Babin

Prowadzenie badań i publikowanie ich wyników ma istotny wpływ na ocenę pracy i awans zawodowy bibliotekarzy zatrudnionych w placówkach naukowych, działalność naukowa jest też niezbędna by utrzymać status bibliotek jako instytucji wspierających innowacje i rozwój wiedzy. W artykule omówiono specyfikę aktywności naukowej pracowników bibliotek nauk ścisłych, medycznych i technicznych (STM) oraz najnowsze trendy i obszary badawcze w bibliotekoznawstwie i informacji naukowej (BIN), odwołując się do wyników analizy angielskojęzycznych artykułów, które ukazały się w latach 2008-2012 w czterech czasopismach bibliotekoznawczych: Health Information & Libraries Journal, Issues in Science & Technology Librarianship, Journal of the Medical Library Association i Science & Technology Libraries.

W badaniu pominięto recenzje książek, opinie i felietony redakcyjne, koncentrując się na publikacjach o charakterze naukowym. Autorów interesowało w szczególności ustalenie: 1) odsetka analizowanego piśmiennictwa spełniającego kryteria publikacji naukowej, 2) liczby artykułów w każdym z tytułów kwalifikujących się do tej kategorii, 3) afiliacji, autorstwa, przedmiotu badań i metodologii dla każdego z artykułów; 4) różnic między aktywnością naukową bibliotekarzy i pracowników naukowych szkół BIN, a także między badaniami prowadzonymi wspólnie przez teoretyków i praktyków BIN oraz naukowców niezwiązanych z bibliologią i informatologią. Zidentyfikowano łącznie i sklasyfikowano 574 artykuły, z których 311 (54,18%) uznano za naukowe (procentowo najwięcej publikacji o tym charakterze (64,5%) ukazało się w Health Information & Libraries Journal).

Analiza bibliometryczna zebranych danych wykazała m.in. znaczący wzrost liczby badań zakresu BIN w czasopismach STM w badanym okresie oraz wzrost aktywności wydawniczej będącej efektem współpracy: wśród wszystkich artykułów naukowych, 74,1% miało dwóch lub więcej autorów. Okazało się również, że w większości prac badawczych (83,9%) korzystano wyłącznie z ilościowych technik analizy danych (badania bazujące tylko na metodach jakościowych stanowiły 10%); również większość stanowiły prace o charakterze opisowym (88,7%), a następnej kolejności – ewaluacyjnym (22%). Najchętniej stosowane przez autorów metody gromadzenia danych to sondaże (36,5%), analiza treści (30,2%), analiza cytowań (17,4%) i wywiady (7,4%); tylko w 12,8% badań wykorzystano mieszaną metodologię, a jedynie w 4,2% – bardziej złożone od opisowych techniki statystycznej analizy danych. Zanotowano również znaczące różnice między grupami autorów (bibliotekarze, kadra akademicka, badacze z obu środowisk pracujący wspólnie i osoby niezwiązane z BIN) w odniesieniu do zmiennych takich jak miejsce prowadzenia i kontekst badania, podejście badawcze i metody analizy statystycznej. Tematyka analizowanych badań różniła się znacząco (od zagadnień dotyczących informacji medycznej, zasobów bibliotecznych, zachowań informacyjnych i użytkownikami bibliotek po narzędzia społecznościowe i technologie informacyjno-komunikacyjne); większość z nich (zwłaszcza tych prowadzonych przez bibliotekarzy) koncentrowała się jednak na środowisku bibliotek akademickich. We wnioskach wskazano możliwość poszerzenia i pogłębienia obszarów badawczych oraz potrzebę szkolenia bibliotekarzy STEM w zakresie wykorzystywania bardziej złożonych metod analizy statystycznej i jakościowych metod gromadzenia danych oraz opracowania programów ustawicznego kształcenia dla tej grupy, przygotowujących do prowadzenia badań naukowych od strony metodologicznej.