Babin

Popularność technologii 2,0 sprawiła, że są powszechnie wykorzystywane w bibliotekach jako narzędzia komunikacyjno-marketingowe, coraz więcej bibliotekarzy używa ich też do kontaktów ze współpracownikami, w literaturze przedmiotu znaleźć można jednak niewiele prac analizujących wpływ mediów społecznościowych na relacje w tej grupie zawodowej. W artykule przybliżono poglądy bibliotekarzy na wykorzystywanie serwisów społecznościowych w pracy, zebrane w trakcie badania mającego na celu ustalenie ich praktyk w tym zakresie.

Nazwy osób oraz organizacji to główne hasła pozwalające na łączenie informacji w różnych zbiorach, repozytoriach i systemach, a w szerszej perspektywie – w sieci www, a wraz ze wzrostem ruchu danych w skali globalnej, i pojawieniem się nowych, semantycznych technologii, jakość danych wzorcowych i możliwość rozróżniania wariantów nazw, odnoszących się do tych samych jednostek, staje się coraz bardziej istotną i strategiczną kwestią. W artykule scharakteryzowano założenia i cele serwisów VIAF i ISNI, zajmujących się identyfikacją haseł dla nazw osobowych, i zaprezentowano je jako główne inicjatywy, których celem jest sprostanie wyzwaniom związanym z wiarygodną identyfikacją podmiotów w gwałtownie rozwijającej się, globalnej sieci wiedzy. Przedyskutowano w nim, w jaki sposób oba systemy wspierają założenia programu uniwersalnej rejestracji bibliograficznej (UBC), jak zmieniają międzynarodowe środowisko bibliograficzne i jak budują zasoby mogące służyć jako oś kontroli w sferze wiedzy współtworzonej przez biblioteki. Wskazano również na rolę narodowych agencji bibliograficznych w międzynarodowym systemie produkcji danych i sieci współpracy na rzecz wspólnej konsolidacji nazw osobowych i korporatywnych.

W artykule, na podstawie systematycznego przeglądu fachowego piśmiennictwa, przeanalizowano warunki mogące zapewnić długoterminowe powodzenie i trwałość inicjatyw e-learningowych podejmowanych na uczelniach wyższych, identyfikując czynniki powiązane z kwestiami instytucjonalnymi, projektowymi, technologicznymi, programowymi i personalnymi (oceny studentów i kadry naukowej). Odwołano się przy tym do prac autorów badań empirycznych opublikowanych w recenzowanych źródłach, i poświęconych lokalnym programom e-learningu, porównując inicjatywy, które były nadal prowadzone po upływie 3 lat od publikacji dotyczących ich artykułów, z projektami które zawieszono lub przerwano. Następnie wykorzystano późniejsze raporty autorów wyjaśniające i oceniające, wg ważności, rolę każdego z wymogów w kontynuacji danego przedsięwzięcia (do czasu w którym prowadzono badanie) lub jego wcześniejszym zakończeniu.

Szybki rozwój technologii sieciowych rozbudził nadzieje, że zapewniana przez nie interaktywność w sferze społecznej pomoże ograniczyć lub nawet uleczyć część bolączek współczesnych, późnych demokracji, jako że w przeciwieństwie do działających jednokierunkowo tradycyjnych środków masowego przekazu, Internet zapewnia szerokie możliwości horyzontalnej komunikacji między obywatelami, zmniejszając jednocześnie znacząco koszty organizacji i dostępu do informacji; stał się też dzięki temu kluczowym narzędziem wielu ruchów społecznych. Możliwości jakie daje to medium jednostkom i społecznościom, ułatwiając wzmacnianie ich pozycji, dążeń i wpływu, nie są jednak wyłącznie i jednoznacznie pozytywne, gdyż te same cyfrowe technologie dały również początek środowisku analizy danych faworyzującemu biegłych technicznie ludzi władzy, mających dostęp do olbrzymich zasobów informacji pozyskiwanych ze śladów zostawianych przez internautów online oraz do skutecznych narzędzi ich analizy.

Powierzchnia jaką dysponują biblioteki jest jednym z ich najcenniejszych atutów, jednak wraz z ekspansją nowych technologii zapotrzebowanie na jej poszczególne funkcje (magazynowe, użytkowe i in.) ulega znaczącym zmianom. Również powstanie koncepcji information commons (knowledge commons) (zob. BABIN [1], [2], [3], [4]) wpłynęło znacząco na strategiczne przedefiniowanie i kreatywne rozszerzenie sposobów wykorzystania i projektowania przestrzeni bibliotecznej i stworzenie wzajemnie uzupełniających się powiązań między technologią i architekturą. Innowacyjne podejście do designu i adaptacji budynków bibliotecznych na potrzeby ery cyfrowej zyskało szczególna popularność w bibliotekach akademickich w Hongkongu. W artykule przedstawiono efekty transformacji biblioteki Hong-Kong University of Science and Technology (HKUST) i wyodrębnienia w jej wnętrzu zintegrowanej przestrzeni edukacyjno-informacyjnej – learning commons (LC)

Projekty MOOC – masowych, otwartych kursów online (zob. babin.bn.org.pl/?p=1898, babin.bn.org.pl/?p=2075, babin.bn.org.pl/?p=2516), realizowane pierwotnie głównie w Stanach Zjednoczonych, zyskują na świecie coraz większą popularność, a do ruchu MOOC przyłącza się coraz więcej europejskich uniwersytetów. Wraz ze wzrostem oddziaływania tych inicjatyw staje się również jasne, że ich rozwój na Starym Kontynencie, w tym zwłaszcza w krajach niemieckojęzycznych, nie może przebiegać w taki sam sposób jak Ameryce Północnej, z powodu odmienności systemów edukacyjnych i ramowych wymagań oraz uwarunkowań prawno-gospodarczych. Implementacja różnych typów MOOC w Europie Środkowej wiąże się z wieloma trudnościami, do których należy podchodzić uwzględniając lokalny kontekst. Artykuł poświęcono analizie, z lokalnej perspektywy, korzyści i ryzyka związanych z oferowaniem MOOC  oraz omówieniu wstępnych warunków, które muszą spełnić uczelnie i władze by umożliwić budowę i upowszechnienie platform MOOC oraz wsparcie dla otwartej edukacji. Przedyskutowano również, na przykładzie Austrii, wyzwania związane z tworzeniem i dystrybucją treści, ewaluacją wiedzy i rozwojem modeli finansowania MOOC.

Biblioteki to miejsca, w których część użytkowników czuje się onieśmielona lub zdeprymowana, postrzegając bibliotekarzy jako osoby zbyt zajęte lub nieprzystępne by udzielać pomocy. Coraz większa popularność technologii mobilnych sprawia, że w kłopotliwych sytuacjach czytelnicy rezygnują często z zadawania pytań personelowi, szukając potrzebnych informacji przy pomocy własnych przenośnych urządzeń. Planując biblioteczne kampanie marketingowe ukierunkowane na takich odbiorców, warto pamiętać o nośności mobilnych rozwiązań, wykorzystując je do rozpowszechniania informacji o udostępnianych zbiorach i usługach, i budowania zaangażowania użytkowników. Jedną ze strategii, która przynosi od paru lat coraz lepsze efekty i ułatwia połączenie przywiązania czytelników do smartfonów i tabletów z chęcią korzystania z bibliotecznych zasobów i dotarcia do poszukiwanych materiałów, jest mapowanie bibliotek przy wykorzystaniu aplikacji takich jak Google Maps.

Funkcje społecznej klasyfikacji, czyli możliwości samodzielnej kategoryzacji i opisu oferowanych w sieci lub współtworzonych przez użytkowników zasobów, udostępniane są przez coraz więcej serwisów online, a narzędzia tego typu cieszą się wśród internautów rosnącą popularnością. Potencjał systemów tagowania, projektowanych pierwotnie jako wsparcie dla zarządzania osobistymi treściami, może być wykorzystywany również w mechanizmach wyszukiwania społecznościowego, rekomendacji i optymalizacji wyszukiwań, jako że pozwala na modelowanie wzorów zachowań odbiorców, ich preferencji oraz powiązań w obrębie powstających wokół takich serwisów społeczności. Olbrzymia liczba generowanych przez użytkowników metadanych daje też możliwości poprawy istniejących systemów i tworzenia nowych, w tym celu konieczne jest jednak zrozumienie specyfiki wykorzystania bieżących rozwiązań. W artykule dokonano przeglądu piśmiennictwa poświęconego wzorom produkcji treści w systemach tagowania oraz ewolucji folksonomii, scharakteryzowano też 3 najpopularniejsze systemy społecznej indeksacji: CiteULike, Connotea i Delicious, a następnie przedstawiono wyniki badania poświęconego analizowanym jak dotąd jedynie pobieżnie aspektom zachowań ich użytkowników, związanych ze społecznym tagowaniem, mającego na celu uzupełnienie rezultatów realizowanych wcześniej projektów badawczych.

Przez wiele lat oferta biblioteczna dla przedszkolaków kojarzyła się wyłącznie z dokumentami na papierze. Z czasem pojawiły się dokumenty cyfrowe, strony internetowe, aplikacje, nagrania audio, gry wideo itp., reklamowane jako bezproblemowo kształcące dzieci, stymulujące ich rozwój i przygotowujące do pójścia do szkoły. W artykule omówiono wyniki specjalistycznych badań dotyczących wartości edukacyjnych dostępnych na rynku mediów cyfrowych. Ich celem było wspomaganie bibliotekarzy, nauczycieli i rodziców przy wyborze najlepszych produktów.

Norweskie Kolegium Nauk Stosowanych Oslo i Akershus (HiOA) oferuje otwartą platformę publikacji bazującą na oprogramowaniu Open Journal Systems (OJS) o otwartym kodzie źródłowym, zarządzaną przez bibliotekę uczelni. Jej kilkuletnia współpraca ze środowiskiem Open Acess pokazała, że wiele periodyków online nadal funkcjonuje w tradycyjnym modelu publikacji, skoncentrowanym na druku – założenie e-czasopisma z wykorzystaniem tradycyjnych procedur i obiegu danych w świecie akademickim jest proste, gdyż większość naukowców korzysta z edytorów tekstu, pozwalających na zapisywanie dokumentów w postaci plików PDF,  jako głównego narzędzia pracy. Z tego też powodu PDF, mimo wielu ograniczeń, jest standardowym formatem używanym w naukowych e-czasopismach Open Access, spoza komercyjnego ruchu wydawniczego. Pracownicy HiOA postanowili stworzyć nowe procedury i mechanizmy prac dla publikacji w wolnym dostępie, lepiej dostosowane do wymogów uniwersalnej dostępności, wykorzystując w tym celu bardziej wszechstronny format EPUB 2.0 oraz standard JATS 1.0 (Journal Article Tag Suite) XML. W artykule przedstawiono główne zalety i powody przyjęcia takiego rozwiązania, opisano również sposób jego implementacji oraz jej koszty.