Babin

Umiejętność pozyskiwania i utrzymania przez dłuższy okres wykwalifikowanego personelu to czynniki coraz bardziej istotne dla promocji i sukcesu organizacji. Z danych Banku Światowego wynika, że współczynnik retencji pracowników w Wietnamie jest wysoki (w 2015 r. sięgał 17%), a najnowszy sondaż przeprowadzony na próbie 13 tys. osób, wskazuje, że aż 85% badanych było niezadowolonych z obecnej pracy, a 73% było gotowych ją porzucić, by znaleźć lepsze warunki zatrudnienia. W środowisku bibliotecznym, duża rotacja personelu jest jedną z trzech barier (poza starzeniem się siły roboczej i niedostateczną liczbą programów szkoleniowych) utrudniających planowanie sukcesji kadry kierowniczej. W artykule przedstawiono wyniki badania analizującego strategie stosowane przed dyrekcje wietnamskich bibliotek, w celu rekrutacji uzdolnionych kandydatów na najważniejsze stanowiska i zapobiegania zjawisku drenażu mózgów, traktowanego jako utrata wiedzy instytucjonalnej.

Okulografia (ang. eye- tracking) to nauka badająca sposoby czytania i postrzegania obrazów przez śledzenie ruchów gałki ocznej za pośrednictwem specjalnych urządzeń – okulografów. To, na co najpierw zwracamy uwagę, co omijamy wzrokiem, jak przebiega proces patrzenia, na czym dłużej koncentrujemy wzrok itp. ma istotne znaczenie dla percepcji tekstu, a więc również dla projektowania bibliotecznych stron www (por. babin.bn.org.pl/?p=4950).

Biblioteki szkół wyższych obsługują różnego typu odbiorców, w tym studentów, którzy wychowują dzieci (ze statystyk wynika, że osoby takie stanowią ok 1/4 populacji amerykańskich college-ów) i którzy z różnych przyczyn muszą czasem zabierać je ze sobą. Ze względu na obowiązki rodzicielskie, uczący się rodzice mogą mieć problemy z ukończeniem studiów i osiąganiem sukcesów akademickich, jednak niewiele instytucji uwzględnia ich specjalne potrzeby. Według autorki, obsługa tego typu użytkowników powinna być dla bibliotekarzy akademickich priorytetem, gdyż możliwość odpowiedniego równoważenia życia rodzinnego z obowiązkami studenckimi może im pomóc w koncentrowaniu się na nauce i osiąganiu wytyczonych celów, a tym samym obniżyć wskaźnik rotacji na uczelniach. W artykule przeanalizowano, na podstawie przeglądu literatury przedmiotu, jakiego typu usługi można świadczyć studentom-opiekunom i w jaki sposób, m.in. przez wprowadzenie drobnych zmiany w regulaminach i aranżacji przestrzeni, tworzyć przyjazne, rodzinne przestrzenie do nauki. Przedstawiono również wyniki badania sprawdzającego, jak wygląda sytuacja w tym względzie w bibliotekach amerykańskich szkół wyższych.

16 maja 2017 r., w ramach cyklu konferencji „Duch czasów”, Instytut Studiów Zaawansowanych (Institut d’Etudes Avancée – IEA), przy współudziale redakcji pisma Esprit, zorganizował publiczną debatę naukowców ze Stanów Zjednoczonych i Francji pn. Książki i biblioteki w erze cyfrowej. Wzięli w niej udział: historyk, dyrektor biblioteki Uniwersytetu Harvarda – Robert Darnton, były dyrektor Wyższej Szkoły Nauk Społecznych (École des hautes études en sciences sociales – EHESS) i emerytowany profesor Collège de France – Roger Chartier oraz historyk, emerytowany profesor Instytutu Nauk Politycznych (Sciences Po) i były prezes Biblioteki Narodowej Francji – Jean-Noël Jeanneney. Moderatorem był redaktor Esprit – Emmanuel Laurentin. Skupiono się na problemach dostępności wiedzy, równoważenia interesów publicznych z interesami prywatnych wydawców, prezentacji bibliotek cyfrowych, wyzwaniach i problemach związanych z rozwojem technologii.

Tacit knowledge (TK), czyli cicha wiedza (inaczej: wiedza milcząca, wiedza ukryta) – pojęcie wprowadzone przez węgierskiego filozofa Michaela Polanyi, zyskało dużą popularność w teorii zarządzania. Odnosi się ono do wykorzystywanej w codziennych działaniach wiedzy praktycznej, intuicyjnej i nie zawsze w pełni uświadomionej, którą – w przeciwieństwie do udokumentowanej wiedzy teoretycznej, trudno wyartykułować, formalizować i przekazywać innym, a która może decydować o sukcesie jednostek i organizacji. W artykule zreferowano wyniki badania poświęconego analizie wymiany TK wśród pracowników bibliotek. Omówiono także specyfikę tego zjawiska, strategie ujawniania i zachowywania wartościowej TK i czynniki kontekstualne mające wpływ na jej przekazywanie, bądź ukrywanie, takie jak kultura organizacyjna, podejście do współpracy, czy relacje między mentorami i ich podopiecznymi.

W artykule podsumowano wystąpienie Rozalii Cenigowej, kierownika działu bibliotek szkolnych Słowackiej Biblioteki Pedagogicznej (SBP) w Bratysławie na 11 słowacko-czeskiej konferencji Biblioteki szkolne jako informacyjne i kulturalne centra szkół, która odbyła się 4 maja 2017 r. w Bratysławie. Autorka zaprezentowała na niej zebrane w badaniach sondażowych dane statystyczne, dotyczące stanu i działalności bibliotek szkolnych na Słowacji w latach 2015 i 2016. Omówiła również aktywność centrum metodycznego SBP oraz projekty mające na celu promocję czytelnictwa i kształtowanie kompetencji czytelniczych.

Działania większości krajów Ameryki Łacińskiej, zmierzające do poprawy jakości uczenia się, koncentrują się na wyposażaniu szkół w zasoby technologiczne mimo, że sama ich obecność nie wystarcza do kształtowania umiejętności niezbędnych w XXI w., w tym funkcjonalnej umiejętności czytania (ang. functional literacy), nie niweluje też nierówności cyfrowych. W artykule przeanalizowano możliwe sposoby wykorzystania technologii informacyjno-komunikacyjnych w latynoamerykańskich i karaibskich systemach edukacyjnych oraz wpływ ICT na rozwój nawyków i kompetencji czytelniczych „pokolenia Z” (osób urodzonych po 2000 r.). Omówiono także wyniki badania mającego na celu określenie praktyk dominikańskich nastolatków w wieku od 14 do 17 lat, związanych z czytaniem i poruszaniem się w sieci www, a także relacji między sposobami i celami korzystania z Internetu, a poziomem kompetencji czytelniczych, w kontekście dwóch środowisk: prywatnych i państwowych szkół z terenów miejskich.

Za jeden z celów Unii Europejskiej uznaje się utworzenie jednolitego, wspólnego rynku, mającego poprawić dostęp do towarów i usług cyfrowych, stworzyć jednakowe warunki do konkurencji oraz zmaksymalizować potencjał ekonomiczny Europy. Osiągnięcie tego celu ma ułatwić m.in. ujednolicenie prawa autorskiego (PA). 14 września 2016 r. opublikowano projekt odpowiedniej dyrektywy – 2016/0280 (COD), nawiązujący do dyrektyw 96/9/WE, 2001/29/WE, 2006/115/WE, 2009/24/WE, 2012/28/UE i 2014/26/UE. Zakładając, że problematyka PA jest kluczowa dla pracowników sektorów związanych z informacją i dokumentacją, autorka krótko omawia proponowane w tym projekcie dyrektywy wyjątki od ogólnych reguł PA ustanowionych w ww. dokumentach, których celem jest zapewnienie równowagi między prawami i interesami właścicieli praw a interesami użytkowników. Porównuje także sytuacje prawną we Francji w tym zakresie.

W czerwcu 2013 r., w Marrakeszu, na konferencji dyplomatycznej Światowej Organizacji Własności Intelektualnej (WIPO), przyjęto traktat w sprawie złagodzenia prawa autorskiego, w celu ułatwienia dostępu do opublikowanych utworów drukowanych osobom niewidomym i słabowidzącym oraz osobom z niepełnosprawnościami uniemożliwiającymi zapoznawanie się z drukiem. Traktat ten można uznać za pierwszą międzynarodową umowę mającą zapewnić minimalne standardy praw użytkownika, a nie właścicieli praw autorskich (PA). Nakłada on na umawiające się strony obowiązek wprowadzenia do krajowych przepisów dotyczących PA wyjątki w zakresie prawa do zwielokrotniania, prawa do rozpowszechniania i prawa do publicznego udostępniania chronionych dzieł, by umożliwić beneficjentom (osobom niemogącym efektywnie czytać materiałów drukowanych) oraz upoważnionym podmiotom (opiekunom oraz organizacjom pozarządowym prowadzącym działalność na rzecz beneficjentów, w tym – bibliotekom), korzystanie, w ramach dozwolonego użytku, z kopii drukowanych publikacji, w formacie umożliwiającym dostęp osobom niepełnosprawnym. Zobowiązuje również do zezwolenia na międzynarodową wymianę kopii sporządzonych zgodnie z określonymi w nim ograniczeniami i wyjątkami.

W czasach Związku Radzieckiego nazwa biblioteki nie grała istotnej roli identyfikacyjnej. Na ogół określała rodzaj placówki (naukowa, publiczna), jej status (miejska, obwodowa), numer filii itp. Patronami bibliotek, podobnie jak innych instytucji kultury, byli klasycy literatury, wodzowie rewolucji, działacze komunistyczni, upamiętniano znaczące wydarzenia, organizacje polityczne itp. Po rozpadzie ZSRR przemianowano główne biblioteki krajowe. Powszechnie określaną jako „Leninka” Państwową Bibliotekę ZSRR im. W.I. Lenina przemianowano na Rosyjską Bibliotekę Państwową, a dotąd określaną przez Petersburżan jako „Publiczka” Publiczną Bibliotekę im. M.E. Sałtykowa Szczedrina (dawniej Cesarską Bibliotekę Publiczną) – na Rosyjską Bibliotekę Narodową. Za tymi zmianami poszły następne – biblioteki coraz częściej zyskiwały nazwy nie odwołujące się do osób i rozszerzyły zakres swoich patronów osobowych.