Babin

Wielu użytkowników bibliotek ma problemy z używaniem katalogów online, m.in. ze względu na złożoność wyszukiwania przedmiotowego w tych serwisach i przyzwyczajenie do szukania przez słowa kluczowe w stylu Google. Z tego względu w środowisku bibliotecznym zaczęto wskazywać na konieczność zaniechania wykorzystywania i rozwijania słowników kontrolowanych (SK) na rzecz opcji pełnotekstowego przeszukiwania rekordów bibliograficznych. Chcąc sprawdzić tezę, że hasła przedmiotowe nie odgrywają w katalogach istotnej roli, autorki (Tina Gross i Arlene G. Taylor) przeprowadziły w 2005 r. badanie mające określić wpływ słownika haseł przedmiotowych Biblioteki Kongresu (LCSH) na wyniki wyszukiwania przez słowa kluczowe. Odkryły, że gdyby usunąć hasła przedmiotowe z rekordów katalogowych, użytkownicy próbujący znaleźć dokumenty przez słowa kluczowe, nie dotarliby do ponad 1/3 (35,9%) trafień, które obecnie byliby w stanie uzyskać. Ponieważ część krytyków sugerowała, że przyjęte w ich projekcie badawczym założenia mogły mieć wpływ na uzyskane rezultaty (kwestionowano m.in. zawężenie wyników wyszukiwania do materiałów w jęz. angielskim i nieuwzględnienie, że dodanie do rekordów spisów treści i streszczeń mogłoby zminimalizować znaczenie SK), autorki postanowiły powtórzyć proces wyszukiwania w tym samym OPAC, po uzupełnieniu go automatycznie wzbogaconymi metadanymi i biorąc pod uwagę materiały we wszystkich językach.

Przeprowadziły również obszerny przegląd piśmiennictwa z ostatnich 20 lat, poświęconego efektywności i zasadności stosowania słów kluczowych w opozycji do haseł przedmiotowych. Wskazały, że w znaczącej części prac podkreślano przydatność wyszukiwania przez słowa kluczowe dla pobieżnych przeszukiwań u jego ograniczenia w przypadku pogłębionych kwerend, w tym tych prowadzonych w celach naukowych. Zaznaczyły również, że w wielu projektach badawczych z różnych dyscyplin uzyskano podobne do ich wyniki, wskazujące, że od 1/4 do 1/3 rekordów zostałoby utraconych bez kontrolowanego słownictwa.

W powtórzonym badaniu (wyszukiwań dokonywano ponownie w tradycyjnym interfejsie OPAC University of Pittsburgh) okazało się również, że odsetek rekordów, których nie udałoby się wyszukać bez SK pozostał wysoki (27,7%, a przy ograniczeniu wyników wyszukiwań tylko do tych w języku angielskim – 24,8%). W artykule zaprezentowano przyjęte w nim procedury i próbę badawczą, źródła terminów używanych w zapytaniach, zakres gromadzonych danych oraz sformułowane wnioski. Omówiono także szczegółowo argumenty za używaniem sformalizowanej terminologii i przeciw kontroli słownictwa, sugerowane w literaturze rozwiązania pozwalające na rozstrzygnięcie tego dylematu (np. korzystanie z obu opcji, tagowania dokonywanego przez użytkowników dodawania terminów wyszukiwawczych użytkowników do SK, tworzenie narzędzi pomagających niewyszkolonym odbiorcom w używaniu SK i automatyczne dodawanie spisów treści, streszczeń lub innych metadanych, mogących stanowić dodatkowe źródło terminów do wyszukiwania przez słowa kluczowe), zalety włączania kontrolowanego słownictwa do rekordów metadanych i możliwe zastosowania SK w przyszłości.