Babin

Kreatywność, czyli wykorzystanie tworzonych i gromadzonych informacji do generowania kapitału intelektualnego i opracowywania nowych pomysłów, odpowiadających aktualnym wyzwaniom, jest jedną z najbardziej pożądanych cech firm chcących konkurować na globalnych rynkach oraz warunkiem niezbędnym do osiągnięcia sukcesu w każdej branży, zwłaszcza w warunkach gospodarki opartej na wiedzy. Wprowadzanie kreatywnych usług, realizacja innowacyjnych projektów i tworzenie nowych, elastycznych struktur organizacyjnych jest, zdaniem autorów, niezmiernie istotne również w przypadku bibliotek publicznych, chcących nie tylko utrzymać zainteresowanie użytkowników, lecz pełnić rolę liderów transformacji. W artykule, na podstawie przeglądu piśmiennictwa poświęconego twórczemu myśleniu, przeanalizowano podstawowe cechy i wymiary kreatywności oraz elementy kreatywnego zarządzania wiedzą i umiejętnościami pracowników, a następnie omówiono przykłady innowacyjnych działań w środowisku bibliotecznym, odwołując się do oferty bibliotek publicznych Stambułu – największej tureckiej metropolii.

Rozwój platform cyfrowych i internetowych serwisów informacyjnych zmniejszył zainteresowanie zasobami oferowanymi w siedzibach bibliotek, przyczynił się też do utraty części ich użytkowników. Aby utrzymać lojalność swoich klientów, instytucje te muszą sprawdzać regularnie sposób odbioru własnej oferty i identyfikować rozbieżności między wymaganiami czytelników a zapewnianym poziomem obsługi. Celem referowanego w artykule badania było sprawdzenie efektywności usług bibliotecznych na podstawie analizy doświadczeń użytkowników (DU) oraz identyfikacja problemów wpływających na ich jakość i odczuwany poziom satysfakcji, a następnie określenie, na podstawie uzyskanych wyników, możliwych metod poprawy DU. Przeprowadzono je w Bibliotece Uniwersytetu Nanjing – jednej z najbardziej renomowanych uczelni w Chinach, na grupie 1362 osób (studentów, doktorantów i kadry naukowej).

Biblioteki szkolne odgrywają niezmiernie istotną rolę w systemie edukacji czytelniczej i informacyjnej, a ich zasoby i usługi pomagają wspierać pedagogiczne innowacje i realizację programów nauczania oraz wyrównywać szanse edukacyjne młodzieży. W Portugalii, od kilku dekad, a w przypadku Brazylii – od 2010 r., podejmuje się szereg inicjatyw mających na celu tworzenie w szkołach takich placówek. Jednocześnie, poświęca się dużo uwagi normalizacji zasad i procedur opracowania formalnego i rzeczowego materiałów trafiających do ich zbiorów oraz technik implementacji i ewaluacji procesów indeksowania z perspektywy potrzeb użytkowników. W artykule przedyskutowano wyniki badania mającego na celu zgromadzenie empirycznych danych na temat języków informacyjno-wyszukiwawczych wykorzystywanych w bibliotekach szkolnych w obu tych państwach, analizę praktyk związanych ze współpracą między tymi instytucjami w zakresie indeksowania, dzielenia się rekordami i współkatalogowania, a także zbadanie aspektów powiązanych z lokalną specyfiką indeksowania.

Samoobsługa stała się standardową formą korzystania z zasobów i usług w wielu sektorach, a biblioteki eksperymentują z tym systemem od wielu lat (por. BABIN 2004/1/2/28), głównie ze względu na potencjalny wzrost efektywności obsługi i możliwość obniżenia kosztów administracyjnych po stronie instytucji oraz szybszą obsługę, większą wygodę użytkowania i wzrost zadowolenia z usług po stronie ich klienteli. Część projektów wdrażania samoobsługowych technologii kończy się niepowodzeniem, ze względu na negatywne nastawienie personelu, złą lokalizację lub funkcjonalność urządzeń umożliwiających samodzielne wypożyczanie i zwracanie materiałów bibliotecznych, bądź też niewłaściwy sposób komunikowania zasadności wprowadzanych zmian. Celem omówionego w artykule badania było przybliżenie referowanych w literaturze przedmiotu zalet i ograniczeń takich rozwiązań oraz sprawdzenie, na przykładzie placówek działających w systemie Biblioteki Publicznej Hrabstwa Baltimore (Baltimore County Public Library – BCPL), czy zmiana modelu obsługi klienta na samoobsługowy faktycznie przyniosła zakładane efekty, czyli wzrost satysfakcji użytkowników i oszczędności finansowe.

W artykule przedstawiono wyniki przeprowadzonego przez autorkę badania, mającego na celu przedstawienie w ogólnym zarysie problematyki poruszanej w artykułach poświęconych bibliotekom narodowym i w publikacjach wydawanych przez te instytucje w 2-letnim okresie (lata 2014-2015). Materiały do analizy zebrano przeglądając zawartość trzech bibliograficznych baz danych – Library and Information Science Abstracts (LISA), Library and Information Science and Technology Abstracts (LISTA) i Web of Science (WoS), przy pomocy wyrażeń „biblioteka narodowa” i „biblioteki narodowe” oraz nazw bibliotek (np. Biblioteki Kongresu, Biblioteki Brytyjskiej) nieposługujących się we własnej nomenklaturze określeniami „narodowa”. Uzyskane rezultaty porównano z efektami wyszukiwań dotyczących innych sektorów bibliotecznych, z wykorzystaniem odpowiednich fraz w tytułach, abstraktach, słowach kluczowych i hasłach przedmiotowych.

Metadane dostarczają podstawowych informacji o zasobach, do celów archiwizacji, lokalizacji, opisu i integracji danych, zapewniają też ich dostępność i możliwość interpretacji, analizy i ponownego wykorzystania. Istotnym aspektem jakości metadanych jest ich spójność, a brak spójności w rekordach ma bardzo negatywne skutki dla efektywności wyszukiwania, gdyż w tym przypadku, przy tematycznych kwerendach, użytkownicy otrzymują w wynikach wyszukiwania opisy niepowiązanych z danym zagadnieniem zasobów, bądź też nie otrzymują najbardziej oczywistych trafień. Sytuacja ta wygląda jeszcze gorzej w przypadku niespójnego opisu lokalizacji – brak koherencji uniemożliwia wyszukiwanie określonych geograficznie źródeł. Problem ten jest dość powszechny dla bibliotecznych kolekcji, w tym dla bibliotek cyfrowych. W artykule zaprezentowano jedno z możliwych rozwiązań tego problemy – sformalizowaną, na wpół zautomatyzowaną metodologię procesów cyfrowego kuratorstwa, w tym zwłaszcza procedur związanych z realizacją zadań zabezpieczania cyfrowych repozytoriów materiałów kartograficznych i metod wykrywania niespójności metadanych geoprzestrzennych. Omówiono również efekty jej implementacji w warunkach rzeczywistych, na zbiorze 12 tys. rekordów w formacie MARC21, opisujących zasoby przestrzenne (mapy i atlasy) i pozyskanych z Biblioteki Kongresu przy pomocy protokołu SRU.

Z sondaży instytutu Pew Research Center (dane z 2013 r.) wynika, że wykorzystanie komputerów i technologii mobilnych w grupie amerykańskich nastolatków jest niemal powszechne – 93% ma własny komputer lub dostęp do takiego sprzętu w domu, 78% – telefony komórkowe, a 37% – smartfony, większość z nich wybiera też jako pierwszy punkt dostępu do sieci telefony z usługą Internetu. Badacze są zgodni, że młode pokolenie używa cyfrowych technologii do zaspokajania zarówno osobistych, jak i naukowych potrzeb informacyjnych (co niekoniecznie ma związek z wysokim poziomem kompetencji informacyjnych), przeprowadzono jednak dotychczas niewiele badań sprawdzających miejsce bibliotek szkolnych i publicznych w praktykach związanych z wykorzystywaniem nowych mediów. Autorzy postanowili sprawdzić, w jaki sposób dominacja technologii w środowisku współczesnej młodzieży wpływa na sposób postrzegania i poziom wykorzystania bibliotek w Stanach Zjednoczonych. Projekt ten stanowił część większego badania analizującego zachowania społeczne online tej grupy wiekowej, sposoby angażowania się w wyszukiwanie informacji w sieci www i wykorzystanie technologii 2.0 w życiu codziennym.

Usługi bibliotek i podejmowane w nich działania muszą być stale dostosowywanie do zmieniających się potrzeb użytkowników, a adaptacje te powinny być oparte na obiektywnych, rzetelnych danych, pozwalających na identyfikację oczekiwań odbiorców. W artykule przedstawiono doświadczenia jednej z amerykańskich bibliotek publicznych związane z reorganizacją i optymalizacją pracy służb informacyjnych oraz poprawą jakości bibliotecznej infrastruktury, dzięki wykorzystaniu samodzielnie zaprojektowanego technicznego rozwiązania. Wdrożono w niej stworzone przez autora otwarte oprogramowanie służące do zarządzania statystykami i jakościowymi danymi dotyczącymi udzielanych informacji, umożliwiające rejestrację typów zadawanych przez czytelników pytań oraz śledzenie zgłaszanych przez nich problemów.

W artykule przedyskutowano potencjalne korzyści związane z tworzeniem w bibliotekach i szkołach przestrzeni wolnych od Wi-Fi, przedstawiono też argumenty mające uzasadniać podjęcie takich kroków. W powszechnej opinii pedagogów, bibliotekarzy i mentorów, młode pokolenie potrzebuje stałego kontaktu z wirtualną rzeczywistością i nie potrafi żyć bez smartfonów i Internetu (por. babin.bn.org.pl/?p=3265). Według autorki, założenie to jest błędne, gdyż uczniowie i studenci, mimo swojego przywiązania do (a czasem wręcz uzależnienia od) świata multimediów, chętnie korzystają z miejsc, w których nie ma dostępu do sieci www i, co więcej, często ich szukają, a „martwe strefy” na terenie kampusów są zwykle oblegane. Powołuje się przy tym na wyniki przeprowadzonego przez siebie w latach 2013-2015 ogólnokrajowego badania, dotyczącego relacji studentów amerykańskich college’ów z mediami społecznościowymi.

30 września 2015 r. Słowacka Biblioteka Narodowa (SBN) z sukcesem zakończyła projekt digitalizacji słowackiego piśmiennego dziedzictwa kulturalnego – Cyfrowa Biblioteka i Cyfrowe Archiwum – DIKDA (zob. BABIN [1], [2]). W uroczystościach związanych z ukończeniem projektu uczestniczył minister kultury, przedstawiciele świata bibliotek i kultury oraz wicedyrektor cyfrowej biblioteki Europeana – Nienke van Schaverbeke. Projekt sfinansowano z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz krajowego Operacyjnego Programu Informatyzacji Społeczeństwa (OPIS).