Babin

W artykule poświęconym problematyce integracji materiałów dźwiękowych z innymi typami treści w bibliotekach cyfrowych przybliżono najnowszą inicjatywę Biblioteca Europea di Informazione e Cultura (BEIC) – włoskiej instytucji kultury realizującej cele edukacyjne i pedagogiczne przez tworzenie otwartej, wirtualnej biblioteki multimediów i zasobów edukacyjnych z różnych dziedzin wiedzy oraz zarządzanie fizycznymi kolekcjami w wolnym dostępie.

Katalogi biblioteczne cieszą się niską popularnością wśród użytkowników Internetu poszukujących zarówno informacji rzeczowych, jak i bibliograficznych, wielu ekspertów zaleca więc ewolucję tych systemów w kierunku katalogów „następnej generacji”, wzorowanych na wykorzystywanych masowo komercyjnych platformach takich jak Amazon czy Google i mających zapewniać odbiorcom zbliżone doświadczenia nawigacyjne i możliwość korzystania z dodatkowych opcji (takich jak narzędzia społecznościowe, systemy rekomendacyjne, mobilne interfejsy, dostępność treści materiałów online, „bezszwowa” integracja różnych, zewnętrznych źródeł itp.) oraz strategii wyszukiwawczych, do których są przyzwyczajeni. W artykule rozpatrzono wady i zalety włączania komercyjnych rozwiązań do tradycyjnych bibliotecznych OPAC, przedyskutowano również, w jaki sposób jakościowe podejście (metoda studium przypadku) może pomóc w badaniu interfejsów sieciowych aplikacji oraz w poszerzeniu rozumienia mechanizmów komunikacji w sieci www.

W artykule omówiono historyczne i polityczne tło reform polityki informacyjnej w Chile. Przybliżono również działania lokalnej społeczności naukowej i bibliotek na rzecz zmiany przyjętych w tym państwie zasad świadczenia publicznych usług informacyjnych, w tym zwłaszcza modelu finansowania produkcji i rozpowszechniania treści naukowych, oraz wysiłki na rzecz torowania drogi nowemu paradygmatowi dostępu do międzynarodowych zasobów informacyjnych, bazującemu na pojęciach powszechnego świadczenia usług i obywatelskich praw do informacji.

Wskaźnik cytowań Impact Factor krytykowany jest często m.in. za to, że jest częściowo zależny od profilu czasopisma i stopnia popularności dziedziny badań, na której dany tytuł się koncentruje, część naukowców wskazuje więc na potrzebę opracowania nowych metod pomiaru siły oddziaływania czasopism, które będzie można łatwo włączyć np. do Journal Citation Reports, i które pozwolą na lepszą interpretację bibliometrycznych mierników. W artykule zaproponowano wykorzystywanie nowego wskaźnika bibliometrycznego o nazwie focus factor (FF), służącego do pomiaru specjalizacji czasopisma w określonym czasie. Metoda ta bazuje na powiązaniach bibliograficznych (ang. bibliographic couplings) i w jej ramach liczy się procent ponownych cytowań w kolejnych latach.

W artykule przeanalizowano wspólne aspekty zawodów powiązanych z nauką o informacji oraz ochroną i zapewnianiem dostępu do dziedzictwa kulturowego, a także miejsce muzeologii w kanadyjskim systemie kształcenia na poziomie wyższym, a następnie przedyskutowano celowość włączenia do uniwersyteckich programów bibliotekoznawstwa i informacji naukowej przedmiotów związanych z szeroko rozumianym muzealnictwem, wskazując, że studenci uzyskają dzięki temu poszukiwany zawód, a uczelnie – nowych studentów na kierunkach koncentrujących się dotąd głównie na bibliotekach i archiwach .

Większość projektów humanistyki cyfrowej (HC) bazuje na podejściu Do-It Yourself (zrób to sam), proces produkcji wiedzy w społecznościach cyfrowych humanistów wymaga też jednak treści, narzędzi i danych tworzonych przez innych, a sukces takich przedsięwzięć zależy w dużej mierze od formalnej i nieformalnej współpracy w obrębie kilku sektorów informacyjnych (akademickiego, pozaakademickiego i kultury). Bibliotekarze pełnią od wielu lat ważne funkcje w środowisku HC, wspierając budowę cyfrowych zasobów, ułatwiając nawigację między różnymi źródłami, pomagając w spełnianiu potrzeb informacyjnych naukowców i dbając o rozwój standardów danych i organizacji informacji. W artykule przeanalizowano możliwość utworzenia prowadzonego przez bibliotekarzy miejsca spotkań HC dla wielu różnych społeczności badaczy, przy wykorzystaniu hostowanej w modelu SaaS wersji otwartej platformy Omeka, służącej do publikacji i prezentacji cyfrowych kolekcji obiektów kultury, czyli Omeka.net (zob. babin.bn.org.pl/?p=2768). Przedstawiono również wyniki ewaluacji tego narzędzia, jako taniego i przyjaznego technologicznie (również dla laików) rozwiązania, zapewniającego warunki do współtworzenia i eksploracji zasobów online.

W artykule dokonano krytycznego przeglądu piśmiennictwa poświęconego relacjom między wyszukiwaniem informacji a uczeniem się w kontekście edukacji na poziomie akademickim. Ponieważ wnioski z wielu badań dotyczących procesów zdobywania i przyswajania informacji przez studentów oraz zależności między ich kompetencjami informacyjnymi a skutecznością kwerend są niespójne, problem ten postanowiono rozpatrzyć koncentrując się nie tyle na problematyce zachowań informacyjnych obserwowanych przy realizacji zadań związanych z nauką, co na sposobach konceptualizacji i rekonfiguracji systemów wyszukiwawczych jako instrumentów edukacyjnych oraz narzędzi oceny efektów uczenia się na podstawie wyników wyszukiwania. Podjęto też próbę stworzenia nowego, bazującego na współpracy programu badawczego analizującego problematykę uczenia się i szukania informacji z wielodyscyplinarnej perspektywy.

Technologie mobilne kształtują w coraz większym zakresie formy świadczenia przez biblioteki swoich usług online, a odbiorcy coraz częściej korzystają z bibliotecznych zasobów przy użyciu własnych telefonów i tabletów. Jakość związanych z tym doświadczeń zależy w dużej mierze od sprawności działania aplikacji instalowanych na przenośnych urządzeniach, w tym m.in. oprogramowania mającego upraszczać proces cytowania źródeł, tworzenia bibliografii i włączania ich do prac badawczych, bibliotekarze powinni więc umieć oceniać takie rozwiązania i polecać najodpowiedniejsze z nich użytkownikom. Na rynku dostępnych jest wiele darmowych oraz oferowanych w przystępnych cenach narzędzi bibliograficznych, ich wybór, ze względu na wielość zmiennych związanych z użytkowaniem mobilnych urządzeń, może być jednak trudnym zadaniem. Aby je ułatwić, w artykule przedstawiono wyniki badania sprawdzającego dokładność i funkcjonalność kilku podstawowych mobilnych aplikacji do generowania bibliografii, działających na najpopularniejszych platformach – Android i iOS, a następnie porównano je z rezultatami innych podobnych ewaluacji.

W ciągu ostatnich kilku dekad chińskie instytucje kultury wyprodukowały znaczne ilości cyfrowych danych, zbiory te w przeważającej części są jednak od siebie odizolowane i nie da się ich przeszukiwać jednocześnie. Obecnie, w Chinach prowadzone są tylko dwa ogólnokrajowe projekty integracji cyfrowych baz bibliotek, muzeów i archiwów („Narodowa Sieć cyfrowej kultury” i „Projekt promocji cyfrowej biblioteki”) oraz jeden specjalny program współpracy dotyczącej zasobów kultury („Pamięć Chin)”. Poza nimi, realizowane są też lokalne inicjatywy konsolidacyjne w kilku prowincjach i miastach (Pekin, Guangzhou, Shenzeb i Hunan), liczba i typy zasobów objętych ich kontrolą są jednak ograniczone. Aby ustalić czynniki spowalniające proces scalania w sieci www narodowego dorobku kulturowego oraz tworzenia mechanizmów powszechnego dostępu do digitalizowanych oraz tworzonych w formie cyfrowej zasobów, autorzy dokonali przeglądu dostępnej literatury przedmiotu, przeprowadzili również sondaż, w ramach którego zbierano opinie personelu różnych, publicznych instytucji kultury nt. barier utrudniających wzajemne łączenie różnych baz online i ich udostępnianie za pośrednictwem jednej platformy.

Ceniony w pedagogice model odwróconego nauczania (zob. babin.bn.org.pl/?p=2164) zaczyna być także wykorzystywany w środowisku bibliotek akademickich, gdyż pozwala na obejście ograniczeń jednorazowych szkoleń bibliotecznych dla nowych użytkowników, daje też studentom możliwość przejęcia kontroli nad procesem uczenia się oraz włączenia w pełniejszym zakresie nowo nabytych umiejętności i informacji do swojej bazy wiedzy. Założeniem odwróconych metod (ang. flipped classroom) jest zapoznawanie się przez studentów z materiałami instruktażowymi (najczęściej w formie filmów dostępnych online) przed pojawieniem się na zajęciach. W ich trakcie, uczestnicy mają natomiast szansę na wyjaśnianie ewentualnych wątpliwości i sprawdzenie, jak można wykorzystać w praktyce obejrzane wcześniej informacje. W tym kontekście prowadzący szkolenia uczestniczą w nich bardziej w roli przewodników w procesie poznawczym, a nie wykładowców. W artykule opisano i przeanalizowano, w jaki sposób można efektywnie „odwrócić” jednorazowe sesje przysposobienia bibliotecznego dla dużych grup odbiorców i wprowadzić techniki aktywnego uczenia się jako część programu zajęć zarówno w wersji tradycyjnej, jak i zdalnej.