Babin

Za wolontariuszy na ogół uznaje się osoby pomagające dobrowolnie ludziom lub pracujące w organizacjach społecznych w wolnym czasie, bez liczenia na wynagrodzenie czy odwzajemnienie pomocy. W Czechach ustawa o wolontariacie weszła w życie dopiero w 2002 r. Umożliwiła ona organizacjom zawieranie zgodnych z prawem umów z wolontariuszami, co z kolei stanowiło podstawę starań organizacji pozarządowych o dofinansowanie ich projektów. Obecnie, biblioteki w tym kraju mogą występować o wsparcie finansowe procesu wyszukiwania i szkolenia wolontariuszy.

W niemal wszystkich krajach na świecie, forsowane przez polityków i międzynarodowe instytucje finansowe cięcia wydatków na cele społeczne (przy jednoczesnym przeznaczaniu niebagatelnych kwot na ratowanie bankrutujących prywatnych banków i koncernów oraz upadajacych gospodarek) miały bardzo negatywny wpływ na sytuację sektora edukacyjnego i instytucji kultury, w tym bibliotek. Placówki te dysponują znacznie zmniejszonymi budżetami i zmuszone są do szukania kreatywnych rozwiązań pozwalających im na godzenie w czasach recesji ich społecznej i edukacyjnej misji z koniecznością wdrażania usług bazujących na ICT. Wiele bibliotek dotyka tzw. kryzys legitymizacji i mimo notowanego wzrostu zainteresowania swoimi usługami, mają one kłopoty z uzasadnieniem potrzeby ich utrzymywania finansującym je organom oraz opinii publicznej. W artykule, na podstawie skandynawskich i niemieckich doświadczeń, przeanalizowano możliwości, jakie dają bibliotekarzom w tym zakresie współczesne techniki marketingu, PR i zarządzania.

W bibliotekach akademickich (BA) w ciągu ostatnich 10 lat uległ zmianie sposób organizacji pracy działów określanych w krajach anglosaskich mianem służb technicznych (ST), czyli zajmujących się doborem, nabywaniem, opracowywaniem i zapewnianiem dostępu do dokumentów w różnych formatach. Coraz częściej wykorzystuje się w nich pracę zespołów – niewielkich grup osób dysponujących uzupełniającymi się umiejętnościami, skoncentrowanych na wspólnych celach. Pozwala to m.in. na uniknięcie problemów wynikających z hierarchicznej struktury organizacyjnej instytucji.

Bibliotekarze wywodzą swoją rację bytu i uprawnienia z podstawowych praw do wolności informacji, swobody ekspresji i zakazu cenzury. Prawo do wolności informacji może też być jednak rozumiane jedynie w sposób defensywny, jako instrument obrony przed ingerencją państwa, a nie fundamentalna zasada, której biblioteki mają być gwarantem, gdyż sektor publiczny jako taki nie stanowi audytorium dla wolności słowa. Biblioteki zapewniają jedynie dostęp do źródeł, z których każdy może bezpłatnie korzystać. Instytucje te mogą jednak, w wolnym, pluralistycznym społeczeństwie, mieć wkład w rozwój demokracji poszerzając udział w procesie kształtowania opinii, dotyczącym m.in. kwestii kulturowych i edukacyjnych.

W systemie bibliotek publicznych Singapuru (zob. BABIN 2008/3/180) inicjuje się wiele programów adresowanych do osób starszych, stanowiących coraz większą część miejscowej populacji (w 2005 r. ponad 12 % mieszkańców tego miasta-państwa stanowiły osoby powyżej 60 r. życia, w 2050 r. ich odsetek może wynosić niemal 40%). W artykule omówiono jedną z takich inicjatyw, polegającą na zakładaniu w lokalnych bibliotekach klubów książki. Przedstawiono też wyniki jakościowego badania przeprowadzonego w 2010 r. wśród kilkunastu członków czytelniczego klubu seniora w jednej z placówek bibliotecznych, i mającego ustalić wzory zachowań czytelniczych starszych użytkowników i ich uczestnictwa w zajęciach przeznaczonych dla tej grupy wiekowej.

Usługi terapii informacyjnej (TI), definiowanej jako dostarczania wiarygodnych, sprawdzonych i opartych na dowodach informacji medycznych i farmakologicznych indywidualnym pacjentom, by pomóc im w zrozumieniu swoich chorób i w podejmowaniu świadomych decyzji nt. dalszego leczenia oraz ewentualnych zmian nawyków i trybu życia mogących wspomóc prowadzoną terapię, zaczęto wprowadzać w bibliotekach medycznych i szpitalnych krajów rozwiniętych ok. 20 lat temu. Oferowane są pod różnymi nazwami (edukacja pacjenta, informacja pacjenta, konsumencka informacja zdrowotna i in.), opracowano też szereg różnych strategii ich rozwoju, a rosnące zapotrzebowanie na tego typu świadczenia wymusiło zmianę podejścia do opieki medycznej, w tym szersze włączenie pacjentów w proces podejmowania medycznych decyzji.

Biblioteka Narodowa RCz (NK ČR) oraz Morawska Biblioteka Ziemska (MZK) w Brnie wciąż nie dysponują systemem umożliwiającym odpowiednie zarządzanie archiwizowanymi zasobami cyfrowymi i zapewnienie ich trwałej ochrony. Brakuje m. in. efektywnego narzędzia do opracowywania i wzbogacania metadanych. Dotychczasowy sposób archiwizacji znacznie ogranicza analizę zawartości repozytorium, jakości danych cyfrowych i metadanych, nie mówiąc o pozyskiwaniu informacji dotyczących finansowych wymogów archiwizacji zasobów objętych dotychczasowymi projektami cząstkowymi (jak Manuscriptorium, Kramerius czy Webarchiv). Przechowywane dane narażone są wiec na różnego rodzaju ryzyko. Podczas wewnętrznego audytu w BN RCz zidentyfikowano aż 80 rodzajów zagrożeń dla bezpieczeństwa tych zasobów, w tym wiele poważnych.

Katalogi lub narzędzia wyszukiwawcze nowej generacji (KNG) (zob. BABIN 2010/4/256) wykorzystują istniejące dane bibliograficzne z tradycyjnych, zintegrowanych systemów bibliotecznych, prezentując je w nowej, przyjaznej użytkownikowi formie. Doświadczenia wielu bibliotek wskazują na to, że implementacja KNG może prowadzić do odkrycia licznych błędów, pominięć i niespójności w rekordach katalogowych, niezauważalnych przy ich wyświetlaniu w tradycyjnych katalogach online, ma też często nieoczekiwane konsekwencje dla zajmujących się katalogowaniem bibliotekarzy i sposobu organizacji ich pracy. W artykule przedstawiono wyniki badania sprawdzającego czy i w jaki sposób wdrażanie KNG wpływa na katalogowanie w bibliotekach akademickich w Stanach Zjednoczonych.

W artykule, na podstawie analizy literatury przedmiotu i doświadczeń brytyjskich bibliotekarzy, przedstawiono listę dobrych praktyk dla bibliotek publicznych, pomocnych przy świadczeniu usług bezdomnym. W Wielkiej Brytanii jest ponad 400 tys. takich osób, przy czym kategoria ta obejmuje nie tylko ludzi żyjących na ulicy, ale też w hostelach, schroniskach, na squatach, u krewnych czy znajomych. Wg przywołanych źródeł, biblioteki mogą służyć tej grupie, dostarczając m.in. dostępu do Internetu oraz informacji nt. możliwości znalezienia miejsca zamieszkania, zatrudnienia, edukacji, opieki nad dziećmi, czy ochrony zdrowia, a przeszkody utrudniające bezdomnym korzystanie z bibliotek wynikają z rozwiązań instytucjonalnych (np. wymóg przedstawienia dokumentów i potwierdzonego adresu zamieszkania) i z negatywnego nastawienia do nich personelu placówek.

Artykuł dotyczy otwartych bibliotek, a dokładniej kompleksowego rozwoju biblioteki 2.0, w tym – szerszego włączania użytkownika w rozwój bibliotek publicznych i zarządzania nimi w ramach modelu demokracji uczestniczącej. Wykorzystano w nim wnioski z pracy dyplomowej autorki pn. Otwarte Biblioteki w budżecie partycypacyjnym .