Babin

Scharakteryzowano coraz częściej praktykowany w bibliotekach uczelnianych, zwłaszcza w krajach anglosaskich, model gromadzenia książek elektronicznych – PDA (Patron-Driven Acquisition) czyli zakupów inicjowanych przez czytelników. Omówiono jego wady i zalety, wpływ na zarządzanie biblioteką oraz nowe zadania bibliotekarzy związane z implementacją tego modelu.

Ze względu na szybki postęp technologicznych innowacji oraz naciski związane z sytuacją gospodarczą, finansową i polityczną, biblioteki szkół wyższych muszą na nowe ustalać swoje strategie przetrwania i szukać uzasadnień dla inwestycji w ich działalność. Autorki utrzymują, że ratunkiem dla tych instytucji i sposobem na na poprawę efektywności w dynamicznie zmieniającym się otoczeniu jest przyjęcie zasad przedsiębiorczości; sądzą też, że adaptacja koncepcji ze świata biznesu nie jest sprzeczna z ideałami zawodu bibliotekarza i odpowiednia także dla organizacji typu non-profit. Wprowadzenie do bibliotecznych struktur ducha innowacyjności i zarządzania zorientowanego na wyniki ma też pozwolić bibliotekom na lepsze dostosowanie się do potrzeb użytkowników i misji macierzystych uczelni. W artykule omówiono tradycyjne funkcje i usługi bibliotek akademickich oraz adekwatne dla nich modele biznesowe, w tym model twórczej destrukcji J. Schumpetera, by zilustrować strategie rozwoju kultury przedsiębiorczości.

Z cytowanych przez autorów badań nad zachowaniami informacyjnymi w środowisku akademickim wynika, że katalogi i strony biblioteczne nie stanowią już dla naukowców pierwszego punktu odniesienia przy poszukiwaniu informacji, a zdecydowana większość użytkowników rozpoczyna wyszukiwania od sieciowych wyszukiwarek i polega na nich w coraz większym stopniu przy realizacji celów naukowych i edukacyjnych. Coraz większa popularność sieciowych narzędzi wyszukiwawczych prowokuje pytania o dalszą użyteczność i przydatność katalogów bibliotecznych i bibliograficznych baz danych. Na Uniwersytecie Północnej Karoliny w Chapel Hill (UNC) założono, że katalog biblioteczny powinien pozostać centralnym elementem procesu badawczego i zainwestowano dużo wysiłku w poszerzenie jego zakresu, funkcjonalności i przydatności dla kadry naukowej oraz w rozwój opcji wyszukiwania i dostarczania danych.

Zakresy obowiązków bibliotekarzy akademickich podlegają ciągłym zmianom, a do stawianych im wymagań należy w coraz większym stopniu pełnienie roli specjalistów dziedzinowych współpracujących ściśle ze środowiskiem naukowym, wspierających komunikację naukową na terenie uczelni oraz rozwój wiedzy i kompetencji związanych z rozpowszechnianiem prac naukowych. Jednym ze stojących przed nimi zadań jest też włączanie tematyki dotyczącej otwartego dostępu do danych badawczych i wyników badań do programów edukacji informacyjnej. W artykule omówiono różne strategie promocji open access (OA) i poprawy dostępności badań finansowanych ze środków publicznych oraz modele współpracy bibliotek szkół wyższych ze środowiskiem naukowym. Przedstawiono również studium przypadku średniej wielkości biblioteki akademickiej ze Stanów Zjednoczonych, skupiając się na realizowanym w niej programie szkoleń nt. OA, mającym przygotować bibliotekarzy na oficjalne uruchomienie cyfrowego repozytorium uczelni i udział akcjach promujących otwarte publikowanie.

Hangouts to bezpłatna aplikacja sieciowa Google+ pozwalająca użytkownikom na inicjowanie i prowadzenie konferencji wideo online, nadawanie ich z wykorzystaniem opcji Hangouts On Air oraz automatyczne archiwizowanie w formie nagrań na własnych kontach na portalach Google+ i YouTube. Platforma ta udostępnia przestrzeń zarówno dla nieformalnych interakcji w grupach znajomych, jak i prowadzenia bardziej formalnych spotkań i konwersacji. Wszechstronność, otwartość i przystępność Hangouts może być przydatna dla bibliotek, autor postanowił więc zaprezentować potencjalne zastosowania tej technologii w środowisku bibliotecznym oraz proces jej uruchamiania i wykorzystywania, na przykładzie pozytywnych doświadczeń związanych z jej wdrożeniem przez komitet doradczy ds. technologii (Program Advisory Committee – PAC) południowo-wschodniego i atlantyckiego regionu Narodowej Sieci Bibliotek Medycznych (National Network of Libraries of Medicine) w Stanach Zjednoczonych.

Ewaluację bibliotek akademickich koncentrowano tradycyjnie na badaniu wskaźników związanych z zadowoleniem użytkowników, obecnie natomiast, coraz bardziej popularnym trendem jest demonstrowanie efektywności i społecznej roli tych instytucji na podstawie wyznaczników ekonomicznych, w tym – analizy ich finansowej wartości dla instytucji macierzystych, czyli badania zwrotu z inwestycji (ang. return on investment – ROI). W artykule omówiono inicjatywę mającą na celu stworzenie nowego modelu pomiaru korzyści związanych z inwestowaniem w biblioteki szkół wyższych w państwach arabskich oraz oceny ich znaczenia dla uczelni, którym służą. Przedstawiono również zalecenia dotyczące wdrażania przez bibliotekarzy akademickich metodologii bazującej na mierzeniu wartości ich placówek.

Biblioteki muszą dostosowywać się na bieżąco do nowych potrzeb użytkowników oraz zapewniać dostęp do nowych typów materiałów, a proces realizacji inicjatyw bazujących na najnowszych technologiach i związanych z wykorzystaniem nowych standardów jest nie tylko pracochłonny, ale wymaga też poświęcenia czasu na odpowiednie przeszkolenie pracowników. Większość piśmiennictwa poświęconego przekwalifikowywaniu bibliotekarzy katalogujących w formacie MARC i przygotowywaniu ich do tworzenia metadanych w innych formatach, koncentruje się na omawianiu zestawów umiejętności przydatnych w obu typach pracy, metodach rozwoju kompetencji powiązanych z katalogowaniem i typach projektów, które można przydzielać pracownikom o określonym poziomie przygotowania i na danym etapie drogi zawodowej. Autorka postanowiła wypełnić lukę w literaturze przedmiotu dotyczącą różnorodności międzypokoleniowej, omawiając związane z wiekiem różnice w stylach pracy, rozumieniu podstaw teoretycznych i komforcie obsługi nowych technologii, a także bariery utrudniające uczestnictwo w nowych, związanych z metadanymi projektach dla pracowników z różnych grup wiekowych.

SUNCAT (Serials Union CATalogue), czyli brytyjski katalog centralny czasopism to finansowany przez JISC serwis zawierający rekordy wydawnictw ciągłych w różnych formatach, na poziomie tytułu, pochodzące ze zbiorów 99 instytucji, w tym bibliotek narodowych uprawnionych do otrzymywania eo, akademickich i specjalnych oraz opisy z bazy CONSER (Cooperative Online Serials), Rejestru ISSN i DOAJ (Directory of Open Access Journals). Dodatkowo, trafiają do niego również rekordy Trinity College w Dublinie – jedynej partycypującej w projekcie biblioteki spoza Wielkiej Brytanii. SUNCAT jest najpełniejszym źródłem bieżących informacji o zasobach różnego typu wydawnictw ciągłych (czasopism, periodyków, gazet, biuletynów, materiałów konferencyjnych, prasy kolorowej i raportów rocznych) i zawiera obecnie ponad 7,5 mln. rekordów, w tym rosnącą liczbę opisów dokumentów elektronicznych. W artykule przedstawiono początki budowy serwisu oraz jego ewolucję w ciągu ostatnich kilkunastu lat,  jej poszczególne etapy, zasady działania i funkcje serwisu, zakres jego wykorzystania oraz dalsze plany rozwoju.

W raporcie udokumentowano inwestycje bibliotek w strategiczne produkty technologiczne w 2014 r. oraz ofertę organizacji – zarówno niekomercyjnych, jak i tych nastawionych na zysk, dotyczącą oprogramowania do zarządzania zasobami i serwisami i bibliotek, w tym zintegrowanych systemów bibliotecznych (ZSB), platform usług bibliotecznych i multiwyszukiwarek. Prezentowane w artykule dane zebrano przy pomocy obszernej ankiety skierowanej do dostawców operujących na rynku międzynarodowym. Uzyskane, szczegółowe odpowiedzi dotyczyły m.in. organizacji ich firm, nowych produktów, wyników sprzedaży i bieżących osiągnięć. Wśród konsultowanych przez autora źródeł znalazły się także komunikaty prasowe prasowe, artykuły prasowe oraz inne publicznie dostępne informacje i doniesienia medialne. Większość respondentów dostarczyła mu również listy bibliotek reprezentowanych w udostępnionych statystykach, co pozwoliło na bardziej szczegółową analizę rynkowych trendów i wyborów dokonywanych w różnych sektorach bibliotecznych oraz obecnej sytuacji przemysłu technologii bibliotecznych (por. babin.bn.org.pl/?p=2146)

Ze względu na szybką ekspansję małych mobilnych urządzeń (MMU) na rynku i rosnącą popularność mobilnych aplikacji wśród studentów, zasadne, zwłaszcza dla bibliotekarzy, wydaje się badanie, czy używanie tych kanałów komunikacji może potencjalnie ułatwić zapewnienie łatwego i stałego dostępu do zasobów bibliotecznych i wspomóc proces nauczania. Aby określić odsetek studiujących będących właścicielami MMU, wzory wykorzystania tych narzędzi, zwłaszcza w odniesieniu do wyszukiwania informacji naukowej i materiałów bibliotecznych, i różnych kategorii akademickich i demograficznych, oraz wpływ zajęć ze szkolenia bibliotecznego na stopień wykorzystania treści edukacyjnych za pośrednictwem MMU, autorzy opracowali sondaż online skierowany do studentów programów licencjackich jednej z amerykańskich uczelni.