Babin

W wyniku przeprowadzonej w Danii w 2007 r. reformy municypalnej i dokonywanemu na szeroką skalę łączeniu instytucji badawczych i edukacyjnych (por. BABIN 2010/3/183), zmniejszono znacznie liczbę bibliotek naukowych i publicznych, a funkcjonujące nadal  instytucje zwiększyły znacznie swoje rozmiary; jednocześnie, w związku z koniecznością transformacji serwisów fizycznych na cyfrowe i spadkiem roli bibliotek na rynku wyszukiwania i dostarczania informacji, władze zaczęły podkreślać potrzebę stworzenia nowych koncepcji bibliotek i usług bibliotecznych. Powołany w 2009 r. przez duńskie Ministerstwo Kultury Komitet ds. Bibliotek Publicznych w Społeczeństwie Wiedzy, opublikował rok później raport, koncentrujący się na zmianie roli i zadań tych placówek, podkreślając w nim też powiązaną z tym potrzebę dopasowania do tych zmian kompetencji zawodowych personelu i kierownictwa bibliotek.

Autorzy przedstawiają w artykule dyskusje związane z zasadnością i potrzebą dostosowania obecnie używanych bibliotecznych standardów, takich jak RDA i FRBR do modeli opartych na zasadach Linked Data. Na podstawie przeglądu piśmiennictwa poświęconego standardom metadanych, sieci 2.0 i Linked Data (artykuły z baz Emerald, czasopisma D-lib Magazine, książki i publikacje na blogach), omawiają zasady tego ostatniego modelu oraz bieżący stan jego wykorzystania w bibliotekach, precyzują też kwestie terminologiczne związane z używanymi wyżej pojęciami oraz RDF, RDFS, OWL, SPARQL i URI, a następnie przedstawiają argumenty na rzecz zalet wdrażania założeń Linked Data w bibliotekach cyfrowych oraz związane z tym wyzwania, a także rekomendacje dotyczące przeprowadzenia takiej konceptualnej zmiany. W aspekcie technicznym, proponują odejście od czytelnego maszynowo katalogowania (format MARC) do reprezentacji danych w postaci RDF.

Kwestia tego, jakie książki można udostępniać więźniom nabrała w Stanach Zjednoczonych rozgłosu w trakcie szeroko komentowanego przez media procesu Stevena Hayesa sądzonego w 2007 r. za zamordowanie rodziny Petit. Prokuratura żądała w tej sprawie dostępu do historii wypożyczeń oskarżonego i kwestionowała politykę kształtowania zbiorów w bibliotekach zakładów karnych, w których wcześniej przebywał, utrzymując, że czytał książki, które inspirowały go do zbrodni i podsycały jego przestępcze skłonności. W artykule omówiono cele, misję i zasady działania bibliotek więziennych, przeanalizowano też obecne procedury gromadzenia i udostępniania zbiorów w amerykańskich instytucjach tego typu oraz zagadnienia związane z ochroną danych z kont bibliotecznych więźniów i przysługujących im w tym zakresie praw.

Bibliotekę w Planie nad rzeką Lužnice założono w 1923 roku, a w 1977 r. potwierdzono jej status biblioteki publicznej. Zmieniała ona kilkakrotnie swoją lokalizację, aż w 1997 r. przyznano jej miejsce w nowo zbudowanym ratuszu – została umieszczona na drugim piętrze, pod dachem, w pomieszczeniu ze skośnymi ścianami. W przyznanym lokalu nie zmieściła się cała biblioteka, więc ulokowano tam dział dla dorosłych, a dziecięcy przeniesiono do szkoły podstawowej. Każdy z działów był otwarty przez 2 dni w tygodniu. Sytuacja taka była niedogodna dla bibliotekarzy i czytelników, więc po 14 latach władze zdecydowały się ją zmienić. W artykule zreferowano przebieg realizacji projekt adaptacji dodatkowych pomieszczeń ratusza na cele biblioteczne.

W artykule przybliżono charakterystykę oraz zalety jednego z coraz popularniejszych (głównie w krajach rozwijających się), darmowego, otwartego zintegrowanego systemu bibliotecznego (ZSB). NewGenLib rozwijany jest od 2005 r. przez Verus Solutions Pvt Ltd, we współpracy z Kesavan Institute of Information and Knowledge Management (Indie). Początkowo rozpowszechniano go jako oprogramowanie własnościowe i implementowano z powodzeniem jako podstawowy ZSB w wielu dużych indyjskich bibliotekach. W 2008 r. jego wersja 2.1 została opublikowana na zasadach open source, na licencji GNU GPL, a program wkrótce zyskał wielu użytkowników w krajach Azji Południowo Wschodniej, Afryki i Bliskiego Wschodu. Jest to projekt aktywny, wersja 3.0 pojawiła się we wrześniu 2011 r., od tej pory też regularnie wypuszczane są nowe aktualizacje i dodatki – obecna edycja dostępna jest na telefony komórkowe i tablety z systemem operacyjnym Android 2.1.

Internet staje się w dzisiejszych czasach coraz bardziej istotna sferą promocji czytelnictwa i komunikacji miedzy czytelnikami, powstaje też coraz więcej serwisów społecznościowych skierowanych do miłośników książek i umożliwiających im wymianę poglądów nt. lektur i pisarzy, zamieszczanie recenzji, komentarzy i rekomendacji, szukanie zgodnej z zainteresowaniami literatury, prezentację własnych gustów literackich, czy organizowanie swoich zasobów książkowych. Choć część portali tego typu (np. duński Litteratursiden.dk, węgierski Konyvtar.hu czy fiński Kirjasampo.fi) jest prowadzona i administrowana przez bibliotekarzy, większość tworzą entuzjaści czytania spoza środowiska bibliotecznego. Autorzy przeanalizowali i porównali 2 strony tego typu: norweską Bokelskere.no i węgierską Moly.hu. Przedstawili też wyniki zamieszonego na nich w sierpniu 2010 r. sondażu skierowanego do użytkowników tych serwisów i sprawdzającego zakres ich wykorzystywania.

W artykule omówiono: 1) cele oraz miejsce i termin realizacji projektu Słowackiej Biblioteki Narodowej (SBN) (por. BABIN 2011/4/140) pn. Cyfrowa Biblioteka i Cyfrowe Archiwum (DIKDA – Digitàlna Knižnica a Digitàlny Archív); 2) cele kilku najbardziej znanych europejskich projektów digitalizacji dokumentów bibliotecznych, archiwalnych i muzealnych, w których uczestniczyła SBN lub które są zgodne z założeniami ideowymi i merytorycznymi przyjętymi przez wykonawców DIKDA oraz zalety dokonywanej na skalę przemysłową, masowej digitalizacji.

Kody QR (zob. babin.bn.org.pl/?p=534) są coraz powszechniej używane w przemyśle i handlu, ich wykorzystanie w szkolnictwie wyższym i bibliotekach jest jednak nadal niewielkie, głównie ze względu na relatywnie niewielką liczbę posiadaczy urządzeń potrzebnych do ich odczytu oraz nadal niską świadomość potencjalnych możliwości ich zastosowań. W artykule przybliżono niektóre z dotychczas zrealizowanych projektów implementacji tej technologii w bibliotekach akademickich, a  następnie przedstawiono związane z QR projekty realizowane w bibliotece Harolda B. Lee (HBLL) Uniwersytetu Brighama Younga (prywatna uczelnia ze stanu Utah) oraz doświadczenia zdobyte w trakcie ich testowania i praktyczne wskazówki dla bibliotekarzy rozważających integrację tych aplikacji.

W prezentowanym raporcie zreferowano wyniki 1 części projektu zrealizowanego przez autorów dla powołanej w 2008 r. grupy zadaniowej IFLA NOIR SIG (National Organizations and International Relations Special Interest Group), mającego na celu analizę charakteru i zakresu międzynarodowych działań, w których uczestniczą biblioteki narodowe. W opracowanym na potrzeby tego badania sondażu online wzięły udział biblioteki z 5 regionów UNESCO (Afryka, Państwa Arabskie, Azja/Pacyfik, Europa/Ameryka Północna i Ameryka Łacińska/Karaiby).

Coraz więcej bibliotek szkolnych w Stanach Zjednoczonych rezygnuje z popularnej Klasyfikacji Dziesiętnej Deweya, zastępując ją innymi systemami, lepiej przystosowanymi do profilu i poziomu nauczania danej szkoły i mającymi zapewniać użytkownikom możliwość łatwiejszego przeglądania półek bibliotecznych oraz większą samodzielność przy wyszukiwaniu interesujących materiałów. Liczba placówek, które zdecydowały się na taki krok jest na razie niewielka, jednak stale rośnie, a wśród nich znalazły się m.in biblioteki Ethical Cultural Fieldston School (ECF) – prywatnej placówki edukacyjnej z Nowego Jorku kształcącej w klasach od 0 do 5. W artykule przedstawiono jej doświadczenia związane z budową, wprowadzeniem i ewaluacją nowej, dopasowanej do potrzeb dzieci klasyfikacji oraz założenia i rozwiązania przyjęte przy jej opracowywaniu.