Babin

Ze względu na złożone zmiany zachodzące w środowisku bibliotecznym, rosnące wymagania w zakresie efektywności i transparentności stawiane organizacjom publicznym oraz coraz silniejszą konkurencję na rynku usług informacyjnych i edukacyjnych, na świecie powstaje coraz więcej inicjatyw mających na celu określenie kierunków i strategii rozwoju głównych obszarów aktywności bibliotek. Podobne działania, mające na celu jasne zdefiniowanie ról i zadań tych instytucji oraz określenie priorytetów zarządzania dla kadry kierowniczej podejmowane są także na Litwie. W artykule omówiono realizowany w tym państwie w latach 2011-2014 ogólnokrajowy projekt pn. LiBiTop (studium wykonalności optymalizacji sieci bibliotecznej), będący największym i jedynym opartym na dowodach przedsięwzięciem badawczym w skali kraju.

Aplikacje sieci 2.0, takie jak społeczne tagowanie (zob. babin.bn.org.pl/?p=2824), postrzegane są jako narzędzia poprawiające efektywność wyszukiwania i możliwości przeglądania treści. Ułatwiają one użytkownikom lokalizowanie interesujących ich materiałów, coraz więcej bibliotek włącza je więc do swoich interfejsów katalogowych, mając nadzieję na unowocześnienie własnego wizerunku i szersze angażowanie odbiorców. Folksonomie (zob. BABIN 2007/2/107) są też popularnym przedmiotem badań, z których większość koncentruje się na porównywaniu dodawanych przez użytkowników słów kluczowych z kontrolowanymi słownikami haseł przedmiotowych, stosunkowo niewiele uwagi poświęca się natomiast badaniu faktycznych sposobów i stopnia wykorzystywania tagów przez personel bibliotek, zwłaszcza w kontekście systemów bibliotek publicznych. Autorki postanowiły zebrać w związku z tym nowe, jakościowe dane, które pomogłyby ustalić podejście pracowników tych placówek do używania i oceny opcji tagowania oraz czynniki ułatwiające i utrudniające ich akceptację, przeprowadzając w tym celu wywiady z bibliotekarzami Auckland w Nowej Zelandii.

W artykule omówiono trendy rozwoju i bieżącą sytuację sektora technologii bibliotecznych (por. babin.bn.org.pl/?p=3366, babin.bn.org.pl/?p=2146), stopień akceptacji rozwiązań oferowanych przez dostawców systemów dla bibliotek, zmiany struktury własności i pozycję najważniejszych firm na tym rynku oraz strategie budowy oferty ich flagowych produktów. Przybliżono również najpopularniejsze oprogramowanie wybierane w różnych typach bibliotek w Stanach Zjednoczonych i na świecie, ich inwestycje w strategiczne produkty w  2015 r. oraz ofertę małych i średnich producentów skierowaną do tych placówek.

Mimo deklaracji organizacji bibliotecznych na rzecz wspierania wolności intelektualnej i obecności podobnych zapisów w ustawodawstwie większości nowoczesnych państw demokratycznych, w wielu z nich nadal dochodzi do prób blokowania obywatelom dostępu do określonych treści, bądź wywierania presji ze strony grup politycznych lub wyznaniowych na politykę gromadzenia bibliotek. W artykule omówiono wyniki badania mającego na celu poznanie podejścia amerykańskich bibliotekarzy, odpowiedzialnych za kształtowanie zbiorów, do tej kwestii, a także ustalenie faktycznych praktyk związanych z wyborem materiałów do bibliotecznych kolekcji.

W artykule omówiono wyzwania edukacyjne związane z uczeniem osób z dysfunkcją wzroku, wykorzystywane dotychczas narzędzia pomocnicze ułatwiające odbiór i tworzenie tekstu pisanego oraz nowe technologie asystujące przydatne w kształceniu dzieci niewidomych i niedowidzących, z wykorzystaniem metod e-learningu. Szczególną uwagę poświęcono kwestiom popularyzacji alfabetu Braille’a w Stanach Zjednoczonych (z różnych statystyk wynika, że tylko od 9 do 12% niewidomych dzieci w tym kraju to jego zarejestrowani użytkownicy) i roli szkół oraz bibliotek w tym zakresie, a także omówieniu edukacyjnego potencjału nowego typu wyświetlaczy umożliwiających odczyt pisma brajlowskiego.

Z badań sondażowych wynika, że połączony z mobilną aplikacją, i przeznaczony dla treści wizualnych serwis Instagram jest obecnie najpopularniejszą siecią społecznościową w grupie nastolatków. Ze względu na opcje geotagowania, wyszukiwania hasztagów, lokalizacji i profili oraz łatwy w użyciu interfejs, może to być również najlepsza platforma społecznościowa do kontaktów z nastoletnimi użytkownikami bibliotek. W artykule przedstawiono porady dla bibliotekarzy chcących zaangażować się w reklamę usług i zasobów bibliotecznych za pośrednictwem tego medium.

W związku z transformacją dzisiejszych społeczeństw do społeczeństw wiedzy, od pracowników bibliotek publicznych oczekuje się innowacyjnego przekształcania tych instytucji i wdrażania technologii informacyjno-komunikacyjnych przy wszystkich aspektach procesów produkcji i konsumpcji informacji. Zmiany wprowadzane pod wpływem zewnętrznych i wewnętrzych nacisków są tak daleko idące, że wiele z tych placówek praktycznie nie przypomina już bibliotek, a sposób projektowania usług i wdrażane kultury organizacyjne są często sprzeczne z historycznym etosem zawodowym. W obecnych czasach dużo mówi się też o konieczności uzasadniania wartości bibliotek oraz racjonalizacji zasad finansowania służb publicznych, znacznie mniej uwagi poświęca się natomiast analizie pozycji bibliotek jako miejsc pracy najemnej oraz wpływom polityki gospodarczej na bibliotekarstwo publiczne jako zawód. W artykule przeanalizowano wyzwania stojące przed bibliotekarzami jako profesjonalistami oraz jako pracownikami najemnymi, w kontekście politycznych i ideologicznych aspektów rządowych dokumentów strategicznych oraz dostosowywania działalności bibliotek publicznych do warunków gospodarki rynkowej.

Sposób traktowania przez amerykańskie biblioteki publiczne osób dotkniętych bezdomnością jest zagadnieniem rozpatrywanym często zarówno w badaniach z zakresu bibliotekoznawstwa i informacji naukowej (BIN), jak i w doniesieniach lokalnych mediów. W artykule dokonano przeglądu najnowszego piśmiennictwa poświęconego analizie tego problemu pod kątem prawnym oraz z perspektywy zasad równego dostępu i sprawiedliwości społecznej. Sprawdzono też pod tym kątem regulaminy 4 dużych miejskich systemów bibliotecznych ze Stanów Zjednoczonych.

W artykule przybliżono krótko koncepcje biblioteki jako miejsca spotkań ułatwiającego użytkownikom nie tylko konsumpcję informacji i technologii, ale również samodzielny wkład w produkcję wiedzy, wspólną realizację różnego typu projektów i rozwój własnej kreatywności; przeanalizowano też w tym kontekście powody szybkiej ekspansji ruchów DIY (zrób to sam) w środowisku bibliotecznym i zainteresowania użytkowników i bibliotekarzy rozwojem przestrzeni dla twórców, projektantów, programistów i majsterkowiczów, czyli warsztatów makerspace, hackerspace (zob. babin.bn.org.pl/?p=2369, babin.bn.org.pl/?p=3391), czy FabLab. Omówiono także nowy fenomen mobilnych bibliotecznych laboratoriów i projekt pierwszej mobilnej biblioteki FabLab w Europie, koncentrując się prezentacji zrównoważonego modelu jej finansowania i rozwoju.

W artykule, na przykładzie programów bibliotecznych realizowanych w różnych regionach Stanów Zjednoczonych, omówiono usługi amerykańskich bibliotek dla młodocianych odbywających kary pozbawienia wolności oraz zmiany modelu ich świadczenia, dokonywane dzięki osiągnięciom ruchów na rzecz reformy systemu penitencjarnego.