Babin

Dostęp do Internetu i nowych technologii ma pozytywny wpływ na wiele prywatnych i społecznych aspektów ludzkiego życia, jednak rozwojowi mediów i wzrostowi ich oddziaływania nie towarzyszy promocja kształcenia związanych z nimi kompetencji. Edukacja medialna (ang. media literacy education – MLE), czyli kształtowanie umiejętności świadomej oceny, wyboru i wykorzystywania środków masowego przekazu oraz komunikowania się płaszczyźnie słownej, wizualnej i dźwiękowej, przy użyciu tradycyjnych i nowoczesnych metod i narzędzi, postrzegana jest jako podstawowe prawo obywateli, stanowi jednak wyzwanie dla systemów edukacyjnych. W nowym paradygmacie kultury partycypacyjnej i technologicznej interaktywności, jednym z zadań szkolnictwa powinno być kształcenie prosumentów – czyli zarówno odbiorców, jak i twórców informacji. Obywatel-prosument ma być przygotowany do podejmowania roli odbiorcy zasobów audiowizualnych i nowych mediów, organizatora informacji oraz producenta i autora krytycznych, odpowiedzialnych i twórczych przekazów, i brania aktywnego udziału w życiu społecznym, a konstruktywny, autonomiczny sposób konsumpcji i produkcji treści, z wykorzystaniem różnych strategii, ma być jednym celów współczesnego procesu kształcenia w zakresie MLE. W artykule omówiono podstawowe parametry audiowizualnej biegłości i przedyskutowano konieczność włączenia MLE do programów nauczania od najwcześniejszych etapów edukacji, jako kroku w kierunku budowy prosumpcyjnego społeczeństwa; omówiono też warunki powodzenia takich inicjatyw edukacyjnych i obecny stan MLE w Hiszpanii.

Norweskie Kolegium Nauk Stosowanych Oslo i Akershus (HiOA) oferuje otwartą platformę publikacji bazującą na oprogramowaniu Open Journal Systems (OJS) o otwartym kodzie źródłowym, zarządzaną przez bibliotekę uczelni. Jej kilkuletnia współpraca ze środowiskiem Open Acess pokazała, że wiele periodyków online nadal funkcjonuje w tradycyjnym modelu publikacji, skoncentrowanym na druku – założenie e-czasopisma z wykorzystaniem tradycyjnych procedur i obiegu danych w świecie akademickim jest proste, gdyż większość naukowców korzysta z edytorów tekstu, pozwalających na zapisywanie dokumentów w postaci plików PDF,  jako głównego narzędzia pracy. Z tego też powodu PDF, mimo wielu ograniczeń, jest standardowym formatem używanym w naukowych e-czasopismach Open Access, spoza komercyjnego ruchu wydawniczego. Pracownicy HiOA postanowili stworzyć nowe procedury i mechanizmy prac dla publikacji w wolnym dostępie, lepiej dostosowane do wymogów uniwersalnej dostępności, wykorzystując w tym celu bardziej wszechstronny format EPUB 2.0 oraz standard JATS 1.0 (Journal Article Tag Suite) XML. W artykule przedstawiono główne zalety i powody przyjęcia takiego rozwiązania, opisano również sposób jego implementacji oraz jej koszty.

Budowanie silnych relacji z użytkownikami jest jednym z kluczowych działań bibliotek w czasach szybkiego rozwoju technologicznego, mającego istotny wpływ na zachowania (także informacyjne) i sposób komunikowania się ludzi. Na znaczeniu zyskuje współpraca bibliotekarzy z użytkownikami, umożliwiająca odpowiedni rozwój usług i serwisów bibliotecznych, dostosowany do społecznych oczekiwań. Dynamicznie zmieniające się potrzeby czytelników sprawiają, że bibliotekarze muszą na nowo potwierdzać i przedefiniowywać swoje role. Z biernych dostawców informacji stają się edukatorami w dziedzinie informacji, często zaangażowanymi w działalność naukową i edukacyjną macierzystej instytucji.

Pedagodzy i metodycy od lat zastanawiają się jak walczyć z popularnym stereotypem, zgodnie z którym płeć piękna nie ma predyspozycji i uzdolnień w zakresie nauk ścisłych, a informatyka to zajęcie wyłącznie dla mężczyzn. Badania oraz różne eksperymenty edukacyjne dowodzą, że proste zabiegi, takie jak modyfikacja zasad organizacji lekcji, zmiana nastawienia nauczycieli, często z góry definiujących odmienne role i zadania dla uczniów i uczennic, czy też tworzenie klas lub warsztatów informatycznych wyłącznie dla dziewcząt, ułatwiają znacznie wyrównywanie szans edukacyjnych między obu płciami, a zapewnienie środowiska bez męskiej konkurencji i docinków ze strony kolegów pozwala dziewczynom odzyskiwać wiarę w swoje możliwości i osiągać bardzo dobre rezultaty w dziedzinach uważanych do niedawna za typowo męskie. W artykule przybliżono tworzone zgodnie z tym podejściem, przyjazne dziewczętom, oddolne inicjatywy i programy nauczania inżynierii, programowania i nowych technologii, realizowane w Stanach Zjednoczonych i kierowane do uczennic szkół podstawowych i średnich.

W ciągu ostatniej dekady obserwuje się stały spadek liczby użytkowników bibliotecznych stron www i katalogów online, i coraz mniej konsumentów informacji wykorzystuje zasoby bibliotek na potrzeby informacyjne i traktuje strony biblioteczne jako punkt startowy kwerend. Wg badań, odsetek takich zachowań wynosi mniej niż 1%,natomiast 84% wyszukiwań informacji w Internecie zaczyna się od silników typu Google, a dominującym paradygmatem lokalizowania potrzebnych danych staje się model Google-Wikipedia, w którym internauta kieruje zapytanie do Google, a następnie korzysta z jednego z odsyłaczy do artykułów z Wikipedii, widocznych zazwyczaj na pierwszych pozycjach w wynikach wyszukiwania. Aby zwiększyć widoczność i wykorzystanie zbiorów bibliotek w środowisku online, w artykule zaproponowano ich powiązanie z Wikipedią i przedyskutowano wagę i potrzebę takiej integracji, przedstawiając zalety najpopularniejszej internetowej encyklopedii w porównaniu z tradycyjnymi słownikami kontrolowanymi, oraz argumenty dowodzące, że linkowanie jej artykułów z powiązanymi z nimi tematycznie rekordami bibliograficznymi pozwoli z jednej strony na poprawę jakości usług bibliotek, a z drugiej – wzbogaci jej hasła i da użytkownikom szansę zdobycia pogłębionej wiedzy na interesujące ich tematy. Przedstawiono również rozwój automatycznego systemu do indeksowania przedmiotowego bibliotecznych rekordów metadanych pojęciami z Wikipedii.

Kodeks etyki ALA (American Library Association) wyszczególnia podstawowe wartości, jakimi powinni się kierować pracownicy bibliotek oraz etyczne zalecenia i wskazówki dotyczące zasad zachowania w złożonych sytuacjach, nie rozstrzyga jednak precyzyjnie jak powinni postępować bibliotekarze w sytuacji konfliktu zawodowych wartości, pozostawiając tę kwestię ich indywidualnym wyborom. Jedną z płaszczyzn takiego konfliktu jest udostępnianie e-książek w bibliotekach akademickich. W artykule przybliżono związane z tym etyczne dylematy, wynikające z kolizji zawodowych pryncypiów, i omówiono różne (zarówno etyczne, jak i mniej etyczne) opcje postępowania w takich przypadkach. Zaliczono do nich m.in. wyzwania związane z obsługą użytkowników spoza uczelni, zapewnianiem wysokiej jakości usług przy jednoczesnym poszanowaniu praw własności intelektualnej oraz równoważeniem potrzeb bieżących użytkowników i potrzeb przyszłych pokoleń

Popularność portali społecznościowych na całym świecie stale rośnie, podobnie jak ich wpływ na wiele aspektów życia codziennego. Badaniem tego fenomenu w najróżniejszych kontekstach (m.in. z punktu widzenia zarządzania własnym wizerunkiem, relacji społecznych, struktur sieci, zastosowań edukacyjnych, zachowań użytkowników, czy kwestii prywatności) zajmuje się też coraz więcej naukowców z różnych dyscyplin, w tym tych związanych z bibliotekoznawstwem. Autorzy postanowili dokonać systematycznego przeglądu anglojęzycznego piśmiennictwa z lat 2006 (daty pojawienia się pierwszej publikacji na ten temat) – 2012, poświęconego sposobom adaptacji serwisu Facebook przez biblioteki i bibliotekarzy, identyfikując tematy najczęściej poruszane w literaturze i przedstawiając własne rekomendacje dotyczące dalszych kierunków badań.

W artykule omówiono zmiany podejścia do literatury dziecięcej i młodzieżowej we francuskim szkolnictwie i dokonano krótkiego przeglądu rodzaju lektur zalecanych w kolejnych okresach powojennych przez ministerialne programy nauczania w przedszkolach, szkołach podstawowych i średnich oraz omówiono główne tendencje w programach wyższych uczelni na kierunkach kształcących nauczycieli języka ojczystego.

Wertykalność oraz powiązane z nią figury są powszechnie używane jako przestrzenne metafory mające wyrażać hierarchię odnoszoną do informacji i wiedzy. Przenośnie te znajdują także odzwierciedlenie w architekturze bibliotecznej. Wiele bibliotek zbudowano w formie wież lub wysokich, wielopoziomowych struktur, przeobrażając utopijne idee dotyczące uniwersalnych systemów organizacji informacji w język architektury i tworząc wzajemne powiązanie między intelektualnym dorobkiem ludzkości i przestrzenią. W artykule przeanalizowano, na przykładach konkretnych obiektów powstałych w ciągu ostatniego stulecia, różne sposoby symbolicznego wyrażania pionowego wymiaru wiedzy w budownictwie bibliotecznym i różne podejścia do przestrzennej prezentacji i interpretacji poglądów dotyczących konstrukcji, dekonstrukcji lub rekonstrukcji systemów językowych i informacyjnych.

Poprawa interakcji użytkowników z bibliotekami cyfrowymi oraz portalami agregującymi miliony zdigitalizowanych i powstałych w formie elektronicznej dzieł i obiektów, i lepsze dostosowanie tych serwisów do potrzeb informacyjnych różnych grup odbiorców (naukowców, wykładowców, studentów, hobbystów itp.), wymaga analizy ich zachowań, w tym sposobów lokalizacji, identyfikacji, wyboru i zdobywania informacji, wzorów i strategii wyszukiwania i związanych z nimi różnic. Pozyskiwanie informacji o takich rozbieżnościach pozwala na dobór odpowiednich procedur i zasad organizacji i opisu obiektów informacyjnych, zwłaszcza w przypadku dużych repozytoriów dziedzinowych, i dopasowanie systemów nawigacji i dostępu do specyfiki danej dyscypliny i preferencji poszczególnych kategorii użytkowników. Jako że przeprowadzono jak dotąd niewiele badań porównujących wyszukiwania dokonywane w różnych dziedzinowych bazach rozwijanych na szeroką skalę, autorki postanowiły sprawdzić jak wyglądają zachowania informacyjne osób korzystających z dwóch dużych bibliotek cyfrowych: NSDL – National Science Digital Library (zbiory z zakresu nauk ścisłych, technologii, inżynierii i matematyki) i Opening History (OH) – portalu poświęconego historii i kulturze Stanów Zjednoczonych.