Babin

Audiobooki cieszą się z roku na rok rosnącą popularnością, a zapewnianie do nich dostępu stanowi dla bibliotek, w obecnym klimacie ekonomicznym i przy ograniczonych budżetach na zakup nowości, dużym wyzwaniem. Część z tych placówek wykorzystuje w celu powiększenia swoich zasobów tych materiałów darmowe e-audiobooki oferowane na coraz liczniejszych stronach internetowych. W artykule omówiono procedury ponownego zapisu i katalogowania popularnych książek w tym formacie z domeny publicznej, opracowane w bibliotece Johna M. Pfau (BJP) Kalifornijskiego Uniwersytetu Stanowego w San Bernardino.

Pinterest to nowe narzędzie społecznościowe służące do dzielenia się materiałami wizualnymi, przypominające wirtualną tablicę korkową, na której można „przypinać” (z ang. pin – pinezka) lub „przepinać” (repin) z innych źródeł ulubione zdjęcia, filmy czy odnośniki do interesujących użytkownika zasobów. Pozwala ono m.in. na tworzenie i organizację tematycznych kolekcji powiązanych z wydarzeniami, miejscami, inspiracjami czy hobby, subskrybowanie interesujących tematów, śledzenie tablic innych użytkowników i „lubienie” oraz komentowanie innych postów; Pinterest jest też połączony z innymi popularnymi mediami społecznościowymi. Serwis zdobył w ciągu ostatniego roku miano najszybciej rozwijającej się strony internetowej (w samych Stanach Zjednoczonych ma co miesiąc ok. 10 mln odwiedzających) i z tego względu cieszy się coraz większym zainteresowaniem specjalistów od marketingu i sprzedaży. W artykule pominięto jego aspekt komercyjny, skupiając się na omówieniu fenomenu popularności Pinterest wśród amerykańskich pedagogów i bibliotekarzy oraz przedstawieniu przykładów jego stosowania w celach edukacyjnych, w szkołach i bibliotekach w Stanach Zjednoczonych.

Po wprowadzeniu na rynek czytników Kindle w 2007 r., e-książki (EK) – dotychczas zasoby marginalne, udostępniane głównie w formie źródeł informacyjnych, stały się jednym z najbardziej popularnych i poszukiwanych materiałów w amerykańskich bibliotekach, a po umożliwieniu użytkownikom w sierpniu 2011 r. pobierania EK na Kindle przez partnera firmy Amazon – platformę Overdrive (globalny dostawca cyfrowych treści i systemów ich dystrybucji dla bibliotek), ich udostępnianie stało się przedmiotem dyskusji we wszystkich instytucjach tego typu, niezależnie od ich wielkości. W artykule omówiono wyniki najnowszych badań poświęconych wykorzystaniu EK i urządzeń do ich odczytu w bibliotekach publicznych Ameryki Północnej (1), przedstawiono również doświadczenia jednej z takich placówek ze Stanów Zjednoczonych, prowadzącej program wypożyczeń Kindle (2).

Autorka omawia wyniki sondażu dotyczącego sposobów zarządzania zbiorami mikroform w amerykańskich bibliotekach i instytucjach zainteresowanych rozwojem tego typu zasobów, czyli tych, które nie tylko przechowują, ale też nadal gromadzą materiały w tej formie. Szczególną uwagę poświęca analizie procesów podejmowania decyzji związanych z kształtowaniem, utrzymywaniem i deakcesją mikroform oraz mających na nie wpływ czynników, związanych głównie z praktycznymi aspektami tego formatu, przyjmując jako ramy teoretyczne badania teorię decyzji, w ujęciu mającym zastosowanie w kontekście zarządzania w środowisku bibliotecznym.

Artykuł poświęcono obecnym strategiom i zasadom gromadzenia zbiorów stosowanym w działach informacji naukowej amerykańskich i kanadyjskich bibliotek akademickich zrzeszonych w ARL (Stowarzyszenie Bibliotek Naukowych). Dane do analizy zebrano na podstawie przeglądu literatury przedmiotu oraz w sondażu online skierowanym do bibliotekarzy z tych instytucji, zajmujących się zarządzaniem zbiorami z zakresu nauk humanistycznych i społecznych. Pytano ich o politykę kształtowania zbiorów, metody i częstotliwość oceny wykorzystania drukowanych i elektronicznych kolekcji, procesy gromadzenia, kryteria selekcji oraz sposoby marketingu i promocji zasobów w ich miejscach pracy.

Ze względu na postępujące od kilku lat redukcje budżetów bibliotek, rosnącą popularność e-książek i szybkie zmiany modeli dostarczania i udostępniania informacji i multimediów, projektowanie budynków bibliotecznych jest dużym wyzwaniem, gdyż wraz z tempem tych transformacji dezaktualizują się równie szybko plany modernizacji czy budowy bibliotek, a stare metody obliczania przestrzeni potrzebnej na książkowe regały, miejsca w czytelniach czy terminale komputerowe stają się nieprzydatne. Autor – szef biura projektowego i członek ALA opisuje najnowsze trendy związane z budownictwem bibliotecznym, przedstawia też kilka przykładów nowatorskich projektów bibliotek zrealizowanych przez jego pracownię w Stanach Zjednoczonych.

Mimo demokratyzacji życia społecznego, istnienia ustawowych zapisów gwarantujących wolność słowa i sumienia i zaleceń stowarzyszeń bibliotekarskich dotyczących konieczności zapewniania dostępu do informacji prezentujących wszystkie punkty widzenia na obecne i historyczne kwestie, biblioteki publiczne borykają się nadal z problemami i zarzutami związanymi z gromadzeniem dokumentów nieodpowiednich ze względów ideologicznych, politycznych bądź obyczajowych, a wielu bibliotekarzy wybiera autocenzurę jako sposób na uniknięcie nacisków i batalii z organizacjami chcącymi kontrolować, to, do czego obywatele mogą mieć dostęp, lub jako metodę eliminacji z obiegu publicznego treści niezgodnych z własnymi przekonaniami. W artykule przedstawiono wyniki badania sprawdzającego czy w bibliotekach Stanów Zjednoczonych próbuje się kontrolować dostęp do książek ateistycznych i czy w regionach o silnych wpływach religijnych statystyki gromadzenia tego typu publikacji będą się różniły od tych pochodzących z bardziej tolerancyjnych części kraju.

Omówiono wyniki analizy ofert pracy w bibliotecznych działach książki rzadkiej i rękopisów, zamieszczonych w odpowiednich źródłach fachowych (w formie elektronicznej i drukowanej) od 01.01.2004 do 31.12. 2009, adresowanych do absolwentów uczelni bibliotekarskich, którzy ukończyli studia nie dawniej niż rok przed zamieszczeniem anonsu. Zebrane na tej podstawie dane przetworzono przy użyciu specjalnego oprogramowania komputerowego. W celu ustalenia pożądanych umiejętności i zakresu przyszłych obowiązków kandydatów do pracy zestawiono wykaz słów kluczowych występujących w anonsach.

Liczba książek publikowanych w Stanach Zjednoczonych poza tradycyjnym trybem wydawniczym stale się zwiększa (por. babin.bn.org.pl/?p=333) i przekracza obecnie znacznie liczbę tytułów produkowanych przez głównonurtowe domy wydawnicze. Wśród alternatywnych graczy na rynku książki wyróżnić można 3 główne typy: firmy specjalizujące się w produkcji na żądanie reprintów dzieł z domeny publicznej, serwisy obsługujące klientów chcących samodzielnie wydać własne lub wytypowane pozycje i niszowych wydawców publikujących dla bardzo wąskich grup odbiorców. W artykule skupiono się na omówieniu książek produkowanych i dystrybuowanych przez firmy z drugiej grupy (serwisy typu Lulu.com, AuthorHouse czy iUniverse), wykorzystujące technologie cyfrowego druku i oferujące indywidualnym autorom i odbiorcom płatne usługi w modelu druku na żądanie (DNŻ). Na podstawie przeglądu literatury przedmiotu oraz wyników zrealizowanego przez autorów badania przedstawiono m.in. specyfikę fenomenu samopublikowania (ang. self-publishing) i widoczność tytułów wydanych w ten sposób w bibliotecznych katalogach i bibliografiach.

Ze względu na swoją popularność oraz funkcjonalność, społecznościowy serwis mikroblogowy Twittter może być systemem użytecznym dla bibliotek, jest też wykorzystywany przez część tych instytucji do komunikacji z użytkownikami. W artykule, na podstawie przeglądu literatury przedmiotu oraz analizy bibliotecznych kont na Twitterze, omówiono zalety tej platformy oraz najnowsze trendy związane z jej wykorzystywaniem w bibliotekach akademickich (por. BABIN 2011/1/33), przedstawiono też innowacyjne sposoby użytkowania Twittera w bibliotekach uczelni ze Stanów Zjednoczonych, by pomóc określić najwłaściwsze metody wdrażania i stosowania tej technologii.