Babin

Społeczne katalogi online (SOPAC), czyli OPAC wyposażone w funkcje i elementy sieci 2.0, umożliwiające użytkownikom samodzielne tworzenie i dodawanie danych do rekordów bibliograficznych (tagów, recenzji, rekomendacji, ocen czy komentarzy) i interakcje z bibliotekarzami i innymi użytkownikami (tworzenie wirtualnych społeczności, dyskusje i wymianę informacji na temat lektur, zainteresowań itp.), postrzegane są jako rozwiązania mogące pomóc bibliotekom w prowadzeniu rywalizacji z komercyjnymi wyszukiwarkami i serwisami internetowymi, jednak ze względu na duże koszty i nakłady pracy związane z implementacją narzędzi do tworzenia SOPAC, niewiele bibliotek publicznych zdecydowało się jak dotąd na wprowadzenie tego typu technologii. Aby ułatwić bibliotecznym decydentom podjęcie właściwych decyzji dotyczących wyboru efektywnych i najlepiej dostosowanych do potrzeb użytkowników funkcji społecznych systemów wyszukiwawczych (SSW), porównano sposoby wykorzystywania dwóch różnych interfejsów tego typu: AguaBrowser firmy Serial Solutions (zob. BABIN 2008/2/138) i systemu BiblioCommons, w dwóch sieciach kanadyjskich bibliotek publicznych.

Autorzy prezentują wyniki porównawczego badania 10 amerykańskich bibliotek akademickich i publicznych, analizującego podejście tych instytucji do zmian technologicznych, a zwłaszcza wpływ szybkiego rozwoju cyfrowych i elektronicznych zasobów na liczbę i tematykę pytań kierowanych do działów informacji naukowej (w tym kwerend o charakterze technicznym), charakter interakcji z użytkownikami, organizację pracy i ewolucję zakresu zadań i obowiązków bibliotekarzy informatoriów, a także rolę czynników instytucjonalnych w tym procesie.

Artykuł poświęcono omówieniu udostępnianych online, opracowanych samodzielnie przez bibliotekarzy Centralnego Systemu Bibliotek Dziecięcych w Nowokuźniecku, tekstowych i multimedialnych publikacji bibliograficznych, mających na celu rozbudzenie zainteresowań czytelniczych dzieci i młodzieży.

Zapewnienie przez rywalizujące ze sobą uczelnie dobrych warunków nauki w świecie zdominowanym przez nowe, szybko zmieniające się technologie cyfrowe wymaga od tych instytucji stałego monitorowania sposobów wykorzystywania różnych mediów i usług przez studentów – grupy, wśród której nowinki technologiczne rozchodzą się niezwykle szybko i do której należy wielu wynalazców nowych aplikacji. Do odpowiedniego zrozumienia ich zachowań oraz sensowności inwestowania w tworzenie dla tego typu odbiorców określonych typów usług, niezbędne jest podejście empiryczne analizujące szerokie spektrum używanych przez nich mediów – od drukowanych podręczników po serwisy typu Twitter. W artykule przedstawiono wyniki badań sprawdzających, którego typu usługi biblioteczne i powiązane z nimi serwisy sieciowe uznawane są przez studentów za ważne, z których faktycznie korzystają i na których powinny się skupiać biblioteki akademickie planując swoje strategie rozwoju na przyszłość.

Dzielenie się zasobami i zwiększanie efektywności ich wykorzystania to dla bibliotek jedna z podstawowych strategii radzenia sobie z trudnościami finansowymi, tureckie placówki tego typu miały jednak dotychczas głównie doświadczenia ze wspólnym użytkowaniem źródeł drukowanych. Migracja z formatu papierowego na elektroniczny i zmiany form komunikacji naukowej i finansowania publikacji naukowych wiążą się dla nich z koniecznością reorganizacji sposobu świadczenia usług i udostępniania dokumentów. Ze względu m.in. na ograniczenia budżetowe, coraz bardziej popularną alternatywną dla systemu licencjonowania treści staje się w tureckim środowisku bibliotecznym i naukowym model Open Access (OA), a rosnące koszty bazujących na druku modeli wydawniczych sprawiły, że lokalne uczelnie i instytucje naukowe preferują publikowanie elektroniczne. W artykule, na podstawie wyników przeprowadzonych przez autora badań, omówiono obecny stan udostępniania dokumentów cyfrowych w tym kraju i rozwój inicjatyw na rzecz OA.

Analiza predykcyjna (AP) definiowana jest w tekście jako proces wykorzystujący różne techniki analizy statystycznej i modelowania w celu odkrycia powiązań, wzorców i prawidłowości w posiadanych zbiorach bieżących i historycznych danych i tworzenia na tej podstawie wnioskowań na temat przyszłości. Jej stosowanie pomaga m.in. przewidywać zmiany, a także umożliwia planowanie strategii poprawy wyników i efektywności danej organizacji i podejmowanie decyzji nt. kierunków i sposobu jej działania. Procedury AP, wraz z rozwojem technologii ułatwiających analizę danych stają się coraz bardziej popularne na całym świecie i wykorzystywane są w rozmaitych sektorach usługowych – handlu, bankowości, telekomunikacji czy transporcie, głównie do przewidywania wzorów zachowań i nawyków klientów. Wg autora mogą być one również z powodzeniem stosowane przez kierownictwo bibliotek, by na podstawie historii własnej instytucji przewidywać potencjalny wpływ trendów na jej funkcjonowanie, uzasadniać dofinansowywanie konkretnych celów czy optymalizować realizację powierzonych zadań.

W 2006 r. Biblioteka Narodowa Norwegiii (BNN) rozpoczęła zakrojony na szeroką skalę program digitalizacji treści zakładający przeniesienie na formę cyfrową, w ciągu kolejnych 20-30 lat, całości zbiorów tej książnicy, w formie cyfryzacji fizycznych obiektów z kolekcji oraz pozyskiwania nowych publikacji w formie elektronicznej bezpośrednio od wydawców. Biblioteka dysponuje niemal kompletnym zasobem wszystkich norweskich gazet i czasopism (ok. 5 mln egzemplarzy z niemal 1200 tytułów), w ciągu 6 lat udało jej się dokonać konwersji m.in. ok. 350 tys. egzemplarzy, a od 2008 r. wszystkie nowe gazety publikowane na terenie tego kraju przechowywane są w formie cyfrowej i w perspektywie kilku kolejnych lat mają być dostarczane bibliotece wyłącznie drogą elektroniczną, w wysokiej jakości formacie. W 2011 r. BNN uruchomiła nowy, darmowy serwis cyfrowych gazet i czasopism (www.nb.no/aviser), stanowiący część biblioteki cyfrowej BNN i przeznaczony dla wszystkich norweskich placówek bibliotecznych. Mogą one korzystać za jego pośrednictwem z tych tytułów, na które BNN ma podpisaną umowę i wszystkich numerów periodyków wyłączonych spod ochrony praw autorskich.  Autor przedstawia obecny stan i zakres funkcjonalności tego programu i plany jego dalszego rozwoju

Po roku 2003, w którym zorganizowano w Bibliotece Kongresu konferencję poświęconą zapewnianiu dostępu do ukrytych (nieopracowanych lub opisanych jedynie w minimalnym stopniu) zasobów, w Stanach Zjednoczonych powstało wiele programów i inicjatyw mających na celu odpowiednią identyfikację i katalogowanie ukrytych zbiorów specjalnych i archiwów. W artykule zreferowano jeden z takich projektów – prace z ostatnich kilku lat związane z zabezpieczeniem i rejestracją bibliograficzną dokumentów kartograficznych znajdujących się w zasobach biblioteki Sterling Memorial (SML) Uniwersytetu Yale, omówiono też specyfikę tego typu zadań i związane z nimi trudności.

Wdrażanie w krajach rozwijających się modeli dostępu do technologii informacyjnych (IT) bazujących na indywidualnej własności mobilnych urządzeń oraz sprzętu komputerowego skazane jest na niepowodzenie, jako że wyklucza szerokie rzesze ludności, która z powodu niskich dochodów, braku odpowiedniej infrastruktury (np. dostęp do elektryczności) lub braku umiejętności niezbędnych do skutecznego posługiwania się technologią nie jest w stanie korzystać z cywilizacyjnych zdobyczy. W regionach tych powstaje jednak wiele lokalnych, opartych na pracach badawczo-rozwojowych, innowacyjnych rozwiązań opracowanych z myślą o lokalnych mieszkańcach i dostosowanych do miejscowej kultury i specyfiki. Artykuł poświęcono omówieniu charakteru takich innowacji i tanich, alternatywnych modeli popularyzacji IT w uboższych częściach świata.

Raritan Valley Community College (RVCC) – dwuletni publiczny college w North Branch, był pierwszą szkołą tego typu w Stanach Zjednoczonych, która zawarła umowę z krajową Agencją Ochrony Środowiska, zobowiązując się do wdrażania ekologicznych rozwiązań i zasad zrównoważonego rozwoju oraz redukcji tzw. węglowego śladu uczelni (sumy emisji gazów cieplarnianych powstałych w związku z zużyciem energii, wody i produkcją śmieci). Jednym z elementów tej strategii było wprowadzenie w 2009 r., systemu zarządzania drukiem, którego celem była redukcja kosztów i ograniczenie strat związanych z niepotrzebnym tworzeniem drukowanych kopii dokumentów i nadmiernym zużyciem tonerów i papieru w bibliotece college’u.