Babin

„Stone soup” (zupa z kamienia) to polski odpowiednik „zupy z gwoździa” ze znanej z bajki A. Fredry, czyli w tym przypadku sukcesu tylko pozornie osiągniętego bez nakładów. Artykuł dotyczy innowacyjnego programu rozwoju czytelnictwa pn. Stone Soup Reading Alliance – SSRA (w wolnym przekładzie: Zupa z Gwoździa czyli Sojusz dla Radosnego Czytania) finansowanego przez Fundację na Rzecz Rodziny Chen Yet-Sana z Hong Kongu, a realizowanego w chińskich wiejskich szkołach podstawowych.

Autorka w towarzystwie członków zarządu fundacji wizytowała 7 szkół uczestniczących w programie SSRA, sprawdzając czy chińskie wzorce mogą być przydatne dla amerykańskich nauczycieli i bibliotekarzy. W artykule scharakteryzowano główne założenia modelu SSHRA, porównano doświadczenia chińskie z amerykańskimi i wskazano czego mogą się nauczyć Amerykanie, czerpiąc z doświadczeń Chińczyków. Wizytowane szkoły podstawowe (klasy 1-6) średnio liczyły 700-800 uczniów. Zazwyczaj każda klasa zajmuje w nich jedno piętro, drzwi wszystkich pomieszczeń otwierają się na zajmujące całą długość budynku werandy ułatwiając dzieciom swobodne przemieszczanie się i dojście do biblioteki. Podstawę rozwijania kultury czytelnictwa w placówkach realizujących program SSRA stanowią: współpraca nauczycieli, praca z rodzicami, wydzielenie czasu na czytanie, łatwy dostęp do książek. Cel tych działań to nie tyle podniesienie ilościowych wskaźników czytelnictwa, co rozwój pozytywnego nastawienia do lektury i miłości do książek, zainteresowanie dzieci literaturą i zachęcenie ich do jak najczęstszego czytania w szkole i w domu. W szkołach tych uczniowie mają dostęp do książek o różnej tematyce i poziomie trudności i uwzględnia znaczenie emocjonalnych osobistych wymiarów lektury, podczas gdy w Stanach Zjednoczonych proponuje się dzieciom głównie pozycje dostosowane do wieku i nastawia na uczenie efektywnego czytania i eliminowanie błędów.

W modelu SSRA kładzie się nacisk na: 1) angażowanie dzieci w proces czytania. Nauczyciel czyta głośno przez mikrofon tekst, który wyświetlany jest na płaskim ekranie telewizora, a następnie stawia otwarte pytania dotyczące treści zachęcając uczniów do swobodnej rozmowy. Czytanie ważne jest na każdej lekcji, niezależnie od wykładanego przedmiotu; 2) udział dzieci w przedstawieniach związanych z lekturą. Dzieci tworzą grupy teatralne, przebierają się, nakładają maski, tańczą, śpiewają, recytują, opowiadają, wyrażają swoje emocje. Chociaż w Stanach Zjednoczonych też organizowane są dziecięce występy, w promowaniu czytelnictwa odgrywają one mniejszą rolę, lansuje się natomiast system punktów nagradzających wyniki, organizuje konkursy i quizy. W Chinach istotna jest współpraca i zabawa, w Ameryce – rywalizacja; 3) zapewnienie w czasie lekcji czasu na ciche czytanie (codziennie 30 min); 4) łatwy dostęp każdego dziecka do tekstów pisanych. Książki dostępne są nie tylko w bibliotekach, lecz niemal we wszystkich pomieszczeniach szkolnych. Organizuje się też częste jarmarki i książkowe festiwale, ofiaruje je dzieciom w formie nagród i prezentów. Tylko jedna ze szkół SSRA ma natomiast bibliotekę z zautomatyzowanym systemem wypożyczeń, również tylko w jednej wprowadzono model stałej wymiany książek między uczniami. W zakończeniu stwierdza się, że chociaż w Stanach Zjednoczonych realizuje się, podobne jak w Chinach, programy wspierania czytelnictwa, brak jest wspólnego frontu działań nauczycieli, rodziców i władz oświatowych, nacisk położono na wymierne wyniki alfabetyzacji, a nie budzenie miłości do lektury.