Babin

Dominujące tendencje we współczesnym budownictwie i architekturze oraz projektach renowacji bibliotek to tworzenie stref grupowej nauki i pracy, miejsc pozwalających na korzystanie z najnowszych, multimedialnych technologii, przestrzeni stymulujących współpracę i społeczne interakcje, zapewniających wspólny relaks (kawiarenki, zakątki wypoczynkowe, księgarnie itp.) i możliwość partycypacji w różnego typu wydarzeniach (sale prezentacyjne, wystawowe i in). Autor analizuje te typowe elementy i uwarunkowania wizerunku nowoczesnych bibliotek, konfrontując je ze starą tradycją biblioteczną, zgodnie z którą instytucje te postrzegano jako świątynie ciszy, miejsca skupienia, indywidualnej lektury i refleksji oraz ucieczki od gwaru i tłumów.

Zagwarantowanie obecnie warunków do tego typu refleksyjnej aktywności może być trudne, gdyż nowe narzędzia i oprogramowanie telekomunikacyjne (smartfony, wykorzystywane na terminalach komputerowych aplikacje sieci społecznościowych typu Facetime czy komunikatory takie jak Skype) oraz nowe nawyki komunikacyjne w sposób nieunikniony wpływają na wzrost poziomu hałasu w budynkach bibliotecznych. Biblioteki radzą sobie z tym problemem na różne sposoby. Część wyznacza strefy bezpośredniej rozmowy lub nawet kupuje czy buduje zamykane boksy i pomieszczenia pełniące funkcje zbliżone do budek telefonicznych, część np. – strefy ciszy, gdzie zakazane jest rozmawianie i używanie urządzeń do komunikacji i gdzie często nie ma dostępu do Internetu.

Poza nowymi technologiami, na tendencję do „uspołeczniania” przestrzeni bibliotecznej mają wpływ przede wszystkim zmiany dotyczące sposobu nauczania – na wielu uczelniach grupowa nauka i nacisk na współpracę oraz relacje społeczne stają się normą, a coraz większe części budynków uczelni i bibliotek przeznacza się na popularne learning commons i information commons. Z tych m. in. względów sensowność dalszego wyodrębniania w bibliotekach miejsc cichej nauki/lektury jest często kwestionowana.

Wyniki sondaży badających oczekiwania i motywacje użytkowników wskazują jednak, że nadal cenią oni ideę biblioteki jako spokojnego miejsca odosobnienia, pozwalającego na skupienie się i chwilową ucieczkę od hałaśliwej rzeczywistości i pędu współczesnego życia. Autor namawia więc kierownictwo bibliotek oraz architektów do uwzględniania tej stałej potrzeby i szacunku zarówno dla tradycji i przeszłości, jak i przyszłości bibliotek. Postuluje też, by strefy indywidualnej, cichej pracy – to, z czym historycznie kojarzono biblioteki, obowiązkowo włączać nadal w plany budowy i renowacji tych instytucji.