Babin

W artykule zebrano opinie ludzi kultury i bibliotekarzy z różnych krajów wskazujące na zjawiska i tendencje, które zagrażają istnieniu bibliotek i zawodu bibliotekarza oraz omówiono związane z tym próby przedefiniowania ich misji. Rozwój Internetu, technologii informacyjnych i publikacji elektronicznych spowodowały, że kwestionowany bywa sens utrzymywania bibliotek w sytuacji, gdy informacje można zdobyć w sieci www, sprzedaż dokumentów drukowanych maleje (w Stanach Zjednoczonych o 20%), i nawet koncerny meblowe ograniczają produkcję regałów na książki.

Norwegia jako jeden z pierwszych krajów na świecie wprowadziła do swojej polityki edukacyjnej umiejętność posługiwania się technologiami informacyjno-komunikacyjnymi (ICT) jako jeden z celów narodowego programu nauczania i jedną z pięciu podstawowych kompetencji wymaganych na różnych poziomach w norweskich szkołach podstawowych i średnich. Umiejętności powiązane z ICT definiowane są w czterech obszarach: zdobywania, przetwarzania i ewaluacji cyfrowych informacji, produkcji i obróbki nowych informacji, cyfrowej komunikacji oraz e-bezpieczeństwa i zdolności krytycznego osądu treści internetowych (ang. digital judgement). W artykule przedstawiono wyniki badania sprawdzającego faktyczne kompetencje i praktyki informacyjne norweskich uczniów kończących 10 klasę (ostatnia klasa gimnazjum) i analizującego możliwe przyczyny zaobserwowanych w tym zakresie różnic, w tym czynniki powiązane z wykluczeniem cyfrowym, takie jak język używany w domu uczniów, ich aspiracje akademickie i wielkość domowego księgozbioru.

Wskaźnik Impact Factor, czyli miary oddziaływania, ustalany na podstawie indeksu cytowań publikacji naukowych tworzonego przez Instytut Filadelfijski (ISI) to jedno z powszechniej stosowanych narzędzi oceny prestiżu i wartości czasopism naukowych, jednakże, wraz ze wzrostem liczby czasopism dostępnych online, pojawiła się okazja stworzenia nowego, dodatkowego miernika bazującego na statystykach wykorzystania i pozwalającego na szacowanie wpływu czasopisma na podstawie jego poczytności, a nie tego, ile razy cytowano pochodzące z niego artykuły. W artykule omówiono historię finansowanego przez United Kingdom Serials Group (UKSG) projektu pn. Usage Factor, badającego możliwość zasadność używania bazującego na takich danych miernika.

Artykuł poświęcono analizie skutków cięć oszczędnościowych wprowadzanych w sektorze publicznym w Stanach Zjednoczonych od 2007 r., na przykładzie sytuacji dotyczącej bibliotek szkolnych w stanie Pensylwania. Autorów interesowało w szczególności wpływ likwidowania tych placówek i postępującej redukcji etatów bibliotekarzy na efektywność nauczania i osiągnięcia uczniów oraz konsekwencje ignorowania przez władze wyników badań wskazujących na wyraźną zależność między dostępnością wysokiej jakości oferty bibliotecznej a szansami edukacyjnymi lokalnej młodzieży.

Z powstałego w 2010 roku raportu OCLC „The Digital Information Seeker” wynika, że 84% użytkowników rozpoczyna poszukiwanie informacji od wyszukiwarek internetowych, a tylko 1% korzysta z witryn bibliotecznych. Podobne rezultaty uzyskano w innych badaniach użytkowników. Autorzy tych prac podkreślają znaczenie projektowania przyjaznych stron internetowych „ukierunkowanych na użytkownika”. Narzędziem pomocnym w ich tworzeniu są powtarzane okresowo badania użyteczności przeprowadzane na różnych etapach projektowania czy przebudowy witryn. Podobną strategię przyjęły władze Hunter College Libraries (HCL) (Nowy Jork) przy realizacji projektu przebudowy strony biblioteki z powodu jej przestarzałego wyglądu i braku możliwości szybkiego i prostego uzupełniania jej zawartości. Zaplanowane na dwa lata prace podjęto w 2008 roku. Nową stronę postanowiono zbudować, wykorzystując system zarządzania treścią i łącząc proces jej projektowania z badaniami użyteczności prowadzonymi na grupie użytkowników.

Kathleen Bauer i Alice Petersom-Hart z Yale University Library przeprowadziły badanie, którego celem było sprawdzenie, czy fasety przedmiotowe przyczynią się zwiększenia wykorzystania haseł przedmiotowych przez użytkowników biblioteki. Udostępniono im do wyboru dwa interfejsy katalogu Voyager: Yufind, w którym zastosowano fasety oraz Orbis – w którym nie prezentowano faset.

Dostęp do treści naukowych i edukacyjnych ma fundamentalne znaczenie dla gospodarczego, społecznego i kulturowego rozwoju poszczególnych państw, stąd też ruch Open Access (OA) proponuje model publikowania literatury naukowej i akademickiej polegający na otwartym i bezpłatnym rozpowszechnianiu publikacji w Internecie, a postulat ten dotyczy zwłaszcza wyników badań finansowanych z pieniędzy podatników. Pełne wykorzystanie potencjału tej formy dystrybucji wiedzy wymaga udziału wszystkich środowisk związanych z organizacją procesów badawczych, w tym zaangażowania lokalnych i centralnych władz i społeczności akademickiej, a wybór najlepszego sposobu publikowania w OA jest nadal przedmiotem ożywionych debat. W artykule omówiono ewolucję, obecny stan oraz trendy i perspektywy rozwoju inicjatyw OA w Argentynie, zarówno w kontekście globalnym, jak i regionalnym (Ameryka Łacińska), analizując wsparcie, jakie otrzymują projekty tego typu ze źródeł rządowych, współpracę z międzynarodowymi projektami i podejście argentyńskich autorów do OA i samodzielnej archiwizacji.

Szkoły wyższe wdrażają w coraz szerszym zakresie, w celach edukacyjnych, technologie sieci 2.0 ułatwiające identyfikację, wykorzystanie, ocenę, tworzenie i wymianę cyfrowych mediów oraz wspólną naukę i współpracę, a wzrost liczby użytkowników tego typu serwisów prowokuje pytania dotyczące nierówności w zakresie dostępu do internetu i e-zasobów, związanych m.in. z przynależnością do określonej płci oraz czynników mogących warunkować efektywne wykorzystanie tych narzędzi w celu zdobywania wiedzy i rozwoju nowych umiejętności. W artykule omówiono, na podstawie przeglądu literatury przedmiotu, edukacyjne zastosowania i możliwości aplikacji 2.0 oraz warunkowane płcią różnice w korzystaniu z komputerów i Internetu, a następnie przedstawiono wyniki i wnioski z badania sprawdzającego wpływ lęku przed komputerami na stosunek studentek college’u do technologii 2.0.

Personal branding – zarządzanie osobą jako marką, czyli strategia promocyjna polegająca na budowaniu własnej reputacji i kreowaniu dobrego wizerunku, często przy pomocy specjalistów PR, wykorzystywana jest głównie w polityce i biznesie, trend ten zyskuje jednak również popularność wśród bibliotekarzy chcących poprawić swoją pozycję i wartość na rynku pracy. Zainteresowanie środowiska bibliotecznego kwestiami wizerunkowymi nie jest nowe – artykuły na temat sposobów postrzegania i opisu bibliotekarzy oraz publicznego statusu tej profesji znaleźć można już w piśmiennictwie bibliotekoznawczym z lat 40. i 50. ubiegłego wieku, a pod koniec lat 80. amerykańskie Stowarzyszenie Bibliotek Specjalnych powołało nawet grupę zadaniową ds. poprawy wizerunku bibliotekarzy i pracowników informacji. Pojawienie się nowych sieciowych technologii i mediów społecznościowych otworzyło przed osobami zainteresowanymi autopromocją i samodzielnym PR nowe możliwości i wyzwania. W artykule omówiono toczone wśród bibliotekarzy ze Stanów Zjednoczonych dyskusje dotyczące faktycznej wartości tego typu strategii, potencjalne zalety i niebezpieczeństwa i kontrowersje związane z jej stosowaniem, a także techniki, metody i cele budowy osobistej marki.

Przedstawiono wyniki ilościowej, systematycznej analizy porównującej wykorzystanie online elektronicznych książek i materiałów źródłowych (encyklopedii, słowników, informatorów, podręczników, bibliografii itp.) ze zbiorów biblioteki J.N. Desmaraisa Uniwersytetu Laurentyńskiego (Laurentian University) (LU) – średniej wielkości dwujęzycznej (angielski i francuski) uczelni, z głównym kampusem w Sudbury (Ontario, Kanada). Badanie miało na celu ustalenie wzorów wykorzystania e-książek i e-zasobów informacji naukowej i ewentualnych różnic w tym zakresie oraz określenie właściwego sposobu traktowania tych kolekcji (jako jednej lub dwóch odrębnych jednostek informacyjnych).