Babin

Dzielenie się zasobami i zwiększanie efektywności ich wykorzystania to dla bibliotek jedna z podstawowych strategii radzenia sobie z trudnościami finansowymi, tureckie placówki tego typu miały jednak dotychczas głównie doświadczenia ze wspólnym użytkowaniem źródeł drukowanych. Migracja z formatu papierowego na elektroniczny i zmiany form komunikacji naukowej i finansowania publikacji naukowych wiążą się dla nich z koniecznością reorganizacji sposobu świadczenia usług i udostępniania dokumentów. Ze względu m.in. na ograniczenia budżetowe, coraz bardziej popularną alternatywną dla systemu licencjonowania treści staje się w tureckim środowisku bibliotecznym i naukowym model Open Access (OA), a rosnące koszty bazujących na druku modeli wydawniczych sprawiły, że lokalne uczelnie i instytucje naukowe preferują publikowanie elektroniczne. W artykule, na podstawie wyników przeprowadzonych przez autora badań, omówiono obecny stan udostępniania dokumentów cyfrowych w tym kraju i rozwój inicjatyw na rzecz OA.

Analiza predykcyjna (AP) definiowana jest w tekście jako proces wykorzystujący różne techniki analizy statystycznej i modelowania w celu odkrycia powiązań, wzorców i prawidłowości w posiadanych zbiorach bieżących i historycznych danych i tworzenia na tej podstawie wnioskowań na temat przyszłości. Jej stosowanie pomaga m.in. przewidywać zmiany, a także umożliwia planowanie strategii poprawy wyników i efektywności danej organizacji i podejmowanie decyzji nt. kierunków i sposobu jej działania. Procedury AP, wraz z rozwojem technologii ułatwiających analizę danych stają się coraz bardziej popularne na całym świecie i wykorzystywane są w rozmaitych sektorach usługowych – handlu, bankowości, telekomunikacji czy transporcie, głównie do przewidywania wzorów zachowań i nawyków klientów. Wg autora mogą być one również z powodzeniem stosowane przez kierownictwo bibliotek, by na podstawie historii własnej instytucji przewidywać potencjalny wpływ trendów na jej funkcjonowanie, uzasadniać dofinansowywanie konkretnych celów czy optymalizować realizację powierzonych zadań.

W 2006 r. Biblioteka Narodowa Norwegiii (BNN) rozpoczęła zakrojony na szeroką skalę program digitalizacji treści zakładający przeniesienie na formę cyfrową, w ciągu kolejnych 20-30 lat, całości zbiorów tej książnicy, w formie cyfryzacji fizycznych obiektów z kolekcji oraz pozyskiwania nowych publikacji w formie elektronicznej bezpośrednio od wydawców. Biblioteka dysponuje niemal kompletnym zasobem wszystkich norweskich gazet i czasopism (ok. 5 mln egzemplarzy z niemal 1200 tytułów), w ciągu 6 lat udało jej się dokonać konwersji m.in. ok. 350 tys. egzemplarzy, a od 2008 r. wszystkie nowe gazety publikowane na terenie tego kraju przechowywane są w formie cyfrowej i w perspektywie kilku kolejnych lat mają być dostarczane bibliotece wyłącznie drogą elektroniczną, w wysokiej jakości formacie. W 2011 r. BNN uruchomiła nowy, darmowy serwis cyfrowych gazet i czasopism (www.nb.no/aviser), stanowiący część biblioteki cyfrowej BNN i przeznaczony dla wszystkich norweskich placówek bibliotecznych. Mogą one korzystać za jego pośrednictwem z tych tytułów, na które BNN ma podpisaną umowę i wszystkich numerów periodyków wyłączonych spod ochrony praw autorskich.  Autor przedstawia obecny stan i zakres funkcjonalności tego programu i plany jego dalszego rozwoju

Po roku 2003, w którym zorganizowano w Bibliotece Kongresu konferencję poświęconą zapewnianiu dostępu do ukrytych (nieopracowanych lub opisanych jedynie w minimalnym stopniu) zasobów, w Stanach Zjednoczonych powstało wiele programów i inicjatyw mających na celu odpowiednią identyfikację i katalogowanie ukrytych zbiorów specjalnych i archiwów. W artykule zreferowano jeden z takich projektów – prace z ostatnich kilku lat związane z zabezpieczeniem i rejestracją bibliograficzną dokumentów kartograficznych znajdujących się w zasobach biblioteki Sterling Memorial (SML) Uniwersytetu Yale, omówiono też specyfikę tego typu zadań i związane z nimi trudności.

Raritan Valley Community College (RVCC) – dwuletni publiczny college w North Branch, był pierwszą szkołą tego typu w Stanach Zjednoczonych, która zawarła umowę z krajową Agencją Ochrony Środowiska, zobowiązując się do wdrażania ekologicznych rozwiązań i zasad zrównoważonego rozwoju oraz redukcji tzw. węglowego śladu uczelni (sumy emisji gazów cieplarnianych powstałych w związku z zużyciem energii, wody i produkcją śmieci). Jednym z elementów tej strategii było wprowadzenie w 2009 r., systemu zarządzania drukiem, którego celem była redukcja kosztów i ograniczenie strat związanych z niepotrzebnym tworzeniem drukowanych kopii dokumentów i nadmiernym zużyciem tonerów i papieru w bibliotece college’u.

W czasach, w których biblioteki muszą elastycznie reagować na ograniczenia budżetowe i rosnące ceny czasopism naukowych, zobowiązania wynikające z umów pakietowych (ang. big deals), w ramach których kupuje się od dużych wydawców prenumeraty całych baz tytułów, bez możliwości wyboru czy rezygnacji z określonych pozycji i dostosowywania subskrypcji do potrzeb konkretnej uczelni, bywają dla tych instytucji bardzo dużym obciążeniem. W artykule zaprezentowano doświadczenia dwóch bibliotek akademickich ze Stanów Zjednoczonych, zrzeszonych w ARL, które ze względu na konieczność szukania oszczędności zdecydowały się na wycofanie z takich umów, i przedstawiono szczegółowo konsekwencje tej rezygnacji, w tym jej wpływ na dalszą politykę gromadzenia, dostępność pożądanych czasopism i wypożyczenia międzybiblioteczne oraz reakcje społeczności akademickiej.

Audiobooki cieszą się z roku na rok rosnącą popularnością, a zapewnianie do nich dostępu stanowi dla bibliotek, w obecnym klimacie ekonomicznym i przy ograniczonych budżetach na zakup nowości, dużym wyzwaniem. Część z tych placówek wykorzystuje w celu powiększenia swoich zasobów tych materiałów darmowe e-audiobooki oferowane na coraz liczniejszych stronach internetowych. W artykule omówiono procedury ponownego zapisu i katalogowania popularnych książek w tym formacie z domeny publicznej, opracowane w bibliotece Johna M. Pfau (BJP) Kalifornijskiego Uniwersytetu Stanowego w San Bernardino.

Participatory library czyli biblioteka obywatelska, partycypacyjna lub uczestnicząca – termin zaproponowany przez R. D. Lankesa i J. Silverstein (2006) i zakładający umożliwienie użytkownikom uczestnictwa nie tylko w peryferyjnych, ale też podstawowych funkcjach biblioteki, wzbudził pewne dyskusje w środowisku bibliotecznym, nie przedostał się jednak do głównego nurtu bibliotecznego dyskursu, nie był też jak dotąd dokładnie analizowany w badaniach. Autorzy postanowili wypełnić tę lukę, rozpatrując na podstawie przeglądu fachowego piśmiennictwa trendy rozwoju bibliotek i ewolucję relacji między tymi instytucjami a użytkownikami, podjęli też próbę uzasadnienia koncepcji participatory library i udowodnienia zasadności używania tego pojęcia zamiast stosowanego powszechnie terminu biblioteka 2.0.

Mimo, że trójwymiarowe środowisko wirtualne „Second Life” (SL) (zob. BABIN 2007/4/221; BABIN 2008/1/8; BABIN 2009/2/88; BABIN 2010/3/179; BABIN 2011/3/108) nie rozwija się aż tak dynamicznie jak np. Facebook, czy wiodące gry komputerowe, w 2009 r. uczestniczyło w nim 15 mln użytkowników, a obroty finansowe gry szacowano na 567 mln USD. Chociaż koncerny stopniowo zmniejszają swoje zainteresowanie tą aplikacją i nie zdobyła ona tak dużej liczby użytkowników jak np. wirtualny świat Habbo, nadal duże nadzieje wiąże się z jej rolą edukacyjną. W artykule omówiono rolę i specyfikę działalności bibliotek w świecie SL z perspektywy bibliotekarzy mających doświadczenie w eksperymentowaniu z pracą w światach wirtualnych.

Od czasu wynalezienia taśmy produkcyjnej, kierownicy i menedżerowie głowią się nad metodami pozwalającymi zapewnić i utrzymać przez dłuższy okres czasu wysoką jakość i wydajność mechanicznej, powtarzalnej pracy oraz odpowiedni poziom zaangażowania wykonujących ją pracowników. W artykule, na podstawie przeglądu literatury z zakresu zarządzania oraz bogatego doświadczenia na stanowiskach kierowniczych jednego ze współautorów tekstu, omówiono ryzyko i psychologiczne obciążenia związane z koniecznością powtarzania ciągle tych samych, rutynowych czynności oraz możliwe sposoby motywowania bibliotekarzy zatrudnionych na stanowiskach wymagających realizacji nużących, powtarzalnych zadań (układanie książek na półkach, wypożyczenia, wprowadzanie danych, korekta rekordów i inne tego typu funkcje). Przedstawiono też listę praktycznych zaleceń w tym zakresie.