Babin

Crowdsourcing (zob. BABIN 2010/2/96) to koncepcja względnie nowa, obejmujące wiele typów zachowań online przybierających różne formy, co prowadzi do rozmycia jej granic i określania tym mianem niemal każdej aktywności w Internecie bazującej na współpracy (współtworzenie treści, innowacje dodawane przez użytkowników i in.). W literaturze fachowej znaleźć można wiele definicji tego fenomenu, część autorów przywołuje więc określone przykłady crowdsourcingu traktując je jako paradygmatyczne, inni natomiast klasyfikują te same partycypacyjne przedsięwzięcia w zupełnie inny sposób (np. Wikipedia czy YouTube uznawane są przez część badaczy jako klasyczne przykłady crowdsourcingu, przez innych – wręcz przeciwnie). W artykule podjęto próbę ustalenia wspólnych elementów tych definicji, by stworzyć podstawową charakterystykę crowdsourcingowych inicjatyw i określić minimalne warunki, jakie musi spełniać dany projekt by zostać uznany za tego typu działalność.

E-książki mogą w efektywny sposób wspierać misję instytucji edukacyjnych, a do ich zalet, z punktu widzenia odbiorcy, w porównaniu z drukowanymi publikacjami, należy m.in. ich przeszukiwalność, łatwość manipulacji tekstem i 24 godzinna dostępność. Mimo rozwoju technologii cyfrowego papieru i rosnącej funkcjonalności czytników e-książek, ten sposób lektury budzi nadal wiele kontrowersji i wywołuje niekończące się debaty na temat wpływu cyfrowych mediów na użytkowników – z wielu dotychczasowych badań wynika, że czytanie ze standardowego ekranu zabiera więcej czasu i jest obarczone większymi błędami. Celem omawianego artykułu było porównanie użyteczności książek elektronicznych (KE) i papierowych (KP) przy użyciu obiektywnych mierników, takich jak rozumienie tekstu przez użytkownika, zmęczenie oczu i odbiór przydatności KE.

Do właściwej oceny wartości biblioteki narodowej dla społeczeństwa nie wystarczy opieranie się na statystykach wykorzystania, jako że instytucje tego typu nie mają określonej klienteli, czy też podstawowych grup odbiorców swoich usług, tak jak w przypadku bibliotek akademickich, czy publicznych. Rozumienie jej społecznej roli i zasadności przeznaczania na jej utrzymanie pieniędzy podatników wymaga też rozumienia wpływu, jaki wywiera i znalezienia metody pomiaru takiego oddziaływania. W przypadku Biblioteki Narodowej Szkocji (BNS) uznano, że kluczowym czynnikiem wpływu jest generowanie nowej wiedzy, a oszacować go można pośrednio, przy pomocy wskaźników bibliometrycznych, ustalając liczbę publikacji, powstałych dzięki wykorzystaniu zbiorów i usług BNS.

Technologie cyfrowej produkcji (TCP), takie jak drukowanie przestrzenne (ang. 3D printing), tworzone na zasadzie open source (por. BABIN 2011/2/74), postrzegane są obecnie w prasie popularnej jako rozwiązania przełomowe, mające przynieść rewolucyjne zmiany w życiu społecznym, wokół ich rzekomo transformacyjnego wpływu i roli narosło jednak wiele mitów. Aby móc realnie ocenić potencjał TPC, warto rozważyć, w jaki sposób projekty tego typu wdrażane są w środowiskach twórczych. W tym celu, na podstawie własnego raportu z projektu Materializing Digital Information (2010) oraz przeglądu literatury przedmiotu, autorzy analizują sposoby wykorzystania jednej z metod TCD – technologii szybkiego wykonywania prototypów (ang. rapid prototyping) przy pomocy drukarki 3D, przez architektów, projektantów i zwolenników ruchów DIY, czyli w kontekstach, w których zagadnienia związane z drukowaniem przestrzennym mają najbardziej konkretny wymiar; omawiają również społeczne i technologiczne innowacje związane z rozwojem TCP.

Internet stał się kluczowym elementem wielu dziedzin, takich jak handel, bankowość, usługi czy polityka, a relacje w świecie wirtualnym mają istotny wpływ na realne życie ludzi. Pytanie, czy sieć może być źródłem wiarygodnych danych dla badań społecznych, pozostaje jednak otwarte. W artykule przedstawiono problematykę prowadzenia badań w Internecie, a następnie omówiono projekt, w którym przy doborze próby wykorzystano serwis społecznościowy (SS) Facebook. Zaznaczono, że do tej pory możliwości wykorzystania SS jako narzędzi badawczych nie była szeroko analizowana, a opisane badanie ma dostarczyć dowodów empirycznych nt. zalet i słabości wykorzystania sondaży online w badaniach społecznych.

Selekcja zbiorów bibliotecznych, czyli celowe usuwanie uznanych za zbędne pozycji z zasobów bibliotek jest jednym z najbardziej kontrowersyjnych aspektów misji tych placówek związanej z zarządzaniem zbiorami. Jest to proces konieczny a jednocześnie złożony, bibliotekarze decydują bowiem o tym, które z opublikowanych materiałów można traktować za wartościowe pod względem historycznym i kulturowym i warte zachowania. Wycofane książki, niezależnie od powodów ich usunięcia (fizyczne zniszczenie poszczególnych egzemplarzy, dezaktualizacja zawartych informacji, mała popularność, niedopasowanie do profilu kolekcji itp.), tworzą uniwersum odrzuconych tekstów bytujących poza instytucjonalnymi strukturami bibliotek – tekstowych ousiderów, tekstualnych „innych”. Ich analiza pozwala m.in. na zrozumienie tego, jak społeczeństwa wykorzystują swoje teksty i wg jakich normatywnych zasad je organizują. Takie podejście wykorzystują powstające na świecie projekty alternatywnych bibliotek, mające na celu odzyskiwanie i przywracanie do publicznego życia publikacji, których pozbyto się z magazynów bibliotek i tych funkcjonujących poza oficjalnym obiegiem, a inicjatywy tego typu zyskały popularność zwłaszcza w Stanach Zjednoczonych.

Specjalistów z zakresu bibliotekoznawstwa i informacji naukowej (BIN) kształci się w Australii w szkołach wyższych od 1959 r. (wcześniej zdobywali kwalifikacje na prowadzonych przez bibliotekarzy kursach zawodowych, wg programu i wymagań egzaminacyjnych ustalanych przez Stowarzyszenie Bibliotekarzy Australii). W artykule omówiono krótko historię edukacji bibliotekoznawczej w tym kraju i akademizacji nauczycieli BIN oraz status BIN jako dyscypliny akademickiej {(por. BABIN 2004 z. 1/2, poz. 88)}, omówiono również wyniki badania poświęconego ocenie produktywności i globalnej widoczności australijskich wykładowców bibliotekoznawstwa na podstawie danych z 8 dziedzinowych baz.

Autor kieruje Działem Egzemplarza Obowiązkowego Dokumentów Elektronicznych w Bibliotece Narodowej Francji, a od 2007 jest członkiem zarządu Międzynarodowego Konsorcjum Archiwizacji Internetu (IIPC). Problem archiwizacji zasobów internetowych jest nie tylko wyzwaniem technicznym, ale także problemem politycznym. Dotychczasowy podział odpowiedzialności za zachowanie światowego dorobku kulturowego był oparty o sieci bibliotek narodowych archiwizujących dokumenty według podziału terytorialnego, narodowego i językowego. W przypadku zasobów powstałych w sieci taki podział nie odpowiada skomplikowanej naturze dokumentów internetowych. Sieć www należąca do całego świata staje się podstawowym źródłem pamięci zbiorowej XXI wieku. Bez współpracy i podziału zadań na poziomie międzynarodowym nie uda się pojedynczym krajom skutecznie ocalić od zapomnienia zasoby wiedzy online.

Skuteczność działań na rzecz niwelowania podziału cyfrowego, mająca na celu udostępnienie społecznych, ekonomicznych i politycznych korzyści związanych z korzystaniem z szerokopasmowego internetu i ICT grupom „chronicznie” narażonym na wykluczenie cyfrowe (ubodzy, rdzenna ludność, imigranci itp.) może być ograniczana przez nowe praktyki nadzoru i monitorowania aktywności online. Choć technologie tego typu mają wpływ na wszystkich internautów, członkowie wykluczonych społeczności są potencjalnie bardziej narażeni na szkodliwe skutki stosowania sieciowych narzędzi identyfikacji i kontroli. W artykule omówiono historię gromadzenia i profilowania w Stanach Zjednoczonych danych nt. marginalizowanych grup społecznych, przedstawiono też kilka przykładów komercyjnych technik zbierania informacji o zachowaniach użytkowników Internetu i przeanalizowano związane z nimi zagrożenia w kontekście polityki przeciwdziałania wykluczeniu cyfrowemu.

Karta Bibliotek to dokument opracowany we Francji w roku 1991 przez Wyższą Radę ds. Bibliotek (Conseil supérieur des bibliothèques) – organ opiniodawczy działający w latach 1989-2006. Przez dwadzieścia lat Karta była rodzajem kodeksu określającego misję i kierunki rozwoju francuskich bibliotek, stanowiąc punkt odniesienia w statutach bibliotek, strategiach rozwoju bibliotekarstwa i raportach oceniających stan lokalnego bibliotekarstwa. Autor artykułu, pracownik naukowy Uniwersytetu w Nancy specjalizujący się w badaniach użytkowników bibliotek, rozważa czy Karta jest nadal aktualna.