Babin

Środowisko biblioteczne od lat debatuje nad sensem udostępniania w bibliotekach literatury popularnej, określanej niegdyś mianem „śmieciowej” lub brukowej, próbując określić, czy książki tego typu powinny być w ogóle gromadzone przez biblioteki publiczne, a jeśli tak – czy należy je włączać lektur polecanych przez bibliotekarzy (por. BABIN 2009/4/251). Powieści z kręgu kultury masowej nie traktuje się też zwykle jako istotnego elementu polityki kształtowania zbiorów, mimo że stanowią większość dokonywanych przez dorosłych wypożyczeń, a jednym z głównych zarzutów wobec literatury popularnej jest zarzut eskapizmu, czyli jej oderwania od realiów, a przy tym skłaniania czytelników do ucieczki od prawdziwego życia w świat iluzji i imaginacji. W artykule, skierowanym głownie do bibliotekarzy zajmujących się doradztwem czytelniczym, na podstawie przeglądu literatury przedmiotu, krytycznie omówiono różne teorie i koncepcje eskapizmu w czytaniu dla przyjemności, naświetlając różne aspekty tego zjawiska i podejmując próbę przedstawienia uznawanych za eskapistyczne zachowań w bardziej pozytywnym świetle oraz przedefiniowania pojęcia literatury eskapistycznej.

Omówiono uruchomiony w 2003 r. projekt Inspire, którego celem jest wspomaganie permanentnego kształcenia obywateli i tworzenie społeczeństwa informacyjnego poprzez stymulowanie współpracy bibliotek różnego typu, podległych różnym resortom. Projektem zarządza rada, złożona z przedstawicieli zainteresowanych instytucji i bibliotek. Inspire obejmuje biblioteki, instytucje edukacyjne i ośrodki ustawicznego kształcenia (lokalne, regionalne i krajowe) na terenie Anglii, Szkocji, Walii i Irlandii Północnej. W programie uczestniczy 3950 bibliotek branżowych i gminnych, 90% bibliotek akademickich, 95% – publicznych, 80 bibliotek medycznych (lub skoncentrowanych na propagowaniu edukacji zdrowotnej) i ponad 100 specjalnych (w tym biblioteki kościelne i anarchistyczne).

Projekt Our Americas Archive Partnership (OAAP), czyli partnerstwo dla wspólnego archiwum obu Ameryk, to inicjatywa 3 uniwersytetów i ich bibliotek akademickich ze Stanów Zjednoczonych i Meksyku, której celem jest stworzenie wspólnego interfejsu wyszukiwawczego dla naukowców zajmujących się badaniami dotyczącymi Ameryk i zapewnienie im zintegrowanego dostępu do prac naukowych przechowywanych w różnorodnych, cyfrowych repozytoriach. Prace nad projektem obejmują, poza rozwojem silnika umożliwiającego sfederowane przeszukiwanie baz partnerów projektu, digitalizację unikalnych archiwalnych materiałów i rozwiązywanie złożonych kwestii dotyczących archiwizacji wielojęzycznych cyfrowych dokumentów.

Rewolucja cyfrowa i Internet podobno wszystko zmieniają – citizen na netizen (obywatela sieciowego), konsumenta na prosumenta (odbiorcę twórczego) (zob. BABIN 2010/2/94), sposoby komunikowania się, wybory i odbiór tekstów. Generują hipertekstową wolność i otwartość, powodując „wirtualizację kontekstu referencyjnego”. Skracają teksty, spłycają i przyśpieszają ich recepcję, gubią nas w semantycznej nieskończoności i przenoszą do świata, w którym ważniejsze wydaje się samo komunikowanie się i tworzenie „nowych” tekstów od ich czytania. Akcentują ideologię „tu i teraz”, spłaszczają kulturę, gubią jej historyczny wymiar, zagrażają czytelnictwu i książce. A jeśli książka ma się ostać, to musi być rzekomo poddana daleko idącemu procesowi wirtualizacji.

Celem omawianego w artykule badania było zrozumienie prawidłowości rozwoju rynku czasopism naukowych w drugiej połowie XX w., a zwłaszcza reakcji ich wydawców na szybki wzrost liczby publikacji naukowych, oraz sprawdzenie, jak różne formy własności mogą wpływać na powstawanie różnych strategii radzenia sobie z tym problemem. Do analizy wybrano czasopisma z ekonomii – dziedziny, dla której badany okres można uznać, zarówno pod względem ilościowym, jak i jakościowym za lata wyjątkowo korzystne. W próbie badawczej znalazło się 70 tytułów uwzględnionych w wydaniu Journal of Economic Literature (wiodącego pisma branżowego publikującego abstrakty artykułów z ekonomii) z 1999 r.

Artykuł omawia możliwości wykorzystania w bibliotekach elektronicznych, interaktywnych tablic (IWB), przydatnych m.in. przy przedstawianiu multimedialnych prezentacji (np. w czasie szkoleń czy warsztatów) czy tworzeniu wspólnych projektów, i mających zastosowanie zarówno jako wirtualny ekran, projektor oraz jako pulpit komputera. Zaprezentowano w nim pokrótce zalety tej technologii i konkretne przykłady jej implementacji.

Omówiono wyniki badania sprawdzającego wpływ różnych dziedzin wiedzy na informację naukową (IN) i zmiany w tym zakresie w latach 1978-2007. Przeanalizowano w tym celu 770 artykułów (i 16,170 cytowań) z 5 czasopism poświęconych IN, badając, do jakich dyscyplin odsyłają ich autorzy oraz jakie jest zaplecze teoretyczne współautorów badanych tekstów (51,15% z próby miało więcej niż 1 twórcę). By określić stopień interdyscyplinarności IN w kolejnych latach, wykorzystano indeks Brillouina.

Bibliotekoznawstwo i informacja naukowa (BIN) od lat borykają się z problemem mało pozytywnego odbioru tej branży w codziennej prasie i potocznej świadomości. W artykule przedstawiono wyniki badania poświęcono wizerunkowemu problemowi BIN z punktu widzenia badań kulturoznawczych. W jego ramach poddano jakościowej i ilościowej analizie treść ponad 300 artykułów poświęconych BIN z lat 1987-2004, z najbardziej poczytnego słoweńskiego dziennika Delo, próbując ustalić sposoby prezentacji tego zawodu w środowisku bibliotecznym i poza nim oraz działania podejmowane na rzecz poprawy wizerunku BIN w kontekście kulturowym i społecznym.

Zwiększająca się stale popularność różnego rodzaju bezprzewodowych narzędzi komunikacyjnych, wzrost możliwości telefonów komórkowych, coraz lepsza infrastruktura telekomunikacyjna, szerokie rozpowszechnienie lokalnych sieci WiFi oraz stale doskonalone oprogramowanie dla urządzeń korzystających z platform mobilnych powodują, że urządzenia te stają się integralnym składnikiem systemu kształcenia uniwersyteckiego, studiowania i badań naukowych. Celem bibliotek akademickich staje się „wszechobecność” – zapewnienie usług i informacji w systemie 24/7 tzn. dostępnych online przez całą dobę, każdego dnia i z każdego miejsca.

W Gabinecie Studiów Informacyjnych i Bibliotekoznawstwa przy Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Masaryka w Brnie (KISK FF UK) powstaje portal wiedzy dla bibliotekarzy i pracowników informacji Knihovna.cz (Biblioteka.cz), który ma służyć jako efektywna platforma komunikacji, dzielenia się źródłami oraz e-learningu. Ma sprzyjać współpracy między bibliotekami oraz ośrodkami akademickimi oraz przyczyniać się do rozwoju ww. kierunku studiów za pomocą nowoczesnych technologii informacyjnych i komunikacyjnych. Przede wszystkim jednak powinien on ułatwiać transfer wiedzy z różnych środowisk oraz zapewnić bibliotekarzom, specjalistom od informacji, studentom i nauczycielom akademickim równoległy dostęp do elektronicznych materiałów dydaktycznych.