Babin

Wymuszane koniecznością cięcia kosztów zmiany sposobu świadczenia usług bibliotek akademickich spotykają się zazwyczaj z dużym niezadowoleniem kadry naukowej, gdyż eliminują lub ograniczają tradycyjne zasoby i serwisy, na których bazuje ta grupa użytkowników. W artykule zreferowano wyniki sondażu przeprowadzonego wśród wykładowców i asystentów Szkoły Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej (SBIN) Uniwersytetu Illinois w Urbana-Champaign, w celu oceny ich reakcji na zamknięcie w połowie 2009 r. Biblioteki Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej (BBIN) – jednego z działów Biblioteki Uniwersyteckiej, i sprawdzenia czy wśród tej grupy respondentów, w założeniu znających realia funkcjonowania bibliotek lepiej od innych pracowników uczelni, krok ten spotkał się z większym zrozumieniem.

W bibliotekach akademickich (BA) w ciągu ostatnich 10 lat uległ zmianie sposób organizacji pracy działów określanych w krajach anglosaskich mianem służb technicznych (ST), czyli zajmujących się doborem, nabywaniem, opracowywaniem i zapewnianiem dostępu do dokumentów w różnych formatach. Coraz częściej wykorzystuje się w nich pracę zespołów – niewielkich grup osób dysponujących uzupełniającymi się umiejętnościami, skoncentrowanych na wspólnych celach. Pozwala to m.in. na uniknięcie problemów wynikających z hierarchicznej struktury organizacyjnej instytucji.

Katalogi lub narzędzia wyszukiwawcze nowej generacji (KNG) (zob. BABIN 2010/4/256) wykorzystują istniejące dane bibliograficzne z tradycyjnych, zintegrowanych systemów bibliotecznych, prezentując je w nowej, przyjaznej użytkownikowi formie. Doświadczenia wielu bibliotek wskazują na to, że implementacja KNG może prowadzić do odkrycia licznych błędów, pominięć i niespójności w rekordach katalogowych, niezauważalnych przy ich wyświetlaniu w tradycyjnych katalogach online, ma też często nieoczekiwane konsekwencje dla zajmujących się katalogowaniem bibliotekarzy i sposobu organizacji ich pracy. W artykule przedstawiono wyniki badania sprawdzającego czy i w jaki sposób wdrażanie KNG wpływa na katalogowanie w bibliotekach akademickich w Stanach Zjednoczonych.

QR Code (skrót od ang. Quick Response) to kwadratowy, dwuwymiarowy kod kreskowy, pozwalający na zakodowanie znacznie większej liczby znaków niż w tradycyjnych, linearnych kodach kreskowych, na 10-krotnie mniejszej powierzchni. Kody takie, z najróżniejszego typu zaszyfrowanymi informacjami, mogą być odczytywane m.in. przez telefony komórkowe z wbudowanymi aparatami, odpowiednim oprogramowaniem i zainstalowanym czytnikiem. Są wykorzystywane głównie w handlu, systemach logistycznych, przy kontroli produkcji i transakcjach finansowych, można też dzięki nim w prosty sposób korzystać z zasobów internetowych (zeskanowany kod QR odsyła użytkownika do określonego adresu URL). Również biblioteki zaczęły wdrażać tę nienową już, ale znajdującą coraz to nowe zastosowania technologię na potrzeby różnego typu działań i operacji. W artykule, odwołując się do przykładów bibliotek akademickich ze Stanów Zjednoczonych, przedstawiono, w jaki sposób w instytucjach tych korzysta się obecnie z tej metody komunikacji (por. babin.bn.org.pl/?p=500).

Na Uniwersytecie Florydy (UF) serwis Facebook wykorzystywany jest od 2008 r. jako narzędzie wspierające prowadzenie zajęć online z metod wyszukiwania informacji w bibliotece, przeznaczonych dla studentów Honors Program (program dla uzdolnionej młodzieży).

Zwiększająca się stale popularność różnego rodzaju bezprzewodowych narzędzi komunikacyjnych, wzrost możliwości telefonów komórkowych, coraz lepsza infrastruktura telekomunikacyjna, szerokie rozpowszechnienie lokalnych sieci WiFi oraz stale doskonalone oprogramowanie dla urządzeń korzystających z platform mobilnych powodują, że urządzenia te stają się integralnym składnikiem systemu kształcenia uniwersyteckiego, studiowania i badań naukowych. Celem bibliotek akademickich staje się „wszechobecność” – zapewnienie usług i informacji w systemie 24/7 tzn. dostępnych online przez całą dobę, każdego dnia i z każdego miejsca.

W artykule przedyskutowano wykorzystanie technologii GPS, triangulacji sygnału telefonów komórkowych, QRCode i RFID w bibliotekach akademickich, w celu personalizacji usług w środowisku bibliotecznym, wspomagania procesów uczenia się i lepszego wykorzystania zasobów przyjaznych użytkownikom mobilnych urządzeń komunikacyjnych.

Biblioteka Sims Memorial (BSM) Uniwersytetu Southeastern Louisiana jest jedną z najbardziej innowacyjnych technologicznie placówek tego typu w St. Zjednoczonych, była też pierwszą amerykańską biblioteką, w której uruchomiono usługi informacji naukowej za pośrednictwem wiadomości tekstowych (por. BABIN 2008/1/46, BABIN 2009/2/125). W artykule przedstawiono przyczyny, które skłoniły dyrekcję BSM w 2004 r. do podjęcia decyzji o wprowadzeniu tej metody komunikacji z użytkownikami oraz zalety jej wykorzystania.

Artykuł poświęcono kwestii integracji serwisów bazujących na sieci 2.0 z usługami najbardziej zaawansowanych technologicznie bibliotek akademickich na świecie. Omówiono w nim wyniki badania, będącego kontynuacją projektu autorów zrealizowanego w 2009 r. i sprawdzającego wykorzystanie w instytucjach tego typu 6 narzędzi 2.0: RSS, IM, weblogów, tagów, sieci społecznościowych i mediów strumieniowych oraz akceptację takich bibliotecznych kanałów informacyjnych przez użytkowników. Stwierdzono wówczas relatywnie niski poziom implementacji usług 2.0 (najbardziej rozpowszechnioną okazało się RSS, najmniej – tagi) i ograniczone zainteresowanie nimi ze strony bibliotecznej klienteli.

Na świecie pisze się coraz częściej krytycznie o mediach elektronicznych i ich wpływie na czytanie i zachowania informacyjne młodych ludzi  (zob. BABIN 2009/4/272, BABIN 2011/2/75). Niewątpliwie pojawienie się tekstów dostępnych online w wersji cyfrowej zmieniło znacząco sposób lektury i nawyki czytelnicze zarówno masowego odbiorcy, jak i środowiska naukowego, a dokumenty elektroniczne wykorzystywane są odmiennie niż drukowane (por. BABIN 2006/3/164, BABIN 2010/3/157). Trudno jednak, zdaniem autora, na razie jednoznacznie oceniać wagę i skutki owych zmian w zakresie sposobu uczenia się i komunikacji, podkreśla więc konieczność prowadzenia dalszych badań w tym zakresie.