Babin

Europeana – wirtualna biblioteka dla wszystkich to efekt flagowego europejskiego projektu mającego na celu stworzenie współczesnej, „cyfrowej biblioteki aleksandryjskiej”, udostępniającej w Internecie zdigitalizowane dziedzictwo kulturowe i naukowe Europy Obecnie, repozytorium to zapewnia jeden punkt dostępu do milionów zasobów katalogowych i obiektów cyfrowych pochodzących z europejskich muzeów, bibliotek, archiwów i kolekcji audiowizualnych. Autorzy artykułu postanowili ocenić, czy z perspektywy nauczycieli, wykładowców i badaczy, Europeana może być faktycznie postrzegana jako nowa, cyfrowa Bibliotheca Alexandrina – największa, nowożytna biblioteka zasobów cyfrowych. Sprawdzali również, czy jej zbiory są przydatne do użytku w celach edukacyjnych, w środowiskach e-learningowych, i czy mogą wspierać rozwój obiektów wiedzy.

22 maja 2017 roku Médiaquitaine (Regionalne Centrum Kształcenia i Rozwoju Bibliotekarzy) i grupa ABF Akwitanii, przy wsparciu władz lokalnych regionu, zorganizowały jednodniową konferencję dotycząca roli bibliotek w zmieniającym się środowisku społeczno-kulturalnym. Napięcia społeczne związane z działalnością religijnych i politycznych ugrupowań ekstremistycznych oraz wyborami w Stanach Zjednoczonych i we Francji spowodowały, że obecnie coraz częściej postrzega się biblioteki publiczne jako neutralne miejsce sprzyjające łagodzeniu sprzeczności ideologicznych i budowaniu zgody społecznej. W artykule omówiono przebieg konferencji i poruszane na niej zagadnienia.

We Francji 18% populacji jest w jakimś zakresie niepełnosprawna, przy czym problemy ze wzrokiem, słuchem, percepcją i mobilnością nasilają się z wiekiem, i dotykają 80% osób powyżej 75 roku życia. Społeczeństwo szybko się starzeje – w 2050 r. jedna trzecia Francuzów będzie mieć 60 lat lub więcej. Ustawa z 11 lutego 2005 r. (nowelizacja z 29.04.2015) zapewnia wszystkim francuskim obywatelom prawo do korzystania z publicznych instytucji i dokumentów, ze szczególnym uwzględnieniem bibliotek i zasobów cyfrowych. W artykule przedstawiono kierunki działania władz różnego szczebla i różnych instytucji francuskich mające poprawić dostępność usług publicznych i książek, począwszy od likwidowania barier fizycznych w przestrzeni usługowej po produkcję specjalnych formatów dokumentów.

W 2015 roku w Stawropolskiej Krajowej Bibliotece dla Niewidomych i Słabowidzących (SKBSS) im. W. Majakowskiego, w ramach realizowanego przez tę bibliotekę programu Wektory innowacyjnego rozwoju – turystyka dostępna dla wszystkich i biblioteka specjalna – perspektywy integracji, utworzono Centrum Informacyjno-Konsultacyjne Wspierania Turystyki Dostępnej dla Wszystkich – Invaturinfo. Rosja ratyfikowała konwencję ONZ dotyczącą praw osób niepełnosprawnych, co m.in. wpłynęło na zwiększone zainteresowanie środowiska bibliotecznego tą grupą użytkowników. Biblioteki w różnych miastach we współpracy z biurami podróży i innymi organizacjami coraz częściej organizują dla tej grupy ludzi wycieczki i różne imprezy kulturalne. W artykule przedstawiono cele i zadania realizowane przez Invaturinfo.

Roboty z funkcją teleobecności, czyli zdalnej obecności (ang. telepresence robots –TR) to zdalnie sterowane, mobilne urządzenia wyposażone w monitor, kamerę, łącze internetowe, mikrofon i czujniki. Umożliwiają one kontakt, w czasie rzeczywistym, z osobami w odległych lokalizacjach oraz przebywanie w wielu miejscach jednocześnie, bądź zwiedzanie różnych obiektów, bez potrzeby podróżowania i przy zachowaniu wrażenia bezpośrednich, osobistych interakcji. Technologie te można wdrażać w bibliotekarstwie w rożnych celach, zwłaszcza – jako metodę komunikacji łączącą cechy wideokonferencji i kontaktów twarzą w twarz. W artykule omówiono eksperymentalny projekt realizowany w bibliotece Western Michigan University (WMU), we współpracy z pracownią Communications and Social Robotics Lab tej uczelni, analizujący reakcje studentów na obecność TR w budynku bibliotecznym. Badanie obejmowało również analizę przydatności TR przy realizacji różnego typu zadań związanych ze świadczeniem usług dla użytkowników oraz stosunku pracowników do tej nieznanej im wcześniej technologii przed i po jednodniowym szkoleniu.

Design Thinking (Myślenie Projektowe) to metodologia tworzenia innowacyjnych produktów i usług bazująca na akcentowaniu problemów, motywacji i potrzeb użytkowników, opracowana pod koniec XX w. przez Dawida M. Kelly’ego na Uniwersytecie Stanforda w Kalifornii. Zgodnie z jej założeniami, aby opracować innowacyjne rozwiązania, należy powołać interdyscyplinarny zespół ekspertów reprezentujących różne dziedziny naukowe i praktyczne oraz różne podejścia do zagadnienia. Zadaniem takiego zespołu projektowego ma być realizacja w sposób usystematyzowany działań takich jak: 1) obserwacja zachowań użytkowników i rozmowy z nimi oraz ich otoczeniem, zrozumienie ich sytuacji i problemów, współpraca z użytkownikiem na każdym etapie prac; 2) ustalenie celów, zdefiniowanie problemów, szukanie rozwiązań i ich selekcja; 3) tworzenie prototypu produktu, jego testowanie i udoskonalanie; 4) produkcja próbna; 5) upowszechnienie i ocena wyników. W artykule omówiono jak, zgodnie z tą metodologią, zaprojektowano zestaw edukacyjny dla dzieci w wieku 8-12 lat, pełniący rolę narzędzia mającego służyć integracji społecznej dzieci niepełnosprawnych i ubogich przez zainteresowanie ich książką i biblioteką.

Technologie haptyczne (TH) to termin obejmujący szybko ewoluujące techniki koncentrujące się na wytwarzaniu bodźców dotykowych, wykorzystywane do kontaktu z użytkownikiem, w celu stymulowania pożądanych emocji i reakcji oraz symulowania określonych fizycznych odczuć. Mają one szerokie spektrum zastosowań w różnych branżach i sektorach, i mogą znacząco zmienić sposób interakcji ludzi ze środowiskiem, w tym urządzeniami i aplikacjami komputerowymi. W artykule omówiono najważniejsze cechy, aspekty i obszary aplikacji TH, a następnie przeanalizowano najbardziej prawdopodobne metody i kierunki ich rozwoju w przyszłości.

Coraz więcej małych i średnich wydawców i drukarni wprowadza system Web-To-Print, czyli zdalne drukowanie publikacji. Edytor dysponuje oprogramowaniem określającym kształt graficzny dokumentu, klient po zapoznaniu się z szablonami, wzorami i przykładami ich zastosowań ustala swoje wymagania i przesyła tekst, po czym gotowy wydruk uzyskuje się niemal natychmiast. Obecnie publikowane są w ten sposób głównie druki okolicznościowe: reklamy, afisze, wizytówki, programy imprez i konferencji, zawiadomienia o wydarzeniach itp.

Biblioteki publiczne utrzymywane są z pieniędzy podatników, a uzasadnieniem dla przeznaczania publicznych środków na rozwój tych instytucji jest ich przydatność dla lokalnych społeczności oraz wkład we wspieranie demokratycznych procesów, przez zapewnianie dostępu do informacji i programów edukacyjnych. Rolę bibliotek można rozważyć odwołując się do historii ostatnich wyborów prezydenckich w Stanach Zjednoczonych, w których olbrzymi wpływ na wyniki miały fałszywe wiadomości, ataki hakerskie i celowe kampanie dezinformacyjne, prowadzone przez obie strony sceny politycznej. Autorka analizuje w tym kontekście relacje między bibliotekarstwem, polityką i finansowaniem sektora publicznego, traktując, na przykładzie sektora mediów, problemy z zachowaniem zasad demokracji jako problemy natury informacyjnej. Omawia także działania, jakie podejmowały w tym czasie oraz powinny podejmować amerykańskie biblioteki w celu promocji edukacji obywatelskiej i informacyjnej oraz mobilizowania mieszkańców do udziału w życiu publicznym.

W artykule omówiono początki, zakres działalności i dotychczasowe efekty prac Canadian Linked Data Initiative (CLDI) – projektu realizowanego wspólnie przez grupę 5 największych kanadyjskich bibliotek naukowych (uniwersytetów Toronto, McGill, Montrealu, Alberty, Kolumbii Brytyjskiej) oraz Bibliotekę i Archiwa Kanady, Bibliothèque et Archives nationales du Québec i Canadiana.org (organizację odpowiedzialną za ochronę kanadyjskiego dziedzictwa kulturowego i udostępnianie go online). CLDI powołano w 2015 r., by przygotować biblioteki na przejście z katalogowania w formacie MARC do produkcji i wymiany danych bibliograficznych w otwartej sieci, zgodnie z założeniami modelu BIBFRAME, oraz usprawnić współpracę i wymianę wiedzy między działami katalogowania tych instytucji. Zadania partnerów projektu to m.in. opracowanie nowych, znormalizowanych procedur dotyczących prezentacji i łączenia danych w postaci Linked Data oraz popularyzacja nowego konceptualnego podejścia do tworzenia opisowych metadanych.