tym języków HTML, CSS, XML, XSLT oraz MARCXML. Doświadczenie w tej materii może być wykorzystane do eksperymentowania z metodami przekształcania jednych formatów zapisu danych na inne, przy użyciu różnego typu oprogramowania. W artykule omówiono, na podstawie przeglądu literatury przedmiotu, zmiany ról katalogerów i nowe wymagania pracodawców związane z pracą na ich stanowiskach oraz znaczenie metod pozwalających na transformacje i zapewnienie współoperatywności danych bibliotecznych. Przybliżono następnie zastosowanie eXtensible Stylesheet Language Transformations – przekształceń rozszerzalnego języka arkuszy stylów (XSLT) do przetwarzania, edycji, zmiany przeznaczenia i przeformatowywania metadanych.

Article Exchange to nowy, globalny, elektroniczny serwis dostarczania i wymiany dokumentów oferowany przez OCLC i zapewniający jedną, bezpieczną lokalizację, w której biblioteki z całego świata mogą umieszczać zamówione artykuły i rozdziały książek, i z której użytkownicy mogą pobierać dokumenty przygotowane dla nich w ramach cyfrowych wypożyczeń międzybibliotecznych. Autorka opisuje szczegółowo jego rozwój, zakres wykorzystania, zasady działania i użytkowania, ich zgodność z warunkami umów licencyjnych i przepisami prawa autorskiego w różnych krajach.

W artykule omówiono zagadnienie relacji między wysokością wynagrodzenia a motywacją pracowników i satysfakcją z wykonywanej pracy na przykładzie bibliotek uniwersyteckich w Estonii. Według literatury przedmiotu, zarobki są bardzo istotnym czynnikiem motywacyjnym i mają znaczący wpływ na poziom zadowolenia pracowników. Dotyczy to bibliotek zarówno w krajach rozwiniętych, jak i rozwijających się, a niezadowolenie z wysokości pensji wydaje się być wśród bibliotekarzy powszechne.

Zdolność rozpoznawania i kontrolowania własnych i cudzych emocji oraz właściwej oceny emocjonalnego wydźwięku określonych sytuacji to kluczowe czynniki warunkujące sukces w miejscu pracy, również w przypadku bibliotekarzy akademickich. Mimo to, w środowisku tym ceni się nadal znacznie wyżej intelekt niż uzdolnienia interpersonalne, zdarza się też często, że wykształconym ludziom z wysokim ilorazem IQ i bardzo dobrze rozwiniętymi zdolnościami analitycznymi, brakuje równie zaawansowanych umiejętności odczytywania i właściwego reagowania na bodźce emocjonalne. Wpływa to negatywnie na atmosferę i efektywność pracy, prowadzi do nieporozumień, konfliktów i błędów komunikacji, utrudnia znacząco współdziałanie w grupie, utrzymywanie zdrowych zawodowych relacji i podejmowanie właściwych decyzji. Sprawia też, że ludzkie interakcje w miejscach kojarzonych w wiedzą i rozumem mogą wyglądać bardzo głupio. Artykuł poświęcono omówieniu różnych aspektów inteligencji emocjonalnej (IE) w kontekście bibliotek szkół wyższych i skutecznego zarządzania tymi instytucjami, oraz wartości kompetencji związanych z IE dla osób pełniących funkcje kierownicze.

Popularność technologii 2,0 sprawiła, że są powszechnie wykorzystywane w bibliotekach jako narzędzia komunikacyjno-marketingowe, coraz więcej bibliotekarzy używa ich też do kontaktów ze współpracownikami, w literaturze przedmiotu znaleźć można jednak niewiele prac analizujących wpływ mediów społecznościowych na relacje w tej grupie zawodowej. W artykule przybliżono poglądy bibliotekarzy na wykorzystywanie serwisów społecznościowych w pracy, zebrane w trakcie badania mającego na celu ustalenie ich praktyk w tym zakresie.

W każdej bibliotece tworzy się unikalna kultura, będąca wypadkową obowiązujących tam zasad, panującej atmosfery i międzyludzkich interakcji, a zrozumienie jej specyfiki pomaga w kształtowaniu dobrych relacji z użytkownikami i wysokiej jakości obsługi. Każda biblioteka ma też własne, humorystyczne lub bardziej poważne listy typów bibliotecznych klientów, a klasyfikacje te mają ułatwić bibliotekarzom radzenie sobie z oczekiwaniami odbiorców i lepsze dopasowywanie usług do ich indywidualnych potrzeb. W artykule, na podstawie przeglądu literatury przedmiotu oraz doświadczeń autora związanych z nocną pracą w informatorium biblioteki akademickiej, omówiono metody budowania długotrwałych, spersonalizowanych relacji ze stałymi klientami oraz zastosowania typologii osobowości do podnoszenia efektywności oferowanych serwisów i doboru pracowników obdarzonych empatią oraz odpowiednimi umiejętnościami komunikacyjnymi i interpersonalnymi.

Kształt działalności bibliotek uniwersyteckich zależy od wielu różnych czynników i trudno stwierdzić obecnie, które z nich okażą się decydujące dla dalszych losów tych instytucji. Wg autorów, przyszłość bibliotek jest otwarta, w znaczeniu powiązań z modelem Open Access (OA), i współzależna od dalszego rozwoju ruchu OA, a placówki te powinny odgrywać istotną rolę w zmianie krajobrazu komunikacji naukowej. Ich podstawowe funkcje ulegną przesunięciu z kupowania informacji dla swoich użytkowników na wspieranie otwartego dostępu do publikacji naukowych i danych badawczych, zarządzanie wiedzą produkowaną przez uczelnie, w ramach których funkcjonują, oraz upowszechnianie wyników ich badań. Postulują też, by w ciągu kolejnych 20 lat, w których publikowanie w trybie Open Access (OA) może stać się dominującym modelem rozpowszechniania artykułów naukowych, centralnym punktem misji bibliotek stało się usuwanie barier ograniczających wolny przepływ i wymianę informacji i podejmowanie działań na rzecz powszechnego dostępu do zasobów informacyjnych w skali globalnej.

Pomiar jakości usług bibliotecznych to temat cieszący się dużym zainteresowaniem dyrektorów i administracji bibliotek akademickich, jako że regularna ewaluacja oferowanych świadczeń przynosi wiele korzyści, w tym poprawę efektywności działań, identyfikację obszarów wymagających poprawy, redukcję kosztów działalności i usprawnienie komunikacji z klientami, partnerami i organami nadzorującymi pracę bibliotek. Ocenę zadowolenia użytkowników z oferty bibliotecznej przeprowadza się zazwyczaj przy pomocy analizy gromadzonych statystyk i narzędzi sondażowych typu LIBQUAL. Te ostatnie są przydatne głównie do oceny procesów związanych z obsługą użytkowników, natomiast badanie jakości tzw. służb technicznych bibliotek (ST), czyli tych związanych z doborem, gromadzeniem, opracowaniem i zapewnianiem dostępności dokumentów w różnych formatach, wymaga stosowania odmiennych metodologii. Wg autorki, zadanie to nie może ograniczać się do zbierania i przekazywania danych statystycznych, gdyż przy skutecznej ewaluacji jakości ST i ich wartości dla instytucji konieczne jest wykorzystanie zarówno ilościowych, jak i jakościowych metod. Aby określić obecne praktyki i trendy ewaluacyjne w Stanach Zjednoczonych, w artykule przedstawiono wyniki przeglądu literatury przedmiotu z lat 2000-2013, zaprezentowano również rezultaty sondaży przeprowadzonych w bibliotekach akademickich stanu Pennsylvania.