Babin

Budowanie silnych relacji z użytkownikami jest jednym z kluczowych działań bibliotek w czasach szybkiego rozwoju technologicznego, mającego istotny wpływ na zachowania (także informacyjne) i sposób komunikowania się ludzi. Na znaczeniu zyskuje współpraca bibliotekarzy z użytkownikami, umożliwiająca odpowiedni rozwój usług i serwisów bibliotecznych, dostosowany do społecznych oczekiwań. Dynamicznie zmieniające się potrzeby czytelników sprawiają, że bibliotekarze muszą na nowo potwierdzać i przedefiniowywać swoje role. Z biernych dostawców informacji stają się edukatorami w dziedzinie informacji, często zaangażowanymi w działalność naukową i edukacyjną macierzystej instytucji.

W brytyjskim bibliotekarstwie oraz sektorze kultury (biblioteki, archiwa, muzea i inne instytucje informacyjne) od lat realizuje się wiele projektów bazujących na współpracy i korzysta z wiedzy i pomocy wolontariuszy oraz nowych technologii ułatwiających kontakty i kooperację. Artykuł poświęcono omówieniu specyfiki takich przedsięwzięć, realizowanych dzięki zbiorowej inteligencji i uczestnictwu dużych grup użytkowników, oraz różnych definicji i zastosowań terminu crowdsourcing (zob. BABIN 2010/2/96), a także historii i obecnym przykładom różnego typu wspólnych inicjatyw i interakcji między instytucjami i użytkownikami (por. babin.bn.org.pl/?p=1649, babin.bn.org.pl/?p=1115). Przedyskutowano również zalety takich działań, pozwalających instytucjom kultury na realizację celów trudnych do osiągnięcia w inny sposób, choćby ze względu na cięcia budżetowe, czy kadrowe ograniczenia, oraz potencjalne wady crowdsourcingu, dotyczące m.in. z procesu rekrutacji, czy statusu profesjonalistów, proponując jednocześnie możliwe środki zaradcze.

W artykule omówiono cel, założenia i sposób realizacji współfinansowanego przez Unię Europejską słowacko-czeskiego projektu „Informacja bez granic – budowanie społeczeństwa informacyjnego poprzez łączenie komputerowych systemów biblioteczno-informacyjnych.” Jego celem było poszerzenie zakresu współpracy między bibliotekami publicznymi przygranicznych rejonów Czech i Słowacji przez implementację w 5 bibliotekach na terenie Samorządowego Kraju Żylińskiego (Žilinského Samosprávneho Kraja – ŽSK) powszechnie stosowanego w Czechach komputerowego systemu biblioteczno-informacyjnego (SBI) Clavius firmy Lanius.

W artykule omówiono rolę i zasady rozwoju regionalnych i konsorcyjnych repozytoriów w Japonii, tworzonych w modelu współdzielonych archiwów, oraz ich wpływ na ekspansję ruchu Open Access w tym kraju. Przedstawiono także efekty realizowanych tam programów i inicjatyw mających promować koncepcję wspólnych, instytucjonalnych repozytoriów (WIR), ułatwiać ich implementację i wspierać, dzięki znacznej redukcji kosztów, upowszechnianie dorobku naukowego pracowników współpracujących w jego ramach instytucji.

Pierwszą bibliotekę publiczną zlokalizowaną w centrum handlowym otwarto w Singapurze w 1996 r., a koncepcja prowadzenia tego typu instytucji w galeriach handlowo-usługowych została opracowana formalnie w ramach planu poprawy jakości i dostępności usług bibliotecznych zawartego w raporcie Narodowej Rady Bibliotecznej z 2000 r. Sugerowano w nim zakładanie bibliotek w komercyjnych i instytucjonalnych obiektach usytuowanych w centrach dzielnic, by przyciągnąć nowych użytkowników i popularyzować miejskie serwisy biblioteczne. Obecnie w Singapurze funkcjonuje 12 takich placówek, a część z nich prowadzona jest dzięki zaangażowaniu i pomocy wolontariackiej lokalnej społeczności. W artykule przybliżono ich działalność i sukcesy na przykładzie Biblioteki Publicznej Senkang (BPS).

Biblioteki od lat starają się wykorzystywać olbrzymią popularność narzędzi społecznościowych, rozwijając swoje usługi w modelu 2.0 i działając aktywnie na wielu społecznych portalach i sieciach informacyjnych. Główne powody angażowania się tych instytucji w nowe media to zwiększanie własnej widoczności, unowocześnianie wizerunku, poprawa e-reputacji, dystrybucja informacji, promocja zbiorów, programów i usług, zwiększanie oddziaływania, zacieśnianie relacji z użytkownikami, budowa sieci współpracy oraz pozyskiwanie nowych klientów. Autorzy prezentują w tekście studium przypadku udanego, cieszącego się dużym powodzeniem i nagrodzonego przez IFLA w X edycji IFLA International Marketing Award projektu reklamy biblioteki za pośrednictwem platformy wymiany plików wideo, zrealizowanego w bibliotece Uniwerytetu Tsinghua (BUT) w Chinach, pokazując sposoby efektywnego wykorzystania technologii sieciowych w bibliotecznych kampaniach marketingowych.

Efektywne podejście do globalnych wyzwań i problemów badawczych wymaga w coraz większym stopniu współpracy zespołów specjalistów z różnych dziedzin i instytucji, potrafiących wspólnie wypracowywać innowacyjne rozwiązania w trakcie prowadzonych prac, minimalizować niepowodzenia i  w optymalny sposób wykorzystywać sukcesy oraz rozpowszechniać zdobytą wiedzę. Kooperacja w ramach takich grup wymagana jest zarówno na poziomie procesu badawczego, jak i implementacji przyjętych koncepcji i modeli. W ostatnich latach członkami interdyscyplinarnych, wielodyscyplinarnych zespołów badawczych coraz częściej zostają bibliotekarze. Autorzy postanowili w związku z tym zidentyfikować umiejętności przydatne w celu zapewnienia sprawnej i skutecznej współpracy w obrębie realizowanych na dużą skalę inicjatyw, korzystając z doświadczeń bibliotekarzy zaangażowanych w rozwój i uruchamianie platformy VIVO – semantycznej, sieciowej aplikacji o otwartym kodzie źródłowym, zaprojektowanej, by ułatwiać wyszukiwanie informacji o realizowanych badaniach, stypendiach i naukowcach, i wspierać tworzenie sieci badawczych.

Współpraca bibliotek różnych typów oraz różnego rodzaju instytucji może być zarówno sposobem na zapewnienie użytkownikom możliwości korzystania z dotychczas niedostępnych zasobów i usług, metodą promocji i zwiększania widoczności bibliotek, jaki i próbą zagwarantowania szans na ich dalsze funkcjonowania w czasach cięć budżetowych i niestabilnej sytuacji ekonomicznej. Autor przybliża w tekście, na podstawie przeglądu literatury przedmiotu, potencjalne korzyści z tego typu przedsięwzięć dla wszystkich biorących w nich udział stron; omawia również najnowsze trendy dotyczące publiczno-prywatnych i publiczno-publicznych partnerstw lokalnych, inicjowanych przez biblioteki z Wielkiej Brytanii i Stanów Zjednoczonych.

Na pierwszy rzut oka, współpraca branży lotniczej i sektora bibliotecznego może wyglądać dziwnie, gdyż charakter i przeznaczenie tych miejsc różnią się znacząco, łączy je natomiast jedna wspólna rzecz: w obu ludzie szukają czegoś do czytania. Innowacyjnie nastawione biblioteki publiczne z różnych krajów zaczęły więc testować możliwości świadczenia i reklamy swoich usług na lotniskach, obsługujących zarówno połączenia krajowe, jak i międzynarodowe. W artykule przedstawiono kilka inicjatyw tego typu realizowanych w Stanach Zjednoczonych i Holandii, omawiając specyfikę i rodzaj prowadzonej w portach lotniczych działalności bibliotecznej, przyjęte rozwiązania techniczne i organizacyjne, zakres oferowanych zasobów i serwisów, zalety i ograniczenia oraz perspektywy rozwoju podobnych programów na świecie.

W artykule omówiono niektóre z przedsięwzięć Biblioteki Narodowej Francji (BNF) mających na celu zachowanie i udostępnianie narodowego dziedzictwa kulturowego w języku francuskim oraz promocję kultury państw frankofońskich na całym świecie. Przedstawiono też projekty digitalizacyjne i prace związane z budową cyfrowych serwisów zapewniających dostęp do dokumentów wydawanych na terenie Francji i dotyczących krajów i regionów z całego świata, które są (lub były w jakimś okresie historycznym) powiązane z kulturą i językiem francuskim.