Babin

W 2007 r., na Pierwszym Wszechrosyjskim Forum Bibliotek Publicznych „Ogólnodostępne biblioteki wyzwaniem czasu”, wielu bibliotekarzy skarżyło się na zbyt małe zainteresowanie władz państwowych i lokalnych bibliotekarstwem. Autorka dowodzi, że sytuacja poprawiła się w latach 2014-2015, bowiem ministerstwo kultury opracowało i wniosło do Dumy szereg ustaw, m.in. ustawy dotyczące egzemplarza obowiązkowego w formie cyfrowej oraz krajowej biblioteki elektronicznej. Opracowano też zalecenia i wytyczne dotyczące usług dla osób niepełnosprawnych, ochrony dzieci przed szkodliwą informacją i wymagań na niektóre stanowiska biblioteczne.

Kultura informacyjna (KI) określa sposób przekazywania informacji w organizacji oraz sposób kształtowania postaw, zachowań, norm i wartości odnoszących się do rozwoju, wymiany i wykorzystania zasobów informacyjnych. Może też stymulować tworzenie się wiedzy i uczenie się w organizacjach, i tworzy społeczny kontekst dla używania i wymiany informacji w tym środowisku. Ponieważ profil KI w organizacji może mieć wpływ na osiągane przez nią wyniki, autorzy postanowili przeanalizować różne jej typy w estońskich instytucjach akademickich. Interesowało ich zwłaszcza określenie relacji między tym konstruktem a praktykami informacyjnymi i efektywnością organizacyjną na poziomie indywidualnym, w kategoriach satysfakcji z pracy, opinii o kierownictwie i jego stylu zarządzania oraz oceny własnej wydajności pracowników.

Kreatywność, czyli wykorzystanie tworzonych i gromadzonych informacji do generowania kapitału intelektualnego i opracowywania nowych pomysłów, odpowiadających aktualnym wyzwaniom, jest jedną z najbardziej pożądanych cech firm chcących konkurować na globalnych rynkach oraz warunkiem niezbędnym do osiągnięcia sukcesu w każdej branży, zwłaszcza w warunkach gospodarki opartej na wiedzy. Wprowadzanie kreatywnych usług, realizacja innowacyjnych projektów i tworzenie nowych, elastycznych struktur organizacyjnych jest, zdaniem autorów, niezmiernie istotne również w przypadku bibliotek publicznych, chcących nie tylko utrzymać zainteresowanie użytkowników, lecz pełnić rolę liderów transformacji. W artykule, na podstawie przeglądu piśmiennictwa poświęconego twórczemu myśleniu, przeanalizowano podstawowe cechy i wymiary kreatywności oraz elementy kreatywnego zarządzania wiedzą i umiejętnościami pracowników, a następnie omówiono przykłady innowacyjnych działań w środowisku bibliotecznym, odwołując się do oferty bibliotek publicznych Stambułu – największej tureckiej metropolii.

Rozwój platform cyfrowych i internetowych serwisów informacyjnych zmniejszył zainteresowanie zasobami oferowanymi w siedzibach bibliotek, przyczynił się też do utraty części ich użytkowników. Aby utrzymać lojalność swoich klientów, instytucje te muszą sprawdzać regularnie sposób odbioru własnej oferty i identyfikować rozbieżności między wymaganiami czytelników a zapewnianym poziomem obsługi. Celem referowanego w artykule badania było sprawdzenie efektywności usług bibliotecznych na podstawie analizy doświadczeń użytkowników (DU) oraz identyfikacja problemów wpływających na ich jakość i odczuwany poziom satysfakcji, a następnie określenie, na podstawie uzyskanych wyników, możliwych metod poprawy DU. Przeprowadzono je w Bibliotece Uniwersytetu Nanjing – jednej z najbardziej renomowanych uczelni w Chinach, na grupie 1362 osób (studentów, doktorantów i kadry naukowej).

Usługi bibliotek i podejmowane w nich działania muszą być stale dostosowywanie do zmieniających się potrzeb użytkowników, a adaptacje te powinny być oparte na obiektywnych, rzetelnych danych, pozwalających na identyfikację oczekiwań odbiorców. W artykule przedstawiono doświadczenia jednej z amerykańskich bibliotek publicznych związane z reorganizacją i optymalizacją pracy służb informacyjnych oraz poprawą jakości bibliotecznej infrastruktury, dzięki wykorzystaniu samodzielnie zaprojektowanego technicznego rozwiązania. Wdrożono w niej stworzone przez autora otwarte oprogramowanie służące do zarządzania statystykami i jakościowymi danymi dotyczącymi udzielanych informacji, umożliwiające rejestrację typów zadawanych przez czytelników pytań oraz śledzenie zgłaszanych przez nich problemów.

Biblioteki powiązane z różnego typu organizacjami sektora kultury, działającymi poza granicami rodzimych państw i mającymi na celu dzielenie się wiedzą, kulturą i językiem, świadczą nie tylko tradycyjne usługi wypożyczeń i udostępniania materiałów drukowanych i audiowizualnych, lecz również pomoc lokalnym mieszkańcom w zakresie edukacji, alfabetyzacji, kwestii społecznych, współpracy i rozwoju. Działania te można powiązać określeniem dyplomacji kulturalnej, która stanowi istotny aspekt stosunków dyplomatycznych, ma sprzyjać wzajemnemu zrozumieniu różnych narodów i stanowić istotną alternatywę dla działań militarnych. W artykule przeanalizowano znaczenie takich ośrodków kultury, podjęto też próbę stworzenia typologii zarządzanych przez nie bibliotek.

Biblioteka Uniwersytetu Helsińskiego, a od 2006 r. – Narodowa Biblioteka Finlandii (BNF), jest obecnie finansowaną niezależnie od Uniwersytetu instytucją, która świadczy usługi IT na rzecz wszystkich obywateli, współpracując z innymi instytucjami pamięci (archiwa, muzea) i placówkami naukowo-badawczymi. Oprócz druków, zapisów dźwięku i mikrofilmów, BNF archiwizuje wybrane strony www (od ostatniej dekady), treści z Twittera i wybrane filmy z You Tube.

Planowanie strategiczne i zapewnianie jakości to ważne elementy procesu zarządzania szwedzkimi instytucjami sektora publicznego, a przy określaniu celów i kierunków ich dalszego rozwoju istotne jest systematyczne gromadzenie i analizowanie danych pochodzących zarówno z zewnętrznych, jak i wewnętrznych źródeł. Uniwersytet w Göteborgu (UG) zaczął wprowadzać ramy dla poprawy efektywności działań na poziomie całej uczelni w 2001 r., zobowiązując wszystkie wydziały, w tym bibliotekę, do wprowadzenia systemów kontroli jakości. Jednostki te rozpoczęły więc implementację centralnych, a wielu wypadkach także własnych procedur audytu i planowania. W 2008 r. biblioteka UG podjęła próbę konsolidacji i lepszej koordynacji takich działań, i połączenia ich w jeden proces. W artykule omówiono założenia i mechanizmy funkcjonowania nowego systemu, etapy jego wdrażania, ewolucję wykorzystywanej metodyki i osiągnięte wyniki.

W artykule omówiono wyniki najnowszego sondażu dotyczącego kondycji finansowej i wydatków amerykańskich bibliotek szkolnych w roku szkolnym 2015-2016, przeprowadzonego na zlecenie czasopisma School Library Journal (SLJ). Autorka porównała uzyskane w nim dane z rezultatami badań SLJ z ubiegłych lat, przybliżyła też zaobserwowane na tej podstawie trendy związane z finansowaniem bibliotek, ich polityką gromadzenia oraz zasadami obsługi użytkowników, przeanalizowała również wyzwania związane z realizacją podstawowej misji tych placówek.

Ze względu na złożone zmiany zachodzące w środowisku bibliotecznym, rosnące wymagania w zakresie efektywności i transparentności stawiane organizacjom publicznym oraz coraz silniejszą konkurencję na rynku usług informacyjnych i edukacyjnych, na świecie powstaje coraz więcej inicjatyw mających na celu określenie kierunków i strategii rozwoju głównych obszarów aktywności bibliotek. Podobne działania, mające na celu jasne zdefiniowanie ról i zadań tych instytucji oraz określenie priorytetów zarządzania dla kadry kierowniczej podejmowane są także na Litwie. W artykule omówiono realizowany w tym państwie w latach 2011-2014 ogólnokrajowy projekt pn. LiBiTop (studium wykonalności optymalizacji sieci bibliotecznej), będący największym i jedynym opartym na dowodach przedsięwzięciem badawczym w skali kraju.