Babin

Prowadzenie badań i publikowanie ich wyników ma istotny wpływ na ocenę pracy i awans zawodowy bibliotekarzy zatrudnionych w placówkach naukowych, działalność naukowa jest też niezbędna by utrzymać status bibliotek jako instytucji wspierających innowacje i rozwój wiedzy. W artykule omówiono specyfikę aktywności naukowej pracowników bibliotek nauk ścisłych, medycznych i technicznych (STM) oraz najnowsze trendy i obszary badawcze w bibliotekoznawstwie i informacji naukowej (BIN), odwołując się do wyników analizy angielskojęzycznych artykułów, które ukazały się w latach 2008-2012 w czterech czasopismach bibliotekoznawczych: Health Information & Libraries Journal, Issues in Science & Technology Librarianship, Journal of the Medical Library Association i Science & Technology Libraries.

Przez stulecia biblioteki stanowiły główną, jeśli nie najważniejszą infrastrukturę badawczą instytucji akademickich i, choć wraz z rozwojem technologicznym i ewolucją form komunikacji naukowej i systemów edukacji ich funkcje uległy znaczącym zmianom, nadal odgrywają one kluczową rolę w zapewnianiu trwałego dostępu do dokumentacji badań naukowych obecnym i przyszłym pokoleniom. W artykule omówiono główne szanse i wyzwania dla tych instytucji, w kontekście cyfrowych badań i elektronicznej infrastruktury jako warunków rozwoju e-nauki, przedstawiono również przykłady możliwych działań mogących wspierać środowisko naukowe i upowszechnianie wiedzy, koncentrując się na znaczeniu współpracy na szczeblu lokalnym, międzynarodowym (zwłaszcza w odniesieniu do Europy) i w skali globalnej.

Wykazy literatury ze studenckich prac badawczych i dyplomowych mogą stanowić dla bibliotek cenne źródło informacji przydatnych przy doborze nowych materiałów do kolekcji oraz opracowywaniu programów edukacji informacyjnej. Z perspektywy kształtowania zbiorów przyjmuje się, że obserwowanie zachowań i praktyk użytkowników bibliotek akademickich da bibliotekarzom wiedzę na temat ich potrzeb, z kolei z perspektywy edukacyjnej – że bibliotekarze wiedzą, co powinni robić studenci, a ewaluacja ich dokonań pozwoli dowieść efektywności prowadzonych szkoleń. Aby sprawdzić sposób wykorzystywania przez studentów zasobów bibliotecznych oraz zebrać wnioski na temat polityki gromadzenia i szkoleń , autorzy przeprowadzili analizę spisów piśmiennictwa cytowanego w pracach licencjackich trzech wydziałów jednej z amerykańskich uczelni.

Pojęcie „dzieci i młodzieży specjalnej troski” odnosi się zarówno do osób, które mają fizyczne, emocjonalne lub kognitywne defekty, jak i do tych, które są społecznie, ekonomicznie lub edukacyjnie marginalizowane (także ze względu na zły stan zdrowia). Ponieważ biblioteki publiczne mają zapewniać realizację informacyjnych, rekreacyjnych, edukacyjnych i kulturalnych potrzeb wszystkich obywateli, powinny również zapewniać obsługę definiowanych powyżej, specjalnych typów odbiorców, w tym tych, którzy z różnych względów nie są w stanie samodzielnie odwiedzać placówek bibliotecznych. W artykule zreferowano wyniki badania analizującego usługi słoweńskich bibliotek publicznych skierowane do 3 grup użytkowników, narażonych na wykluczenie informacyjne nie tylko ze względu na młody wiek, lecz również szczególny stan lub życiowe okoliczności: osób przebywających w szpitalach, zakładach poprawczych, karnych i zamkniętych ośrodkach dla nieletnich oraz dzieci i młodych dorosłych z zaburzeniami rozwojowymi. Przedstawiono również rezultaty obszernego przeglądu światowego piśmiennictwa poświęconego obsłudze w bibliotekach publicznych dzieci i młodzieży, defaworyzowanych populacji, a także zakresowi, poziomowi i zasadom świadczenia tego typu serwisów w Słowenii oraz związanym z tym badaniom.

Biblioteki publiczne od wielu lat muszą uzasadniać swoje miejsce w społeczeństwie oraz rynkową wartość swoich usług, a w 2014 r. – okresie likwidacji placówek bibliotecznych w Wielkiej Brytanii i obcinania państwowych dotacji na ich działalność, zadanie to stało się tym bardziej istotne. Jedną z korzyści jakie biblioteki przynoszą lokalnym społecznościom jest zapewnianie mieszkańcom miejsca spotkań, współpracy i komunikacji oraz możliwości tworzenia i zacieśniania więzi i realizacji wspólnych potrzeb, i tworzenie tym samym kapitału społecznego budowanego na bazie wzajemnych relacji, wspólnych norm i zaufania. Ponieważ pojęcie to od 10 lat wiązane jest coraz ściślej z bibliotekami publicznymi (zob. BABIN 2009/2/101), autorka postanowiła przeanalizować rolę biblioteki jako miejsca, z punktu widzenia teorii kapitału społecznego, omawiając w artykule dostępną literaturę poświęconą obu koncepcjom i prezentując dwa studia przypadku: bibliotek publicznych Edynburga (Edinburgh City Libraries) i bibliotek publicznych Kopenhagi (Københavns Biblioteker).

Global Online Access to Law (GOAL), czyli globalny dostęp online do zasobów z zakresu prawa, to robocza nazwa inicjatywy mającej na celu udostępnienie literatury prawniczej, bezpłatnie lub za niewysoką opłatą, instytucjom rządowym, naukowym i niekomercyjnym z krajów rozwijających się. GOAL ma być częścią Reseach4Life – inicjatywy instytucji publicznych i prywatnych nakierowanej na poprawę jakości badań naukowych w krajach rozwijających się, głównie poprzez zapewnienie dostępu do publikacji naukowych online. Dotychczasowe działania w ramach Reseach4Life były realizowane w ramach programów prowadzonych przez agendy ONZ, dotyczyły ochrony zdrowia, rolnictwa, ochrony środowiska oraz rozwoju i innowacji.

W artykule przedstawiono problematykę rozwoju i modernizacji usług bibliotecznych i informacyjnych w Armenii, Gruzji i Uzbekistanie ze szczególnym uwzględnieniem znaczenia edukacji bibliotekoznawczej. Podsumowano też efekty projektu finansowanego ze środków Komisji Europejskiej, mającego na celu opracowanie w tych państwach nowych programów studiów z zakresu bibliotekoznawstwa i informacji naukowej na poziomie magisterskim.

W 2004 r. Jeffrey Beall opublikował w Library Hi Tech News artykuł pt. Dublin Core: an obituary (Dublin Core: wspomnienie pośmiertne) – swój głos w dyskusji na temat przyszłości katalogowania i opisu bibliograficznego, będący reakcją na coraz silniejsze tendencje części środowisk i konsultantów bibliotecznych do rezygnacji z używania formatu MARC i zastąpienia go schematem Dublin Core (DC). Tekst ten miał prezentować zrównoważone spojrzenie na przydatność DC dla bibliotek oraz krytykę akceptowania wszystkich nowinek technologicznych bez ich dokładnej i perspektywicznej analizy.

Zasady neutralności sieci zostały uregulowane w Stanach Zjednoczonych w 2010 r. przez Federalną Komisję Komunikacji (FCC). Zakładały one transparentność działań dostawców usług i łączy internetowych (ISP), zakaz blokowania przez nich dopuszczalnych prawem treści oraz brak dyskryminacji przy zarządzaniu transmisją, ze względu na lokalizację, rodzaj przesyłanych danych stosowane protokołu itp. Nakładały więc na ISP obowiązek zapewnienia takich samych warunków dostępu (w tym tej samej prędkości) do wszystkich sieciowych serwisów oraz równego traktowania ruchu przechodzącego przez ich infrastrukturę, niezależnie od tego z jakich stron pochodzi. Regulacje te zostały zaskarżone przez firmę Verizon – jednego z największych operatorów telekomunikacyjnych w Stanach Zjednoczonych, a na początku 2014 r. Federalny Sąd Apelacyjny dla Dystryktu Kolumbii rozstrzygnął jej pozew przeciw FCC na korzyść dostawcy.

Biblioteki cyfrowe zapewniają dostęp do rozległych zasobów wartościowych informacji, w większości w formie publikacji naukowych, jednak liczba znajdujących się w tych repozytoriach dokumentów sprawia, że ich efektywna organizacja, przeszukiwanie i odnajdywanie stają się coraz większym wyzwaniem, a manualne zarządzanie tymi procesami jest niemal niemożliwe. Kolejnym zadaniem stojącym przed twórcami cyfrowych archiwów jest zapewnienie naukowcom narzędzi ułatwiających współpracę i wymianę danych, jako że badania naukowe mają w coraz większej mierze charakter pracy zespołowej. W artykule zaprezentowano słowacki system Annota – nowe narzędzie współpracy online umożliwiające badaczom adnotowanie i organizowanie publikacji naukowych oraz dzielnie się nimi w sieci www. Serwis ten pełni również funkcję platformy badawczej służącej do spersonalizowanej nawigacji, ewaluacji metod automatycznej organizacji zbiorów dokumentów i inteligentnego wyszukiwania relewantnych jednostek, na podstawie zawartości artefaktów informacyjnych, towarzyszących im metadanych oraz aktywności użytkowników.