Babin

W art. przedstawiono główne założenia rosyjskiego systemu egzemplarza obowiązkowego (eo), zatwierdzone ustawą z dn. 26.03. 2008 nr 28 F3, w tym liczbę egzemplarzy obowiązkowych każdego typu dokumentu, jaki mają dostarczyć wydawcy oraz instytucje, jakim eo przysługuje. Zwrócono też uwagę na obecne tendencje na rosyjskim rynku wydawniczym: coraz większy procentowy udział wydawnictw niskonakładowych przy równoczesnym spadku nakładów wysokich i średnich. W 2008 r. nakłady do 500 egz. stanowiły 33,7%, a w 2010 r. – już 40,8%, gdy nakłady do 5 tys. zmalały odpowiednio 32,6% i 29%.

W ostatnich latach, w Japonii, powstało spontanicznie wiele nieformalnych, międzyorganizacyjnych zrzeszeń skupiających młodych, zainteresowanych swoim rozwojem zawodowym bibliotekarzy, wykorzystujących we wzajemnej komunikacji sieciowe narzędzia i serwisy typu Google Groups, Wiki, Skype czy Twitter. Kilka z tych sieci, funkcjonujących początkowo jako lokalne grupy, przemieniło się szybko w ogólnokrajowe organizacje, takie jak U40 Future Librarian, Lifo, czy Code4Lib Japan (japońska sekcja społeczności Code4Lib). W przeciwieństwie do tradycyjnych stowarzyszeń bibliotecznych, nie mają one systemu członkostwa, hierarchicznej struktury i władz wykonawczych, a ich członkowie chętnie komunikują się i współpracują z innymi grupami zawodowymi. W artykule omówiono rolę tych społeczności z perspektywy profesjonalnego zarządzania wiedzą, sieci społecznych i kapitału społecznego oraz szans na przeobrażenie japońskiego bibliotekarstwa.

Artykuł dotyczy zasad kształtowania i powodów gromadzenia zbiorów z zakresu bibliotekoznawstwa i informacji naukowej (BIN) w bibliotekach uczelni i instytucji naukowych. Omówiono w nim wyniki badania przeprowadzonego w 2010 r. wśród bibliotek zrzeszonych w ARL, podlegających uczelniom nieprowadzącym kierunków z programami nauczania BIN akredytowanych przez ALA. Do udziału w sondażu online wytypowano 81 bibliotek w St. Zjednoczonych i Kanadzie, po czym skontaktowano się z osobami odpowiedzialnymi w nich za dobór pozycji do zbiorów BIN. Treść opracowanej ankiety zamieszczono na stronie serwisu SurveyMonkey, dostępnej bezpłatnie przez witrynę Biblioteki Uniwersytetu Yale.

Autor, znany rosyjski bibliotekoznawca, omawia specyficzne cechy rosyjskiego systemu bibliotecznego, będące rezultatem bliższej i dalszej spuścizny historycznej i trudne do wytłumaczenia mieszkańcom innych krajów. Przedstawia też pytania dotyczące lokalnych bibliotek, zadawane mu często przez cudzoziemców, oraz problemy zgłaszane przez rodzimych bibliotekarzy, a będące często efektem ich własnych działań.

W 2006 r. bibliotekarze i pracownicy działu IT Wesleyan University (Stany Zjednoczone) przeszli szkolenie z zakresu stosowania technik etnograficznych w badaniu wykorzystania przez studentów przestrzeni przeznaczonych do nauki. Metody te zastosowano następnie w projekcie rearanżacji jednego z pomieszczeń Biblioteki Naukowej WU. Po zdobyciu środków na stworzenie nowej witryny internetowej biblioteki, postanowiono wykorzystać ponownie podobną metodologię w celu opracowania projektu portalu spełniającego w możliwie najlepszy sposób potrzeby i oczekiwania studentów.

Wymuszane koniecznością cięcia kosztów zmiany sposobu świadczenia usług bibliotek akademickich spotykają się zazwyczaj z dużym niezadowoleniem kadry naukowej, gdyż eliminują lub ograniczają tradycyjne zasoby i serwisy, na których bazuje ta grupa użytkowników. W artykule zreferowano wyniki sondażu przeprowadzonego wśród wykładowców i asystentów Szkoły Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej (SBIN) Uniwersytetu Illinois w Urbana-Champaign, w celu oceny ich reakcji na zamknięcie w połowie 2009 r. Biblioteki Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej (BBIN) – jednego z działów Biblioteki Uniwersyteckiej, i sprawdzenia czy wśród tej grupy respondentów, w założeniu znających realia funkcjonowania bibliotek lepiej od innych pracowników uczelni, krok ten spotkał się z większym zrozumieniem.

Grafy to nowy model danych dla bibliotek, oferujący nowe możliwości dla usług bibliotecznych. Są one generowane, niezależnie od intencji bibliotekarzy, przy każdorazowym korzystaniu z usług Sieci Semantycznej i standardów reprezentacji danych. W artykule, mającym w zamierzeniu autorów służyć jako przewodnik dotyczący tego zagadnienia, przedstawiono założenia i podstawowe pojęcia teorii grafów, przybliżono też koncepcję Giant Global Graph oraz algorytmy i technikę analizy grafów wykorzystywaną w wyszukiwarce Google, określając przydatność tego typu narzędzi dla bibliotekarzy.

ARROW (The Accessible Registries of Rights Information and Orphan Works) to współfinansowany przez Komisję Europejską projekt konsorcjum europejskich bibliotek narodowych, wydawców, organizacji zbiorowego zarządzania oraz ogólnoeuropejskich i krajowych stowarzyszeń reprezentujących twórców, mający wspierać promowane przez UE programy masowej digitalizacji i powszechnego dostępu do zasobów europejskich instytucji kultury i nauki, a w szczególności projekt Europejskiej Biblioteki Cyfrowej (Europeana). Jego pierwszą fazę rozpoczętą w 2008 r., poświęcono opracowywaniu metod identyfikacji posiadaczy praw autorskich, rodzaju tych praw oraz statusu dzieł (osierocone (orphan work), dostępne na rynku (in print) i poza obiegiem komercyjnym (out of print)) oraz ulepszenia współoperatywności źródeł informacji o prawach. Efektem tych prac jest zautomatyzowany system zarządzania rozproszoną informacją o prawach, dostosowany do wymogów bibliotek cyfrowych i możliwy do zaadaptowaniania także w innych kontekstach.

Międzynarodowa, wirtualna konferencja Biblioteka 2.011, zorganizowana z inicjatywy i pod przewodnictwem administratorów witryny społecznościowej Library 2.0 działającej w sieci Ning, przy wsparciu finansowym Szkoły Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej Uniwersytetu Stanowego San Jose, odbyła się online, w wielu strefach czasowych w listopadzie 2011. Przeprowadzono ją przy wykorzystaniu oprogramowania BlackBoard Collaborate, na stronie Library 2.0. Udział w konferencji był bezpłatny, okazała się też dużym sukcesem – zgłosiło się na nią 6 800 specjalistów z branży informacyjnej i bibliotecznej; łącznie na stronach 150 sesji wykładowych i paneli dyskusyjnych, w ciągu trzech dni trwania sympozjum, zalogowało się 9 tys. osób ze 153 krajów, a w jednej z kluczowych prezentacji uczestniczyło 425 osób.

W części wstępnej artykułu, na licznych przykładach, omówiono światowe tendencje w zakresie wspólnego katalogowania i tworzenia katalogów centralnych oraz scharakteryzowano system OCLC. Zaprezentowano też ułatwienia zwiększające możliwości wyszukiwania oraz coraz bardziej przyjazne interfejsy w nowoczesnych katalogach na przykładzie bibliotecznego oprogramowania komputerowego nowej generacji (system Primo firmy Ex Libris). Podkreślono, że integracja katalogów i wdrożenie nowoczesnych systemów bibliotecznych wymagają standaryzacji, m.in. wprowadzenia formatu UNIMARC, MARC21 lub metadanych Dublin Core (DCMI).