Babin

Omówiono zagadnienie wpływu kultury uczestnictwa oraz narzędzi sieci 2.0 na rolę i status ekspertów w dziedzinie muzealnictwa. Dawniej w muzeach depozytariuszami wiedzy byli kuratorzy, jednak pod koniec lat 70. i w latach 80. pojawiła się koncepcja „nowego muzealnictwa”, zgodnie z którą wiedza i informacje o zbiorach nie powinny pochodzić wyłącznie od specjalistów, a uwzględniać różne narracje i perspektywy. W muzeach na znaczeniu zyskały zadania edukacyjne i promocja. Rozwój sieci 2.0 przyniósł dalsze zmiany – zakwestionowana została tradycyjna relacja między ekspertami a odbiorcami wiedzy.

Omówiono zjawisko tzw. choroby holenderskiej (ang. Dutch disease), określanej też jako przekleństwo zasobów naturalnych, i przedyskutowano je w odniesieniu do kondycji rynku informacyjnego i sektora bibliotecznego w Rosji, a zwłaszcza problemów rosyjskiej bibliografii. Holandia po odkryciu złóż gazu na Morzu Północnym znacznie się wzbogaciła. Ich intensywna eksploatacja przyniosła jednak wiele skutków negatywnych spowodowanych nadmiernym inwestowaniem w wydobycie gazu i zahamowaniem innych gałęzi produkcji przemysłowej. Wg autora, analogicznie można spojrzeć na sytuację w Rosji – łatwo pozyskane z zagranicy pieniądze, czy też łatwy import technologii negatywnie odbijają się na rodzimej innowacyjności i rozwoju ekonomicznym, a mechanizmy te dotyczą również usług informacyjnych.

Efektywne podejście do globalnych wyzwań i problemów badawczych wymaga w coraz większym stopniu współpracy zespołów specjalistów z różnych dziedzin i instytucji, potrafiących wspólnie wypracowywać innowacyjne rozwiązania w trakcie prowadzonych prac, minimalizować niepowodzenia i  w optymalny sposób wykorzystywać sukcesy oraz rozpowszechniać zdobytą wiedzę. Kooperacja w ramach takich grup wymagana jest zarówno na poziomie procesu badawczego, jak i implementacji przyjętych koncepcji i modeli. W ostatnich latach członkami interdyscyplinarnych, wielodyscyplinarnych zespołów badawczych coraz częściej zostają bibliotekarze. Autorzy postanowili w związku z tym zidentyfikować umiejętności przydatne w celu zapewnienia sprawnej i skutecznej współpracy w obrębie realizowanych na dużą skalę inicjatyw, korzystając z doświadczeń bibliotekarzy zaangażowanych w rozwój i uruchamianie platformy VIVO – semantycznej, sieciowej aplikacji o otwartym kodzie źródłowym, zaprojektowanej, by ułatwiać wyszukiwanie informacji o realizowanych badaniach, stypendiach i naukowcach, i wspierać tworzenie sieci badawczych.

Klasyfikacje biblioteczne są owocem modernistycznej wiary w możliwość stworzenia obiektywnej i uniwersalnej reprezentacji świata i społeczeństwa, jednak, wg współczesnych krytyków, mimo kolejnych modyfikacji tych systemów, nadal daleko im do uniwersalizmu i obiektywności, gdyż stanowią odzwierciedlenie przekonań swoich twórców i odbicie otaczającej ich rzeczywistości – pełnej sprzeczności, nierówności, podziałów i uprzedzeń. Jednym z wyzwań przed jakimi stoją specjaliści informacyjni, w tym zwłaszcza bibliotekarze pracujący w instytucjach z dużymi i zróżnicowanymi zbiorami oraz równie dużymi i zróżnicowanymi populacjami użytkowników, jest zapewnienie odbiorcom narzędzi wyszukiwawczych minimalizujących szkody wyrządzane przez te taksonomie. W artykule przeanalizowano podwaliny współczesnej, pragmatycznej teorii klasyfikacji oraz etyczne dylematy związane z używaniem bibliotecznych systemów opracowania rzeczowego, a następnie przedstawiono konceptualne podstawy etycznie odpowiedzialnego zarządzania bibliotecznymi klasyfikacjami (BK) w niejednolitych, wielokulturowych, i wyznających sprzeczne systemy normatywne, współczesnych społeczeństwach.

Współpraca bibliotek różnych typów oraz różnego rodzaju instytucji może być zarówno sposobem na zapewnienie użytkownikom możliwości korzystania z dotychczas niedostępnych zasobów i usług, metodą promocji i zwiększania widoczności bibliotek, jaki i próbą zagwarantowania szans na ich dalsze funkcjonowania w czasach cięć budżetowych i niestabilnej sytuacji ekonomicznej. Autor przybliża w tekście, na podstawie przeglądu literatury przedmiotu, potencjalne korzyści z tego typu przedsięwzięć dla wszystkich biorących w nich udział stron; omawia również najnowsze trendy dotyczące publiczno-prywatnych i publiczno-publicznych partnerstw lokalnych, inicjowanych przez biblioteki z Wielkiej Brytanii i Stanów Zjednoczonych.

Z badań na temat czynników ułatwiających kształcenie kompetencji językowych i promocję czytelnictwa wśród dzieci, które nie opanowały jeszcze nauki czytania, wynika, że niebagatelną rolę w procesie nauki nowych słów i budzenia zainteresowania książkami odgrywa zabawa oraz odpowiednie wsparcie zapewniane przez rodziców lub opiekunów. Również w pakiecie edukacyjnym Every Child Ready to Read, opracowanym przez sekcje ALA: Public Libraries Association (PLA) i Association for Library Service to Children (ALSC), odpowiedzialne za wspieranie usług bibliotecznych dla najmłodszych, wskazuje się zabawę, jako jedno z 5 kluczowych działań, w jakie rodzice powinni się angażować wspólnie dziećmi, by przygotować je do wczesnej aktywności czytelniczej. W artykule omówiono bazujące na tych założeniach programy, realizowane w sieci Brooklyn Public Library (BPL).

Library Design Showcase to przegląd najlepszych projektów budynków bibliotek wszelkich typów, dokonywany co roku przez redakcję American Libraries. Jego celem jest promocja innowacyjnej architektury bibliotecznej oraz najbardziej imponujących projektów modernizacji i rozbudowy bibliotek, odpowiadajacych potrzebom użytkowników w unikalny, interesujący i efektywny sposób. W artykule przedstawiono laureatów tegorocznej edycji tego zestawienia, mającego odzwierciedlać obecne trendy w architekturze, designie i wzornictwie bibliotecznym w Stanach Zjednoczonych.

Biblioteki akademickie i publiczne muszą mierzyć się obecnie z ciągłymi zmianami, których skala, tempo i złożoność wykazują stałą tendencję wzrostową. Efektywne kierowanie organizacją w takich warunkach oraz powodzenie wprowadzanych innowacji zależą w dużej mierze od umiejętności przywódczych kadry zarządzającej tych instytucji i jej odpowiednich relacji z personelem. W artykule, na podstawie przeglądu literatury przedmiotu omówiono kompetencje przywódcze niezbędne do skutecznego zarządzania zmianami oraz najważniejsze czynniki warunkujące sukces projektów transformacji. Przedstawiono również wnioski z dwóch badań jakościowych przeprowadzonych w Hochschule für Angewandte Wissenschaften Hamburg (HAW) – Wyższej Szkole Nauk Stosowanych w Hamburgu, poświęconych przywództwu w bibliotekach akademickich i publicznych w okresie zmian oraz z ilościowego badania analizującego wpływ przyjętych przez dyrekcje bibliotek szkół wyższych stylów zarządzania oraz kultury organizacyjnej instytucji na kierownictwo średniego szczebla i szeregowych pracowników.

„Biblioteka bez papieru” to do niedawna jeszcze konstrukt teoretyczny, pozostający wyłącznie w sferze futurystycznych prognoz i będący przedmiotem wielu sporów (por. babin.bn.org.pl/?p=491), jednak w ostatnich kilku latach ten model usług bibliotecznych, zakładający gromadzenie i udostępnianie wyłącznie zasobów w formie elektronicznej, zaczęto eksperymentalnie wprowadzać w kilku krajach na świecie, zarówno w bibliotekach publicznych, jak i akademickich. W artykule przedstawiono dwa nowe projekty tego typu realizowane w Stanach Zjednoczonych.

Strategia digitalizacyjna Biblioteki Narodowej Norwegii (BNN), wdrażana od 2006 r. (zob. babin.bn.org.pl/?p=1567), zakłada przeniesienie na formę cyfrową całości zbiorów tej instytucji i budowę Cyfrowej Biblioteki Narodowej, zgodnie z wymogami długotrwałej archiwizacji. Trafiają do niej nie tylko elektroniczne kopie różnego materiałów drukowanych, lecz również wszelkie treści publikowane w formie cyfrowej, w tym programy norweskich państwowych stacji radiowych i telewizyjnych, otrzymywane na mocy ustawy o egzemplarzu obowiązkowym, a BNN ma stać się wyróżniającym się na tle innych europejskich bibliotek narodowych, multimedialnym centrum wiedzy. Jednym z programów realizowanych w ramach tej strategii jest budowa prototypu wizualnego, sieciowego serwisu zapewniającego dostęp do szybko rozrastającego się cyfrowego repozytorium BNN (ponad 100 tys. książek) użytkownikom mobilnych urządzeń.