Babin

Cyfrowe technologie i portale społecznościowe odgrywają bardzo istotną rolę niemal we wszystkich branżach zawodowych, jednak w porównaniu z innymi globalnymi sektorami, w środowisku akademickim włączanie sieci społecznościowych do praktyk organizacyjnych przebiega stosunkowo powoli. Autorki postanowiły dokonać przeglądu piśmiennictwa poświęconego akceptacji akademickich serwisów z funkcjami społecznościowymi (ASS) wśród pracowników uczelni wyższych i przedstawić główne tematy poruszane w literaturze przedmiotu, zidentyfikować ograniczenia przeprowadzonych dotychczas prac oraz określić potencjalne kierunki dalszych badań. Ich kolejnym, praktycznym celem było przeprowadzenie analizy porównawczej popularnych ASS, takich jak Academia.edu, Mendeley.com, ResearchGate.net, Zotero.org i GoogleScholar, i opracowanie informatora dla naukowców, mającego ułatwić im ocenę i porównanie funkcji tych portali.

Działania edukacyjne zostały uznane przez Amerykańskie Stowarzyszenie Bibliotek (American Library Association) jako jedna z kluczowych funkcji bibliotek, a kształcenie ustawiczne (lifelong learning) włączono do dokumentu tej organizacji, określającego podstawowe wyznaczniki praktyki i etyki zawodowej bibliotekarzy i opublikowanego w 2004 r. pod nazwą Core Values of Librarianship (Podstawowe Wartości Bibliotekarstwa). Zgodnie z zawartym w nim stanowiskiem ALA, stowarzyszenie to „promuje tworzenie, utrzymywanie i rozwój społeczeństwa kształcącego się”, zachęcając swoich członków do współpracy z pedagogami, urzędnikami i organizacjami różnego typu, w celu inicjowania i wspierania wszechstronnych działań na rzecz zapewnienia w każdej bibliotece szkolnej, publicznej, akademickiej i specjalnej, działającej w każdej społeczności, usług umożliwiających uczenie się przez całe życie wszystkim mieszkańcom. W ostatnich latach, sposób realizacji tego zadania jako wartości podstawowej, spotkał się z krytyką części amerykańskiego środowiska bibliotecznego, zwraca się też uwagę na niejednoznaczność pojęć „podstawowa wartość” i „kształcenie ustawiczne”, i problemy z ustaleniem, jakim priorytetom przyznawać pierwszeństwo w sytuacji ich konfliktu i jak należy traktować opisywany dokument – jako luźny punkt odniesienia, czy jako przewodnik mający kształtować wszystkie decyzje podejmowane przez biblioteki.

We wrześniu 2015 r., po trzech latach negocjacji i zaangażowania ze strony wielu organizacji pozarządowych, grup interesu i stowarzyszeń (w tym Międzynarodowa Federacja Stowarzyszeń i Instytucji Bibliotekarskich – IFLA), państwa członkowskie ONZ przyjęły nowy program rozwoju, mający wytyczyć nowy plan działania dla globalnej społeczności, po upływie wyznaczonego terminu realizacji przyjętych w 2000 r. tzw. Celów Milenijnych. Dokument o nazwie Transforming Our World: The 2030 Agenda for Sustainable Development (Zmienianie naszego świata: Agenda na Rzecz Zrównoważonego Rozwoju 2030) wytycza 17 uniwersalnych celów zrównoważonego rozwoju i powiązanych z nimi zadań, i ma pomóc członkom ONZ w ukierunkowaniu działań na rzecz eliminacji biedy, ograniczenia skutków zmian klimatycznych i poprawy jakości życia obywateli. W artykule omówiono kluczowe elementy kampanii IFLA na rzecz włączenia do Agendy 2030 zapisów o publicznym dostępie do informacji, powszechnej alfabetyzacji, publicznej dostępności technologii informacyjnych i dziedzictwa kulturowego oraz o rzecznictwie dla bibliotek.

W wielu częściach świata, współpraca regionalna jest istotnym czynnikiem sprzyjającym realizacji wielu strategicznych celów i zadań oraz rozwojowi danego obszaru, zwłaszcza w przypadku krajów o podobnych uwarunkowaniach gospodarczych i misji kulturowej. W artykule omówiono historię Economic Cooperation Organization (ECO) – międzypaństwowej Organizacji Współpracy Gospodarczej zrzeszającej kraje Bliskiego Wschodu i Azji Środkowej, czyli jednego z najbardziej jednorodnych kulturowo rejonów świata, dzielącego wspólną historię, dziedzictwo piśmiennicze, zabytki najstarszych światowych cywilizacji oraz wyznawane wartości. Następnie przeanalizowano możliwości społecznej i kulturowej integracji regionu, rolę bibliotek narodowych z państw ECO w zacieśnianiu regionalnych i międzynarodowych więzi, przedyskutowano również czynniki utrudniające i ułatwiające podejmowanie wspólnych działań oraz pożądane ramy współpracy narodowych instytucji kultury.

Zawód bibliotekarza wymaga nieustannego uaktualniania wiedzy i doskonalenia umiejętności niezbędnych do efektywnego świadczenia usług, zwłaszcza w związku z koniecznością ich ciągłego dostosowywania do zmian formatu zasobów i rozwoju technologii informacyjno-komunikacyjnych. W artykule zreferowano wyniki badania analizującego bieżący stan działań na rzecz ustawicznego kształcenia personelu zatrudnionego w bibliotekach szkół wyższych Kuwejtu. Celem projektu było również ustalenie, jak bibliotekarze oceniają własne kwalifikacje, jaki ich jest faktyczny poziom i jak postrzegają wartość inicjatyw stałego rozwoju zawodowego.

W artykule omówiono trendy rozwoju i bieżącą sytuację sektora technologii bibliotecznych (por. babin.bn.org.pl/?p=3366, babin.bn.org.pl/?p=2146), stopień akceptacji rozwiązań oferowanych przez dostawców systemów dla bibliotek, zmiany struktury własności i pozycję najważniejszych firm na tym rynku oraz strategie budowy oferty ich flagowych produktów. Przybliżono również najpopularniejsze oprogramowanie wybierane w różnych typach bibliotek w Stanach Zjednoczonych i na świecie, ich inwestycje w strategiczne produkty w  2015 r. oraz ofertę małych i średnich producentów skierowaną do tych placówek.

Mimo deklaracji organizacji bibliotecznych na rzecz wspierania wolności intelektualnej i obecności podobnych zapisów w ustawodawstwie większości nowoczesnych państw demokratycznych, w wielu z nich nadal dochodzi do prób blokowania obywatelom dostępu do określonych treści, bądź wywierania presji ze strony grup politycznych lub wyznaniowych na politykę gromadzenia bibliotek. W artykule omówiono wyniki badania mającego na celu poznanie podejścia amerykańskich bibliotekarzy, odpowiedzialnych za kształtowanie zbiorów, do tej kwestii, a także ustalenie faktycznych praktyk związanych z wyborem materiałów do bibliotecznych kolekcji.

Biblioteki szkół wyższych nie stanowią obecnie dla środowisk akademickich i naukowych jedynego punktu dostępu do informacji. Aby pozyskiwać nowych klientów i zwiększyć świadomość bieżących użytkowników na temat dostępnych zasobów i usług, placówki te muszą więc szukać różnych sposobów promocji zakresu i wartości własnej oferty, na tyle skutecznych, by była ona dobrze rozpoznawalna i konkurencyjna wobec innych serwisów informacyjnych. W artykule przedstawiono wyniki jakościowego badania sprawdzającego opinie australijskich bibliotekarzy akademickich na temat metod popularyzacji bibliotecznych zasobów i usług oraz czynniki mające wpływ na postrzeganie efektywności wykorzystywanych technik.

Pedagogika mediów i dziennikarstwa oraz podstawowe koncepcje edukacji informacyjnej (EI) mają dużo cech wspólnych – w obu wypadkach chodzi o kształcenie podobnych kompetencji informacyjnych, czyli umiejętności ewaluacji źródeł, krytycznego myślenia, sprawdzania faktów, ustalania autorstwa oraz wyszukiwania, rozumienia, przetwarzania i prezentacji informacji. Celem autorki artykułu było sprawdzenie, czy techniki edukacyjne wdrażane na wydziałach dziennikarstwa można przystosować do użytku na zajęciach EI, jako metodę uczenia o etycznym wykorzystywaniu informacji. Odwołuje się w nim do swoich doświadczeń jako dziennikarki i absolwentki studiów z zakresu edukacji dziennikarskiej by zbadać podobieństwa między metodyką tego kierunku i EI oraz określić możliwość transferu określonych technik i podejść na potrzeby prowadzonych przez bibliotekarzy szkoleń.

W związku z transformacją dzisiejszych społeczeństw do społeczeństw wiedzy, od pracowników bibliotek publicznych oczekuje się innowacyjnego przekształcania tych instytucji i wdrażania technologii informacyjno-komunikacyjnych przy wszystkich aspektach procesów produkcji i konsumpcji informacji. Zmiany wprowadzane pod wpływem zewnętrznych i wewnętrzych nacisków są tak daleko idące, że wiele z tych placówek praktycznie nie przypomina już bibliotek, a sposób projektowania usług i wdrażane kultury organizacyjne są często sprzeczne z historycznym etosem zawodowym. W obecnych czasach dużo mówi się też o konieczności uzasadniania wartości bibliotek oraz racjonalizacji zasad finansowania służb publicznych, znacznie mniej uwagi poświęca się natomiast analizie pozycji bibliotek jako miejsc pracy najemnej oraz wpływom polityki gospodarczej na bibliotekarstwo publiczne jako zawód. W artykule przeanalizowano wyzwania stojące przed bibliotekarzami jako profesjonalistami oraz jako pracownikami najemnymi, w kontekście politycznych i ideologicznych aspektów rządowych dokumentów strategicznych oraz dostosowywania działalności bibliotek publicznych do warunków gospodarki rynkowej.