Babin

Ze względu na niskie zarobki i niską szacowaną stopę wzrostu (7% do 2020 r.) liczby dostępnych miejsc pracy w amerykańskim sektorze bibliotecznym, bibliologia i informatologia oceniane są w ostatnich latach przez magazyn Forbes jako najmniej perspektywiczne kierunki studiów. Jednocześnie, w Stanach Zjednoczonych trwa debata nad umiejętnościami i kwalifikacjami, jakich należy wymagać od kandydatów na stanowiska w bibliotekach szkół wyższych, a część jej uczestników jest zdania, że posiadanie wyłącznie stopnia magistra bibliotekoznawstwa i informacji naukowej (BIN) lub podobnego typu dyplomów magisterskich (MLIS, MLS, MIS itp.), przyznawanych przez amerykańskie szkoły BIN, nie gwarantuje znalezienia zatrudnienia w sektorze akademickim. Aby sprawdzić na ile opinie te mogą być zasadne oraz ocenić zmiany zachodzące na tym rynku pracy, w artykule przeanalizowano powiązane z nim oferty.

Technologie mobilne kształtują w coraz większym zakresie formy świadczenia przez biblioteki swoich usług online, a odbiorcy coraz częściej korzystają z bibliotecznych zasobów przy użyciu własnych telefonów i tabletów. Jakość związanych z tym doświadczeń zależy w dużej mierze od sprawności działania aplikacji instalowanych na przenośnych urządzeniach, w tym m.in. oprogramowania mającego upraszczać proces cytowania źródeł, tworzenia bibliografii i włączania ich do prac badawczych, bibliotekarze powinni więc umieć oceniać takie rozwiązania i polecać najodpowiedniejsze z nich użytkownikom. Na rynku dostępnych jest wiele darmowych oraz oferowanych w przystępnych cenach narzędzi bibliograficznych, ich wybór, ze względu na wielość zmiennych związanych z użytkowaniem mobilnych urządzeń, może być jednak trudnym zadaniem. Aby je ułatwić, w artykule przedstawiono wyniki badania sprawdzającego dokładność i funkcjonalność kilku podstawowych mobilnych aplikacji do generowania bibliografii, działających na najpopularniejszych platformach – Android i iOS, a następnie porównano je z rezultatami innych podobnych ewaluacji.

Ceniony w pedagogice model odwróconego nauczania (zob. babin.bn.org.pl/?p=2164) zaczyna być także wykorzystywany w środowisku bibliotek akademickich, gdyż pozwala na obejście ograniczeń jednorazowych szkoleń bibliotecznych dla nowych użytkowników, daje też studentom możliwość przejęcia kontroli nad procesem uczenia się oraz włączenia w pełniejszym zakresie nowo nabytych umiejętności i informacji do swojej bazy wiedzy. Założeniem odwróconych metod (ang. flipped classroom) jest zapoznawanie się przez studentów z materiałami instruktażowymi (najczęściej w formie filmów dostępnych online) przed pojawieniem się na zajęciach. W ich trakcie, uczestnicy mają natomiast szansę na wyjaśnianie ewentualnych wątpliwości i sprawdzenie, jak można wykorzystać w praktyce obejrzane wcześniej informacje. W tym kontekście prowadzący szkolenia uczestniczą w nich bardziej w roli przewodników w procesie poznawczym, a nie wykładowców. W artykule opisano i przeanalizowano, w jaki sposób można efektywnie „odwrócić” jednorazowe sesje przysposobienia bibliotecznego dla dużych grup odbiorców i wprowadzić techniki aktywnego uczenia się jako część programu zajęć zarówno w wersji tradycyjnej, jak i zdalnej.

Jedną z wielu transformacji zachodzących w środowisku akademickim, związanych z coraz powszechniejszym wykorzystywaniem przez studentów mobilnych urządzeń i systemów zarządzania kursami (ang. CMS − Course Management Systems), jest pojawienie się nowych sposobów uczenia się, pisania prac i wykonywania zlecanych zadań, a także zmiana sposobów wykorzystywania bibliotek. Coraz częściej obserwowanym fenomenem jest preferowanie przez studiujących nauki nie w pojedynkę lecz w ramach wspieranych technologicznie grup, biblioteki szkół wyższych muszą więc dostosowywać swoje obiekty i usługi do takich oczekiwań swoich grup odbiorców. W artykule omówiono wyniki ewaluacji biblioteki akademickiej w kategoriach relacji między pracą indywidualną, grupową, doświadczeniami użytkowników i postrzeganiem przez nich określonych miejsca i przestrzeni. Autorzy odwołują się w nim do koncepcji paradygmatów bibliotecznego designu Scotta Bennetta, w której opisuje się przejście od modelu skoncentrowanego na książkach i charakteryzowanego przez architekturę dostosowaną głównie do samodzielnego badania dokumentów, do paradygmatu skupionego na uczeniu się, w którego ramach powstają przestrzenie umożliwiające i inspirujące naukę w wieloosobowych zespołach.

Status indeksowania przedmiotowego w krajach niemieckiego i angielskiego obszaru językowego jest różny, zwłaszcza w środowisku bibliotek szkół wyższych. W pierwszym obszarze, do katalogowania rzeczowego i formalnego wyznacza się zazwyczaj odrębnych pracowników, a każdy z bibliotekarzy zajmujących się indeksowaniem zawartości treściowej (niem. Fachreferenten) opisuje jedynie tytuły z dziedziny, w której się specjalizuje. W krajach anglosaskich ci sami pracownicy są natomiast odpowiedzialni zarówno za opracowanie formalne, jak i rzeczowe. Autorka postanowiła sprawdzić czy różnice dotyczące sposobów definiowania zadań bibliotekarzy w omawianych regionach będą miały wpływ na ich stosunek do katalogowania przedmiotowego jako takiego, a w szczególności do realizacji tego zadania w formie zautomatyzowanej.

Humanistyka cyfrowa (HC) ma od ponad dekady znaczący wpływ na pejzaż akademicki, trudno jednak znaleźć jej powszechnie akceptowalną definicję, czy też sposób określenia granic. W artykule traktowana jest nie jako dział badań, dziedzina wiedzy czy metodologia, lecz jako zbiorowe pojęcie opisujące szereg zjawisk i interakcji na styku badań humanistycznych i cyfrowych technologii, odnoszone też do naukowej wspólnoty wartości, działań i praktyk, zaangażowanej w realizację różnego typu projektów, związanych m.in. z prezentacją i upowszechnianiem humanistyki w sieci, tworzeniem cyfrowych zasobów naukowych oraz platform i narzędzi badawczych dla humanistów. Od początków istnienia HC, duży wkład w jej rozwój miały biblioteki i bibliotekarze, współpracując ze środowiskiem naukowym w ramach programów digitalizacji, analizy tekstu, zarządzania informacją, zapewniania przestrzeni do badań, czy otwartego dostępu do naukowych publikacji i wyników badań. Mimo to, środowisko biblioteczne nie jest nadal zdecydowane, jak należy wspierać badania HC i jak reagować na stałe poszerzanie zakresu wykorzystywanych w niej metod i technik oraz na oczekiwania coraz większej liczby związanych z tym nurtem badaczy.

W artykule przedstawiono wyniki badania analizującego różnice doświadczeń zawodowych kobiet i mężczyzn zatrudnionych na stanowiskach bibliotecznych w instytucjach szkolnictwa wyższego w Stanach Zjednoczonych. Przy pomocy specjalnie opracowanych sondaży sprawdzano w nim sposób oceny przez bibliotekarzy akademickich różnych wartości decydujących o komforcie i zadowoleniu personelu, w tym poziomu satysfakcji z pracy, spełnienia osobistego, równowagi między życiem zawodowym i prywatnym, i stresu; przedyskutowano też możliwe implikacje otrzymanych wyników w kontekście zachowań organizacyjnych.

Administratorzy bibliotek i bibliotekoznawcy zajmują się od lat identyfikacją problemów mogących mieć negatywny wpływ na chęć korzystania z tych instytucji, wskazując m.in. na bariery takie, jak rozmiar biblioteki, problemy z posługiwaniem się katalogami online i bazami danych czy brak odpowiednich umiejętności informacyjnych. Coraz większą uwagę specjalistów (por. BABIN [1], [2], [3], [4], [5]) przyciąga też w kontekście tych czynników koncepcja lęku przed biblioteką (ang. library anxiety). Definiuje się go jako zespół nieprzyjemnych odczuć lub stanów emocjonalnych charakteryzujących się dezorientacją umysłową, napięciem, poczuciem niepewności, bezradności, zagubienia i negatywnymi myślami związanymi ze świadomością porażki, pojawiającymi się wyłącznie w trakcie pobytu w bibliotece lub przy rozważaniu jej odwiedzin. Obawa przed korzystaniem z biblioteki i wstyd przed zadawaniem pytań, mogących w opinii studentów ujawnić ich brak kompetencji, traktowane są jako element przyczyniający się do słabych wyników w nauce, a bibliotekarzy zachęca się do poważnego traktowania tego fenomenu w celu opracowania odpowiednich strategii zaradczych. Autorka postanowiła sprawdzić, czy istnieją jakiekolwiek wskaźniki mogące potwierdzić istnienie tego zjawiska i jakie mogą być jego potencjalne uwarunkowania, przeprowadzając badanie w grupie osób rozpoczynających studia na jednym z karaibskich uniwersytetów.

Wszystkie biblioteki akademickie, niezależnie od ich rozmiaru, misji, zasobów finansowych czy wielkości obsługiwanej populacji, muszą radzić sobie z naciskami dotyczącymi dostosowywania się do zachodzących w społeczeństwie zmian i wprowadzania w szybkim tempie innowacji, a głównymi czynnikami wymuszającymi inicjowanie takich działań są statyczne lub kurczące się budżety oraz szybki i nieprzewidywalny rozwój technologii, i ich wpływ na usługi i zbiory. W warunkach ograniczeń finansowych, liderzy bibliotek muszą podejmować mądre i świadome decyzje dotyczące sposobów adaptacji i wdrażania nowości. Aby ułatwić im to zadanie i sprawdzić potencjalne sposoby radzenia sobie z presją i wymogami transformacji, a także określić obszary dalszych badań, autor przeanalizował angielskojęzyczne piśmiennictwo poświęcone bibliotekom akademickim i innowacjom i omówił wnioski z dokonanego przeglądu.

Szybka ekspansja technologii informacyjnych ma znaczenie dla rozwoju wszystkich organizacji, jednak niewiele z nich uległo transformacjom na tak dużą skalę jak biblioteki i ośrodki informacyjne, w których wpływ technologii widoczny jest we wszystkich sferach działalności – od gromadzenia, przez katalogowanie i udostępnianie informacji, po badania, promocję, współpracę i edukację online. W artykule omówiono wyniki badania sprawdzającego postawy dyrektorów bibliotek akademickich w Stanach Zjednoczonych wobec zarządzania zmianą. Jako punkt odniesienia wykorzystano w nim koncepcję czterech ram poznawczych (strukturalnych, związanych z zasobami ludzkimi, politycznych oraz symbolicznych) L.G. Bolmana i T.E. Deala (1984, 1991, 1997, 1999, 2003, 2008), służących do analizy procesu zarządzania organizacjami. Badano w nim również wpływ czynników demograficznych, cech bibliotek i zmiennych odnoszących się do kapitału ludzkiego na wykorzystywane podejścia do zarządzania zmianą, przeprowadzając w tym celu analizę regresji.