Babin

Cechą wspólną sieciowych platform cieszących się obecnie największą oglądalnością jest przewaga grafiki, wideo i animacji nad słowem pisanym, a na podstawie ich obserwacji oraz lektury najpopularniejszych internetowych serwisów informacyjnych, można odnieść wrażenie, że użytkownicy online coraz mniej chętnie czytają długie teksty (nowe media takie jak BuzzFed, wyprzedzające znacznie w rankingach popularności internetowe wydania tradycyjnych gazet, ze względu na krótkie bloki tekstowe i dużą liczbę treści wizualnych, przypominają wyglądem bardziej książki dla dzieci niż gazety dla dorosłych). W artykule omówiono wyniki badania, w ramach którego szukano dowodów potwierdzających prawdziwość tych spostrzeżeń i sprawdzano, czy mogą one sygnalizować bardziej ogólny trend w kierunku redukcji tekstu w sieci www.

W artykule przybliżono krótko koncepcje biblioteki jako miejsca spotkań ułatwiającego użytkownikom nie tylko konsumpcję informacji i technologii, ale również samodzielny wkład w produkcję wiedzy, wspólną realizację różnego typu projektów i rozwój własnej kreatywności; przeanalizowano też w tym kontekście powody szybkiej ekspansji ruchów DIY (zrób to sam) w środowisku bibliotecznym i zainteresowania użytkowników i bibliotekarzy rozwojem przestrzeni dla twórców, projektantów, programistów i majsterkowiczów, czyli warsztatów makerspace, hackerspace (zob. babin.bn.org.pl/?p=2369, babin.bn.org.pl/?p=3391), czy FabLab. Omówiono także nowy fenomen mobilnych bibliotecznych laboratoriów i projekt pierwszej mobilnej biblioteki FabLab w Europie, koncentrując się prezentacji zrównoważonego modelu jej finansowania i rozwoju.

Międzynarodowy projekt Counting Online Usage of Networked Electronic Resources (COUNTER) jest wynikiem współpracy bibliotek, wydawców i dostawców pełnotekstowych zasobów elektronicznych i ma na celu normalizację i optymalizację raportów wykorzystania zasobów elektronicznych oraz zapewnienie bibliotekarzom dostępu do wiarygodnych, spójnych i porównywalnych statystyk nt. czasopism, książek, baz danych i multimediów. Pierwszy kodeks dobrych praktyk COUNTER opublikowano w 2002 r., a w 2007 roku przyjęto jako standard Standardized Usage Statistics Harvesting Initiative (SUSHI) – opracowany przez NISO protokół umożliwiający automatyczne wysyłanie żądań i pozyskiwanie raportów COUNTER bez konieczności przeszukiwania platform poszczególnych wydawców. Choć obie te inicjatywy zostały dobrze przyjęte w środowisku bibliotecznym, istnieje wiele niejasności dotyczących sposobów ich implementacji. Autor przedstawia wskazówki dla bibliotekarzy chcących wykorzystywać zalety SUSHI jako podstawowego i rzetelnego sposobu gromadzenia statystyk COUNTER, i w dalszej perspektywie – narzędzia analizy potrzeb użytkowników

W artykule omówiono projekt budowy i testowania na Uniwersytecie Illinois w Urbana-Champaign narzędzia do geokodowania afiliacji autorów publikacji, mającego usprawnić wyszukiwanie informacji i zapewnić rozróżnialność nazwisk autorów, a także rozszerzyć możliwości prowadzenia skoncentrowanych na autorach, globalnych badań bibliometrycznych obejmujących wymiary geograficznej bliskości i mobilności oraz inne dane, które można powiązać z geograficznymi lokalizacjami. Celem autorów było przydzielenie geokodów na ujednoliconym poziomie szerokiemu spektrum rekordów bibliograficznych z całego świata oraz stworzenie interfejsu wyszukiwawczego geograficznych centrów miast MapAffil, wyświetlający ich współrzędne po identyfikacji miasta.

Biblioteki, muzea i archiwa przenoszą swoje zbiory na formę cyfrową od lat 90. ubiegłego wieku, w tym czasie powstało też wiele wytycznych dotyczących najlepszych praktyk oraz standardów w projektach digitalizacji. Zalecenia te regulują szczegółowo różne aspekty procesów konwersji, w tym kwestie formatu danych i metadanych. W większości amerykańskich dokumentów normalizacyjnych tworzonych przez organizacje branżowe i agencje federalne, faworyzuje się TIFF 6.0 jako preferowany format produkcji plików wzorcowych, PDF w tym kontekście wymieniany jest jako niezalecany, natomiast w odniesieniu do standardu archiwalnego PDF/A (zob. BABIN 2011/1/29) znaleźć można sprzeczne opinie lub ich brak. Wg autora, efektem takiego podejścia są wyższe koszty operacyjne oraz koszty zarządzania plikami. W artykule proponuje wykorzystanie PDF/A jako preferowanego formatu przy digitalizacji przeznaczonych do długotrwałego przechowywania dokumentów tekstowych, wskazując także na możliwości jego zastosowań przy konwersji innego typu materiałów, takich jak ilustracje graficzne, mapy i fotografie lotnicze, oraz wykorzystania w OAIS – referencyjnym modelu funkcjonowania organizacji archiwów cyfrowych, by zredukować nakłady na digitalizację i cyfrową ochronę.

W 2011 r. Biblioteka Narodowa Finlandii, we współpracy z firmą Microtask, tworzącą technologie dla crowdsourcingu, zainicjowały DigitalKoot (Cyfrowi Ochotnicy) – projekt wykorzystujący specjalnie zaprojektowane gry komputerowe w celu zaangażowania internautów do korekty, w ramach zabawy, błędów powstałych przy skanowaniu zbiorów historycznych czasopism przez OCR (Optical Character Recognition). Inicjatywa ta okazała się ogromnym sukcesem – w ciągu kilkunastu miesięcy tysiące wolontariuszy wykonało ponad 2,5 mln zadań, prawdziwym osiągnięciem DigitalKoot było jednak wprowadzenie gamifikacji do niekomercyjnych programów ochrony cyfrowej. W artykule omówiono genezę i definicje tego pojęcia (inaczej: grywalizacji, gryfikacji) oraz możliwości wykorzystania strategii gier do weryfikacji zdigitalizowanych tekstów przetworzonych przy użyciu oprogramowania OCR, wykorzystując jako przykład projekt o nazwie Purposeful Gaming & BHL realizowany od 2013 r. przez cztery amerykańskie instytucje zajmujące się ochroną dziedzictwa kulturowego i naturalnego.

Knowledge Graph (KG), czyli Graf Wiedzy to nowe narzędzie firmy Google udostępnione pod koniec 2012 r. [w wersji polskiej – w roku 2013] i mające umożliwić wyszukiwarce Google „rozumienie” zjawisk oraz relacji i zależności między obiektami, a użytkownikom – uzyskanie w wynikach wyszukiwania nie tylko linków, ale też dodatkowych informacji na konkretny temat. Na blogu korporacji, KG opisywane jest jako olbrzymia mapa wiedzy nt. elementów realnego świata i ich wzajemnych powiązań, dzięki której możliwie jest osadzanie informacji w odpowiednim kontekście. Autorki postanowiły przeanalizować, co kryje się za KG, jakie są mechanizmy jego działania i procesy interpretacji znaczeń oraz ich analogie do semiotyki Charlesa Peirce’a. W szczególności interesowało ich zrozumienie środowiska, w jakim działa algorytm KG, w tym odniesień między informacją a terminami wyszukiwawczymi oraz procesów „semantyzacji” rozumianej jako procesy semantycznego indeksowania przez Google z wykorzystaniem technologii inteligentnych agentów i technologii sieci pragmatycznej (sieci 4.0) , a także przedyskutowanie elementów znaczeń pojawiających w wynikach wyszukiwania w cyberprzestrzeni.

Rosnąca dostępność treści przeniesionych na formę cyfrową i elektronicznych źródeł informacji, tworzenie narodowych zasobów bibliotecznych i powstawanie coraz większej liczby międzyinstytucjonalnych repozytoriów wymuszają zmiany procedur zabezpieczenia zasobów bibliotek, a twórcy regulacji dotyczących ochrony zbiorów muszą rozważyć, czy i w jakim zakresie powyższe czynniki mogą wpływać na dobór materiałów mających podlegać ochronie, na działania takie jak zmiana formatu, przeniesienia i konserwacja, i na sens ochrony indywidualnych, drukowanych egzemplarzy na poziomie pojedynczych instytucji. Celem przeprowadzonego przez autorkę badania było określenie w jakim zakresie w bieżących programach ochrony uwzględnia się materiały spoza własnych fizycznych zbiorów biblioteki, i jakie praktyki archiwizacyjne i konserwatorskie stosuje się w bibliotekach naukowych i akademickich w Ameryce Północnej.

Środowisko biblioteczne w Korei Południowej przygotowuje się od ponad 5 lat do wdrożenia nowego standardu katalogowania i w okresie tym opublikowano wiele prac badawczych poświęconych analizie specyfiki RDA, porównaniu Koreańskich Zasad Katalogowania (KCR) z nowymi wytycznymi dla opisu dokumentów i organizacji treści oraz oraz identyfikacji koniecznych modyfikacji w KRC i zmian w rekordach bibliograficznych po wejściu w życie nowych przepisów. Stosunkowo niewiele uwagi poświęcono natomiast kwestii użyteczności RDA z punktu widzenia użytkownika, autorzy postanowili więc przeprowadzić eksperyment z zastosowaniem tego standardu do koreańskiego systemu bibliograficznego, by ocenić jego postrzegalną użyteczność dla odbiorców, w różnych kategoriach, takich jak efektywność i wydajność wyszukiwania czy komfort użytkowania.

Zależności między szkoleniem użytkowników a poziomem akceptacji i wykorzystania technologii informacyjnych są szeroko dyskutowane w piśmiennictwie, a badania potwierdzają, że edukacja informacyjna może ułatwiać użytkownikom rozpoznanie użyteczności ICT, wpływając tym samym na intencje używania określonych systemów i aplikacji. Jako że biblioteczne portale mogą być złożone, a preferowanie przez studentów przy wyszukiwaniu informacji popularnych internetowych wyszukiwarek skutkuje niskim wykorzystaniem elektronicznych zasobów bibliotek, wiele uczelni stara się zaznajamiać użytkowników z zasadami ich obsługi i zachęcać do pełnej eksploatacji potencjału udostępnianych źródeł online. Aby ocenić, czy uczestnictwo w punktowanych i zintegrowanych z programem zajęć kursach kształcących kompetencje informacyjne może zmienić stosunek do bibliotecznych systemów informacyjnych, autorzy przeprowadzili przekrojowe badanie wśród studentów studiów pierwszego stopnia, analizując czynniki determinujące poprzednie, bieżące i dalsze wykorzystywanie portalu biblioteki akademickiej (PBA).