Babin

Piśmiennictwo poświęcone dostosowywaniu bibliotek i miejsc użyteczności publicznej do potrzeb osób niepełnosprawnych koncentruje się głównie na zapewnianiu zgodności z prawnie określonymi wymogami dostępności – w Stanach Zjednoczonych kwestie te reguluje m.in. ustawa Americans with Disabilities Act (ADA). Wg autorki, podejścia normatywne, programy modernizacji i usługi skierowane na obsługę osób z określonego typu niepełnosprawnością są mniej efektywne i sprzyjają w mniejszym stopniu społecznej integracji i wyrównywaniu szans, niż wdrażanie zasad projektowania uniwersalnego (ang. Universal Design) na wszystkich etapach projektów: od wstępnego planowania po końcowe efekty. Architektoniczną koncepcję Universal Design stworzył poruszający się na wózku amerykański architekt Ronald L. Mace, a zakłada ona obecnie projektowanie nie tylko przestrzeni, ale też produktów (w tym oprogramowania) i usług w sposób poprawiający ich funkcjonalność dla możliwie największego grona odbiorców, a nie tylko osób identyfikowanych jako niepełnosprawne, i spełniający oczekiwania ludzi w każdym wieku i niezależnie od ich kondycji psychofizycznej, czy pochodzenia. W artykule omówiono założenia tego podejścia oraz możliwe obszary, w których może być użyteczne, przedstawiono też przykłady adaptacji jego standardów w kilku amerykańskich bibliotekach publicznych.

W grudniu 2014 roku weszło w życie rozporządzenie prezydenta Rosji pn. „Podstawy państwowej polityki kulturalnej”. Mowa w nim między innymi o konieczności zachowania w tym kraju różnorodności kulturowej i etnicznej. Wiele bibliotek na terenie całego kraju zaczęło w związku z tym realizować programy dla społeczności zróżnicowanych pod względem narodowościowym i kulturowym.

W artykule przeanalizowano krytycznie tradycyjne, stosowane od dekad metody pedagogiczne w środowisku akademickim pod kątem ich potencjału w zakresie stymulowania kreatywności i innowacyjności studentów w czasie zajęć. Jako punkt wyjściowy rozważań przyjęto koncepcję pedagogiki niedyrektywnej Carla R. Rogersa, a kreatywność potraktowano zgodnie z nią jako pożądaną, praktyczną i możliwą do wykształcenia umiejętność. Autorkę interesowało zwłaszcza rozpatrzenie przydatności przyjętych praktyk i sposobu projektowania programów nauczania na podyplomowych programach bibliotekoznawstwa i informacji naukowej (BIN) w Ameryce Północnej.

W artykule omówiono specyfikę i możliwości narzędzi online przydatnych w pracy bibliotekarzy dziedzinowych, naukowców i specjalistów odpowiedzialnych za kształtowanie zbiorów, wymagającej aktualnej wiedzy o bieżących trendach badawczych. Autorka uwzględniła w przeglądzie bezpłatne (w większości), mobilne i stacjonarne rozwiązania, które łatwo włączyć do codziennych procedur, by zapewnić lepszą organizacje pracy, i które mogą ułatwić śledzenie najnowszych osiągnięć w różnych dyscyplinach nauki oraz zapoznawanie się na bieżąco z nowymi publikacjami.

Od czasu uruchomienia w 2007 roku, Tumblr (www.tumblr.com) stał się niezwykle popularną platformą mikroblogową, hostującą niemal 309 mln blogów z ponad 139 miliardami wpisów (45,6 mln postów dziennie – dane z 2016 r.). Mimo swej popularności, medium to (por. babin.bn.org.pl/?p=3515) opisywane jest jako „zapomniana sieć społecznościowa”, w porównaniu z najbardziej znanymi portalami, takimi jak Facebook czy Twitter, którym poświęcono olbrzymią liczbę publikacji naukowej. Aby sprawdzić, jak wygląda obecnie zainteresowanie Tumblr w społeczności akademickiej i dokonać klasyfikacji badań dotyczących tego serwisu oraz wykorzystywanych w nich metod badawczych, autorki przejrzały bazy Web of Science i Scopus, szukając prac, w których zajęto się tą tematyką.

Niewidomi i niedowidzący młodzi ludzie we Francji mogą współcześnie korzystać z wielu możliwości dostępu do wiedzy i kultury – książek audio, publikacji z dużym drukiem oraz wszelkiego rodzaju dokumentów cyfrowych, dostępnych przy użyciu dodatkowych urządzeń przetwarzających pismo na syntetyczny głos lub tekst w alfabecie Braille’a. W artykule omówiono wszystkie te możliwości, stwierdzając, że mają one ograniczenia – książki mówione nie pozwalają na ich wertowanie i nawigację zaś formaty cyfrowe oferują często wiedzę fragmentaryczną i nieuporządkowaną. Jedyną spójną formą stanowiącą klucz do integracji wiedzy szkolnej i specjalistycznej jest książka wydawana w alfabecie Braille’a. We Francji są to głównie podręczniki i poradniki.

Analfabetyzm jest we Francji kluczowym problemem społecznym od ponad 40 lat, a badania z lat 2011-2012 wykazały, że nadal około 7% populacji w wieku od 18 do 65 lat (2,5 mln osób) to osoby wykluczone z aktywnego uczestnictwa w kulturze i życiu społecznym ze względu na brak wystarczającej umiejętności czytania ze zrozumieniem, pisania i liczenia. Nie chodzi przy tym o tradycyjnie rozumiany analfabetyzm, ani o mieszkańców, dla których język francuski nie jest ojczystym, lecz o osoby, które zaliczyły co najmniej 10-letni okres nauki szkolnej i ukończyły 16 lat, jednak mają trudności ze sprawnym funkcjonowaniem we współczesnym społeczeństwie. Powody tego stanu rzeczy są różne i zaliczyć można do nich m.in. wewnętrzne uwarunkowania, problemy z identyfikacją osób mających omawiane problemy różnice regionalne, brak spójnych strategii zaradczych oraz odpowiednich szkoleń. Istotną rolę rolę na tym polu mają do odegrania biblioteki.

W środowisku naukowym od lat prowadzone są debaty dotyczące możliwych strategii usprawnienia komunikacji naukowej (KN), rozumianej jako procesy produkcji, recenzowania, organizacji, rozpowszechniania i archiwizacji wiedzy naukowej. Zwraca się też uwagę, że kwestia ta ma znaczenie nie tylko dla badaczy, lecz także dla ogółu społeczeństwa,w tym zwłaszcza studentów, pedagogów, decydentów politycznych, administracji publicznej, grantodawców, bibliotekarzy, dziennikarzy, wydawców, publicznych i prywatnych organizacji, a także zwykłych obywateli zainteresowanych rozwojem nauki. Problematyką tą zajęła się także grupa robocza Open Access Network Austria (OANA), prowadząc na spotkaniach w Wiedniu (kwiecień 2015 – czerwiec 2016) dyskusje na temat fundamentalnej reformy systemu KN. Członkowie grupy przyjęli, że otwarta nauka może być odpowiedzią na na wady i ograniczenia dotychczas stosowanych praktyk, przy czym nie należy jej traktować jako celu samego w sobie, lecz jako środek do celu. Ponieważ w środowisku lobbującym za otwartością w nauce nie ma zgody, w jaki sposób określić kierunek i kryteria pożądanych zmian, członkowie zespołu OANA, działającego pod nazwą Open Access and Scholarly Communication opracowali 12 zasad mających stanowić wyznaczniki przyszłego, otwartego systemu KN.

InfoTecarios (infotecarios.com) to inicjatywa zapoczątkowana przez bibliotekarzy z Meksyku, Argentyny, Portoryko i Hiszpanii, zaangażowanych pierwotnie w projekt Biblogtecarios (BBT) – międzynarodowy blog naukowy (biblogtecarios.es), uruchomiony w Hiszpanii jesienią 2010 r. i mający służyć środowisku bibliotekarzy oraz specjalistów informacji i dokumentacji jako platforma komunikacji naukowej, wymiany wiedzy i doświadczeń. Gdy okazało się, że omawiane na niej tematy, tendencje i kierunki badań nie w pełni odpowiadają realiom Hispanoameryki, postanowiono przenieść koncepcję BBT na grunt latynoamerykański. Nowy hiszpańskojęzyczny portal, stworzony przez grupę InfoTecarios, funkcjonuje również na zasadach crowdsourcingu i zapewnia przestrzeń do tworzenia i publikacji treści z dziedziny bibliotekoznawstwa i informacji naukowej (BIN), koncentrujących się na regionalnym kontekście. Funkcjonuje także jako inkubator nowych inicjatyw i programów powiązanych z promocją czytelnictwa, rozwojem najlepszych praktyk oraz realizacją międzynarodowych projektów badawczych bazujących na współpracy. Strona doczekała się uznania na forum międzynarodowym (m.in. nagroda za najlepszy blog BIN – Biblogsfera, 2013; trzecie miejsce w kategorii blogów edukacyjnych – Educa Business School, 2014), współpracuje z podobnymi zespołami redakcyjnymi i naukowymi, a 17 maja 2017 obchodziła 5 rocznicę funkcjonowania.

W sieci dostępnych jest wiele darmowych mobilnych aplikacji o zastosowaniach edukacyjnych, które bibliotekarze mogą polecać swoim użytkownikom, takich jak oprogramowanie do odczytu ebooków, komunikacji, robienia notatek, tworzenia odsyłaczy, bibliografii, czy różnego typu treści. Autorka skoncentrowała się w tekście na omówieniu najlepszych, wyszukanych i przetestowanych przez nią bezpłatnych słowników języka angielskiego, przeznaczonych dla posiadaczy urządzeń mobilnych i wartych jej zdaniem rekomendacji.