Babin

Z badań na temat czynników ułatwiających kształcenie kompetencji językowych i promocję czytelnictwa wśród dzieci, które nie opanowały jeszcze nauki czytania, wynika, że niebagatelną rolę w procesie nauki nowych słów i budzenia zainteresowania książkami odgrywa zabawa oraz odpowiednie wsparcie zapewniane przez rodziców lub opiekunów. Również w pakiecie edukacyjnym Every Child Ready to Read, opracowanym przez sekcje ALA: Public Libraries Association (PLA) i Association for Library Service to Children (ALSC), odpowiedzialne za wspieranie usług bibliotecznych dla najmłodszych, wskazuje się zabawę, jako jedno z 5 kluczowych działań, w jakie rodzice powinni się angażować wspólnie dziećmi, by przygotować je do wczesnej aktywności czytelniczej. W artykule omówiono bazujące na tych założeniach programy, realizowane w sieci Brooklyn Public Library (BPL).

Płaskie folksonomie, wykorzystujące proste tagi, stały się znaczącym i popularnym instrumentem klasyfikacji i wymiany olbrzymich zasobów informacji w sieci 2.0 (np. w serwisach typu Flickr, Del.icio.us, czy CiteULike). Społeczne systemy indeksowania tego typu, poza oczywistymi zaletami, mają też wady związane z brakiem kontroli semantyczno-strukturalnej, skutkującym m.in. występowaniem etykiet wieloznacznych, synonimicznych, homonimicznych, błędnie interpretowanych, różniących się pisownią itp. Aby zaradzić tym problemom, tworzy się folksonomie z hierarchiczną strukturą lub relacjami między pojęciami, podejście to ma jednak również szereg ograniczeń, takich jak limitowane możliwości tagowania predefiniowanego słownika, czy czasochłonność manualnego procesu wyboru tagów. W artykule omówiono literaturę i badania poświęcone różnym podejściom do rozwiązywania problemów społecznych klasyfikacji, w tym – dwa typy ustrukturyzowanych systemów folksonomii (UF): zależne od ludzkiej interwencji i bazujące na technikach przetwarzania maszynowego. Zaproponowano także nowy typ UF, mający w założeniu eliminować trudności związane ze stosowaniem zarówno płaskich, jak i ustrukturyzowanych systemów społecznego tagowania i porównano go z dotychczas realizowanymi projektami badawczymi.

Library Design Showcase to przegląd najlepszych projektów budynków bibliotek wszelkich typów, dokonywany co roku przez redakcję American Libraries. Jego celem jest promocja innowacyjnej architektury bibliotecznej oraz najbardziej imponujących projektów modernizacji i rozbudowy bibliotek, odpowiadajacych potrzebom użytkowników w unikalny, interesujący i efektywny sposób. W artykule przedstawiono laureatów tegorocznej edycji tego zestawienia, mającego odzwierciedlać obecne trendy w architekturze, designie i wzornictwie bibliotecznym w Stanach Zjednoczonych.

Biblioteki akademickie i publiczne muszą mierzyć się obecnie z ciągłymi zmianami, których skala, tempo i złożoność wykazują stałą tendencję wzrostową. Efektywne kierowanie organizacją w takich warunkach oraz powodzenie wprowadzanych innowacji zależą w dużej mierze od umiejętności przywódczych kadry zarządzającej tych instytucji i jej odpowiednich relacji z personelem. W artykule, na podstawie przeglądu literatury przedmiotu omówiono kompetencje przywódcze niezbędne do skutecznego zarządzania zmianami oraz najważniejsze czynniki warunkujące sukces projektów transformacji. Przedstawiono również wnioski z dwóch badań jakościowych przeprowadzonych w Hochschule für Angewandte Wissenschaften Hamburg (HAW) – Wyższej Szkole Nauk Stosowanych w Hamburgu, poświęconych przywództwu w bibliotekach akademickich i publicznych w okresie zmian oraz z ilościowego badania analizującego wpływ przyjętych przez dyrekcje bibliotek szkół wyższych stylów zarządzania oraz kultury organizacyjnej instytucji na kierownictwo średniego szczebla i szeregowych pracowników.

„Biblioteka bez papieru” to do niedawna jeszcze konstrukt teoretyczny, pozostający wyłącznie w sferze futurystycznych prognoz i będący przedmiotem wielu sporów (por. babin.bn.org.pl/?p=491), jednak w ostatnich kilku latach ten model usług bibliotecznych, zakładający gromadzenie i udostępnianie wyłącznie zasobów w formie elektronicznej, zaczęto eksperymentalnie wprowadzać w kilku krajach na świecie, zarówno w bibliotekach publicznych, jak i akademickich. W artykule przedstawiono dwa nowe projekty tego typu realizowane w Stanach Zjednoczonych.

Strategia digitalizacyjna Biblioteki Narodowej Norwegii (BNN), wdrażana od 2006 r. (zob. babin.bn.org.pl/?p=1567), zakłada przeniesienie na formę cyfrową całości zbiorów tej instytucji i budowę Cyfrowej Biblioteki Narodowej, zgodnie z wymogami długotrwałej archiwizacji. Trafiają do niej nie tylko elektroniczne kopie różnego materiałów drukowanych, lecz również wszelkie treści publikowane w formie cyfrowej, w tym programy norweskich państwowych stacji radiowych i telewizyjnych, otrzymywane na mocy ustawy o egzemplarzu obowiązkowym, a BNN ma stać się wyróżniającym się na tle innych europejskich bibliotek narodowych, multimedialnym centrum wiedzy. Jednym z programów realizowanych w ramach tej strategii jest budowa prototypu wizualnego, sieciowego serwisu zapewniającego dostęp do szybko rozrastającego się cyfrowego repozytorium BNN (ponad 100 tys. książek) użytkownikom mobilnych urządzeń.

W pierwszej dekadzie XXI w. brytyjskie uczelnie notowały stały wzrost liczby studentów, jednak zniesienie w 2012 r. limitów wysokości czesnego, wprowadzenie nowych regulacji wizowych dla obcokrajowców oraz obecna sytuacja demograficzna mają wpływ na odwrócenie tej tendencji (w ubiegłym roku liczba osób ubiegających się o przyjęcie na studia spadła o 6,6%), a dokonane w ubiegłych latach i planowane w kolejnych cięcia wydatków na naukę i szkolnictwo wyższe sprawiają, że przyszłość sektora edukacyjnego w Wielkiej Brytanii jest mało stabilna i niepewna. W artykule omówiono wyniki badania poświęconego wpływom zmian polityki edukacyjnej w tym kraju, procesów komercjalizacji edukacji oraz rosnącej rywalizacji ośrodków akademickich na sytuację bibliotek szkół wyższych, ich personel, zakres i sposób świadczenia usług. Przeanalizowano również czynniki stojące za modyfikacjami i transformacjami, jakim podlegają biblioteczne projekty, zasoby i serwisy, sposób organizacji przestrzeni oraz kultura organizacyjna tych instytucji.

Otwarty model nauki, zakładający swobodny dostęp do publikacji naukowych w formie elektronicznej, zwiększa wpływ i oddziaływanie badań naukowych oraz ich produktywność i efektywność, jest też wspierany i rekomendowany przez wiele instytucji badawczych na całym świecie. Jedną z form open access, promowaną m.in. przez prof. Stevana Harnada (jednego z incjatorów ruchu OA), jest tzw. zielona droga, czyli samodzielne umieszczanie przez autorów swoich artykułów i prac naukowych w otwartych repozytoriach (OR). Najwięcej archiwów tego typu znaleźć można w Europie i Ameryce Północnej, coraz więcej inicjatyw wspierających zieloną drogę otwartego dostępu powstaje jednak również na innych kontynentach. W artykule przedstawiono wyniki przeprowadzonego w czerwcu 2011 r. badania sprawdzającego bieżący status, wyniki i widoczność w sieci cyfrowych archiwów rozwijanych w krajach ASEAN (Stowarzyszenie Państw Azji Południowo-Wschodniej), na podstawie analizy danych pozyskanych z 3 miarodajnych źródeł: katalogów OpenDOAR, ROAR i rankingu RWWR. Omówiono też charakterystykę (typy, zawartość, zakres tematyczny i języki) tych zasobów.

W artykule omówiono projekt VIAFbot, zrealizowany przez Wikipedystów z OCLC i Biblioteki Brytyjskiej (specjalistów zatrudnionych w tych instytucjach na stanowisku Wikipedian in Residence, czyli rezydent Wikipedii), mający na celu integrację danych wzorcowych z Międzynarodowej Kartoteki Haseł Wzorcowych (VIAF) z biograficznymi artykułami z tej popularnej internetowej encyklopedii. Ich powiązanie ma dać bibliotekom okazję do prezentacji tradycyjnie hermetycznych, znanych głównie środowisku bibliotekarskiemu danych, takich jak rekordy katalogowe i wzorcowe, na szerzej dostępnych, otwartych platformach online.

Ruch Makerów, odwołujący się do subkultury DIY (ang. do it yourself, czyli zrób to sam), skupia programistów, artystów, społeczników, hobbystów i projektantów, którzy wykorzystując własną kreatywność i dostępne na zasadach open access nowe technologie i narzędzia realizują innowacyjne pomysły i tworzą nowe rzeczy lub własne wersje różnego typu produktów. Ideologia DIY bazuje na idei samowystarczalności, współuczestnictwa i współpracy, i ma stanowić w założeniu alternatywę dla współczesnej konsumpcyjnej kultury oraz postępującej komercjalizacji codziennego życia, a także stanowić narzędzie walki z dominacją wielkich korporacji. Rozwój inicjatyw tego typu, oraz tworzenie miejsc, w których entuzjaści DIY mogą zajmować się oddolną produkcją, szukać rozwiązań dla społecznych problemów i nabywać nowe umiejętności (tzw. makerspace lub hackerspace), to coraz bardziej popularny fenomen na całym świecie, a w Stanach Zjednoczonych program Makerów zyskuje coraz więcej zwolenników w sektorze edukacji, zarówno na poziomie praktycznym, jak i w sferze polityki, zaczyna też stopniowo przybierać sformalizowane kształty. W artykule omówiono wpływ kultury Makers na szkolnictwo, politykę edukacyjną i sposoby realizacji programów nauczania; przedstawiono też kluczowe założenia kształcenia w stylu Makerów, wskazówki i porady dla pedagogów i bibliotekarzy chcących twórczo pracować z dziećmi i młodzieżą, oraz inicjatywy tego typu realizowane w amerykańskich szkołach i bibliotekach.