Babin

Liczba indywidualnych posiadaczy czytników e-książek w Stanach Zjednoczonych wzrasta co roku w postępie geometrycznym, jednak duża część bibliotek akademickich, mimo uznania tego trendu i przeznaczania coraz większych środków na zakup i subskrypcję materiałów elektronicznych, obawia się inwestowania w udostępnianie tych narzędzi i traktowanie ich jako standardowego bibliotecznego wyposażenia, głównie ze względu na cięcia budżetowe, brak kompatybilności oferowanych modeli z wszystkimi formatami e-książek, niespełnianie warunków dostępności zapisanych w ustawie o niepełnosprawnych czy też niedostosowanie oferty dostawców do potrzeb społeczności akademickiej. W artykule omówiono historię wprowadzania tej technologii na amerykański rynek, rodzaje oferowanych modeli czytników, ich zalety i wady, w tym licencyjne ograniczenia związane z udostępnianiem pobieranych na nich treści, a także doświadczenia lokalnych bibliotek dotyczące implementacji takich urządzeń (por. BABIN 2010/1/57, BABIN 2011/2/92) i wyzwania, jakim musiały sprostać.

Pojęcie praktyki opartej na dowodach (ang. Evidence-based Practice) (EBP), formalnie wprowadzone na początku l. 90. ubiegłego wieku do praktyki medycznej, w ciągu kilu lat zyskało dużą popularność i zostało ochrzczone „rewolucyjnym paradygmatem”, szybko też zaczęto je wykorzystywać w innych dyscyplinach i sektorach – nie tylko tych związanych z opieką zdrowotną, ale także w psychologii, edukacji, opiece społecznej czy zarządzaniu. Wpływy ruchu EBP i promujących go międzynarodowych organizacji (Campbell Collaboration i in.), zaczęły być widoczne także w sektorze bibliotecznym. Koncepcja ta zakłada, że wszelkie praktyczne decyzje powinny być podejmowane na podstawie dostępnej, wiarygodnej informacji naukowej i empirycznej weryfikacji przyjmowanych założeń i otrzymywanych wyników, przy czym za wiarygodne uznaje głównie wybrane metody ilościowe, a nie badania jakościowe i teoretyczne. Fakty i dowody naukowe, a nie opinie czy teorie mają też stanowić wyłączną podstawę kształtowania polityki danej instytucji i tworzenia efektywnych procedur działania. Autor analizuje w tekście definicje i teoretyczne podwaliny EBP w kontekście szerszych norm naukowych i przybliża kontrowersyjne aspekty tego podejścia oraz dyskusje i spory metodologiczne związane z wprowadzaniem i przyszłym wdrażaniem tego modelu w duńskich bibliotekach. Sprawdza też, czym się różni stosunek tego środowiska do EBP, w porównaniu z innymi sektorami publicznymi.

Georeferencja zdigitalizowanych kolekcji historycznych map polega na dodawaniu do ich plików określonych danych geoprzestrzennych. Proces ten zakłada zazwyczaj nanoszenie na mapę odpowiednich punktów kontrolnych, odpowiadających konkretnej, rzeczywistej lokalizacji geograficznej, a na jego efekty ma wpływ wybór układu współrzędnych, typ transformacji i metody zmiany liczby pikseli w obrazie. Może on dać bibliotekom wymierne korzyści, m.in. w postaci poprawy efektywności wyszukiwania i wizualizacji cyfrowych zasobów kartograficznych, lepszej czytelności i rozumienia treści dawnych map, możliwości ich porównywania z innymi mapami i łatwej integracji z Google Maps, Google Earth czy powiązanymi interfejsami API, jednak ze względu na wysokie koszty i czasochłonność prac związanych z wykorzystywaniem konwencjonalnych systemów informacji geograficznej, niewielu bibliotekarzy decyduje się na ich implementację. W artykule przedstawiono dostępne na rynku, komercyjne i otwarte oprogramowanie do definiowania lokalizacji przestrzennej (QGIS, GRASS, GDAL, MapRectifier, MapWinGIS Image Georeferencer) oraz historię georeferencji online i bibliotecznych aplikacji tego typu (MapWarper i in.), a następnie zaprezentowano alternatywne rozwiązanie – bazujący na współpracy projekt online pozwalający na georeferencję obrazów map w ramach crowdsourcingu.

Biblioteka Memorial (BM) Uniwersytetu Stanu Minnesota przedłużyła godziny pracy do 2.00 w nocy (ograniczając po 23.45 dostęp do tylko jednego z 3 bibliotecznych pięter) w marcu 2007 r. Początkowo, zmiana ta obowiązywała jedynie w czasie sesji, od niedzieli do czwartku, jednak po dobrym przyjęciu nowego regulaminu przez studentów zdecydowano o utrzymaniu go na stałe w ww. dniach i wyasygnowano na ten cel odpowiednie środki. W artykule, na podstawie przeglądu literatury przedmiotu, przedstawiono doświadczenia bibliotek akademickich i publicznych związane z udostępnianiem swoich pomieszczeń w godzinach nocnych, sposoby organizacji w tym czasie obsługi użytkowników i dostępu do zasobów, zalety takiego rozwiązania i związane z przedłużaniem godzin pracy biblioteki ryzyko. Zaprezentowano też wyniki ewaluacji wykorzystania BM między północą a drugą nad ranem i odbioru wydłużenia godzin jej pracy przez użytkowników.

W artykule przedstawiono opracowaną przez autorów w 2010 r., na zlecenie powołanej przez duńskie władze Komisji ds. Bibliotek Publicznych w Społeczeństwie Wiedzy, nową koncepcję biblioteki publicznej (BP) i jej społecznej roli; omówiono też, w jaki sposób wykorzystuje się ją w państwach skandynawskich do rozwoju nowoczesnych usług bibliotecznych. W modelu tym za punkt wyjścia przyjęto 4 różne cele działalności BP, a jego elementami są 4 różne przestrzenie odnoszące się do zasobów biblioteki.

Już w latach 70. XX w., w literaturze fachowej zaczęto analizować problem obaw i negatywnych emocji studentów dotyczących korzystania z biblioteki i związanej z tym możliwości ujawnienia ich braku wiedzy i kompetencji informacyjnych (ang. library anxiety), a rozwój technologii przyczynił się do nasilenia tego zjawiska (zob. BABIN 1999/4/244, BABIN 1999/4/245, BABIN 2004/3/4/209, BABIN 2009/2/145). Autorka – członkini kadry zarządzającej Biblioteki Prawniczej Uniwersytetu Nowego Meksyku (Albuquerque) i wykładowczyni Katedry Studiów Bibliotekarskich i Technologii Informacyjnej na tej uczelni, na podstawie własnych doświadczeń i literatury przedmiotu, omawia zagadnienia związane ze stresem spowodowanym korzystaniem z biblioteki akademickiej.

Społeczne katalogi online (SOPAC), czyli OPAC wyposażone w funkcje i elementy sieci 2.0, umożliwiające użytkownikom samodzielne tworzenie i dodawanie danych do rekordów bibliograficznych (tagów, recenzji, rekomendacji, ocen czy komentarzy) i interakcje z bibliotekarzami i innymi użytkownikami (tworzenie wirtualnych społeczności, dyskusje i wymianę informacji na temat lektur, zainteresowań itp.), postrzegane są jako rozwiązania mogące pomóc bibliotekom w prowadzeniu rywalizacji z komercyjnymi wyszukiwarkami i serwisami internetowymi, jednak ze względu na duże koszty i nakłady pracy związane z implementacją narzędzi do tworzenia SOPAC, niewiele bibliotek publicznych zdecydowało się jak dotąd na wprowadzenie tego typu technologii. Aby ułatwić bibliotecznym decydentom podjęcie właściwych decyzji dotyczących wyboru efektywnych i najlepiej dostosowanych do potrzeb użytkowników funkcji społecznych systemów wyszukiwawczych (SSW), porównano sposoby wykorzystywania dwóch różnych interfejsów tego typu: AguaBrowser firmy Serial Solutions (zob. BABIN 2008/2/138) i systemu BiblioCommons, w dwóch sieciach kanadyjskich bibliotek publicznych.

Autorzy prezentują wyniki porównawczego badania 10 amerykańskich bibliotek akademickich i publicznych, analizującego podejście tych instytucji do zmian technologicznych, a zwłaszcza wpływ szybkiego rozwoju cyfrowych i elektronicznych zasobów na liczbę i tematykę pytań kierowanych do działów informacji naukowej (w tym kwerend o charakterze technicznym), charakter interakcji z użytkownikami, organizację pracy i ewolucję zakresu zadań i obowiązków bibliotekarzy informatoriów, a także rolę czynników instytucjonalnych w tym procesie.

Artykuł poświęcono omówieniu udostępnianych online, opracowanych samodzielnie przez bibliotekarzy Centralnego Systemu Bibliotek Dziecięcych w Nowokuźniecku, tekstowych i multimedialnych publikacji bibliograficznych, mających na celu rozbudzenie zainteresowań czytelniczych dzieci i młodzieży.

Zapewnienie przez rywalizujące ze sobą uczelnie dobrych warunków nauki w świecie zdominowanym przez nowe, szybko zmieniające się technologie cyfrowe wymaga od tych instytucji stałego monitorowania sposobów wykorzystywania różnych mediów i usług przez studentów – grupy, wśród której nowinki technologiczne rozchodzą się niezwykle szybko i do której należy wielu wynalazców nowych aplikacji. Do odpowiedniego zrozumienia ich zachowań oraz sensowności inwestowania w tworzenie dla tego typu odbiorców określonych typów usług, niezbędne jest podejście empiryczne analizujące szerokie spektrum używanych przez nich mediów – od drukowanych podręczników po serwisy typu Twitter. W artykule przedstawiono wyniki badań sprawdzających, którego typu usługi biblioteczne i powiązane z nimi serwisy sieciowe uznawane są przez studentów za ważne, z których faktycznie korzystają i na których powinny się skupiać biblioteki akademickie planując swoje strategie rozwoju na przyszłość.