Babin

Participatory library – biblioteka partycypacyjna (zob. babin.bn.org.pl/?p=1534), to termin odnoszący się do idei zakładającej, że w pełni zintegrowany system biblioteczny musi pozwalać użytkownikom na współkształtowanie nie tylko peryferyjnych, ale także podstawowych funkcji bibliotecznych, takich jak systemy katalogowe. Realizacja tych założeń jest coraz łatwiejsza dzięki nowym technologiom ułatwiającym zmianę relacji między bibliotekarzami a odbiorcami, którzy mogą być już nie tylko konsumentami usług, lecz współtwórcami i dostawcami informacji. Przyjmując taki właśnie, partycypacyjny, skoncentrowany na użytkowniku punkt widzenia, w bibliotece Uniwersytetu Tsinghua (TU) w Chinach, stworzono, posiłkując się technologiami sztucznej inteligencji (AI), mówiącego chatbota (zob. babin.bn.org.pl/?p=1164) o nazwie Xiaotu, który odgrywa rolę bibliotekarza w różnych lokalizacjach, pozwalając zainteresowanym czytelnikom na uczestniczenie w kształtowaniu zbiorów w inteligenty i interaktywny sposób.

Jednym z zadań edukacji z zakresu nauk humanistycznych, przyrodniczych i społecznych jest kształtowanie twórczej i krytycznej postawy wobec rzeczywistości, umiejętności krytycznego myślenia, analizy argumentów oraz ich opisywania i uzasadniania, zapewniających podstawy do dalszego samorozwoju i dalszych sukcesów akademickich. Wiele uczelni kształcących w duchu nauk wyzwolonych oferuje więc studentom pierwszego roku zajęcia z edukacji informacyjnej i pisania esejów argumentacyjnych, których częścią są prowadzone przez bibliotekarzy ćwiczenia uczące. jak konstruować artykuły badawcze od strony naukowej, czyli jak szukać źródeł i jak je ocenić i cytować w swoich pisemnych pracach. Celem przedstawionego w artykule badania było przetestowanie zaadaptowanej na sesjach bibliotecznych metody nauczania kompetencji informacyjnych przy pomocy zasad argumentacji brytyjskiego filozofa Stephena Toulmina, by pomóc studentom w rozwijaniu zadanych tematów, ewaluacji źródeł i tworzeniu lepszych uzasadnień, wolnych od błędu konfirmacji (faworyzowania informacji potwierdzających własne przekonania i percepcje).

Brytyjskie biblioteki, archiwa i muzea angażują się w coraz większym stopniu w projekty cyfrowej ochrony (CO) swoich zbiorów, z których rosnącą część stanowią materiały elektroniczne. Większość badań poświęconych dygitalizacji i cyfrowej archiwizacji dóbr kultury koncentruje się na analizie technicznych aspektów zachowania cyfrowych obiektów, mniej uwagi poświęca się natomiast kwestiom doboru cyfrowych materiałów do zabezpieczenia. W artykule skupiono się na analizie społecznego kontekstu procesów doboru mających podlegać ochronie zasobów, a zwłaszcza identyfikacji zainteresowanych nimi w Wielkiej Brytanii podmiotów i określeniu, w jaki sposób ich role, tradycje i zakres odpowiedzialności oraz wzajemne relacje mogą wpływać na praktyki archiwizacyjne i decyzje dotyczące wybieranych treści.

Otwarte biblioteki, czyli placówki działające przez określoną część godzin bez obsady personelu to coraz bardziej popularny model wprowadzany w duńskim systemie bibliotecznym od niemal dekady (por. babin.bn.org.pl/?p=1261, BABIN 2008/1/65), a strategię zwiększania dostępności miejskich bibliotek przez zapewniania coraz dłuższych godzin ich pracy w mieszanym systemie – w części samoobsługowym, w części – ze wsparciem bibliotekarzy, realizuje się także w Północnej Jutlandii, w bibliotekach publicznych Aalborg (BPA). W artykule omówiono założenia i zasady działania tego modelu, główne czynniki decydujące o jego udanej implementacji oraz odbiór takiej formy usług przez użytkowników.

W kwietniu 2010 r. przedstawiciele Biblioteki Kongresu i popularnej platformy mikroblogowej Twitter ogłosili, że każdy publiczny wpis opublikowany od czasu jej powstania w 2006 r. będzie mógł być przez bibliotekę archiwizowany elektronicznie i stanie się częścią narodowego archiwum cyfrowego, uznając tym samym historyczne i kulturowe znaczenie treści rozpowszechnianych za pośrednictwem tego medium. Plany rozwoju repozytorium wszystkich publicznych tweetów (krótkich wiadomości sieciowych zawierających do 140 znaków), ze względu na swój potencjał badawczy, rozbudziły duże nadzieje w środowisku naukowym, jednak mimo upływu 5 lat od zapowiedzi jego powstania, pozostaje ono nadal niedostępne. W artykule przeanalizowano przyczyny, które utrudniły planową realizację tego projektu, przybliżono także dotychczasowy stan badań wykorzystujących zbiory danych Twittera oraz narzędzia do ich gromadzenia i analizy.

Scharakteryzowano coraz częściej praktykowany w bibliotekach uczelnianych, zwłaszcza w krajach anglosaskich, model gromadzenia książek elektronicznych – PDA (Patron-Driven Acquisition) czyli zakupów inicjowanych przez czytelników. Omówiono jego wady i zalety, wpływ na zarządzanie biblioteką oraz nowe zadania bibliotekarzy związane z implementacją tego modelu.

W Rosji coraz więcej dzieci i młodzieży traktuje Internet jako główne źródło informacji. Uwzględniono to w opracowanej przez Rosyjskie Stowarzyszenie Biblioteczne, koncepcji rozwoju bibliotek dziecięcych i młodzieżowych na lata 2014-2020, która przewiduje rozszerzenie i stałe doskonalenie bibliotecznych usług elektronicznych. W artykule krótko przedstawiono proces komputeryzacji centralnych bibliotek dziecięcych, rodzaje świadczonych przez nie usług oraz już zrealizowane najciekawsze projekty.

Serwis mikroblogowy Tumblr opisywany jest często jako „zapomniana” sieć społecznościowa, gdyż brakuje pogłębionych badań i formalnych studiów koncentrujących się na tym unikalnym medium, stanowiącym połączenie platformy publikacji (nie narzucającej ograniczeń długości wpisów) i społecznościowego portalu. Mimo skupiania uwagi większości badaczy analizujących internetowe społeczności na portalach Facebook i Twitter, Tumblr cieszy się rosnącym zainteresowaniem internautów (udostępnia obecnie ponad 240 mln blogów, a liczba jego użytkowników zwiększyła się w 2014 r. o 28,4 %); nie jest też omijany przez bibliotekarzy. Autorka postanowiła sprawdzić, w jaki sposób amerykańskie biblioteki, biblioteczne archiwa, kolekcje cyfrowe i jednostki gromadzące zbiory specjalne używają tego kanału komunikacji, prezentując charakterystykę, możliwości oraz wyniki ilościowej analizy statystyk wykorzystania serwisu.

Większość debat poświęconych treściom cyfrowym i bibliotekom koncentruje się w Stanach Zjednoczonych na e-książkach z oferty dużych dostawców. W ciągu ostatnich kilku lat, dzięki działaniom lobbyingowym ALA (American Library Assiciation) i środowiska bibliotecznego, dokonano znaczącej poprawy dostępu do katalogów ebooków branżowych wydawców oraz komfortu wykorzystywania ich kolekcji. Jednocześnie, szukano dodatkowych, niezależnych opcji umożliwiających użytkownikom wyszukiwanie i publikowanie treści elektronicznych, z uwzględnieniem kwestii ochrony prywatności i zapewnienia długotrwałej cyfrowej ochrony, rozszerzając obszar zainteresowania o inne typy i źródła e-zasobów. Autorka przybliża kilka innowacyjnych projektów, które zyskały dofinansowanie fundacji Knight, i które miały na celu zwiększenie dostępności cyfrowych platform i mediów, i powstały dzięki współpracy bibliotek, konsorcjów bibliotecznych, autorów, twórców oprogramowania i członków lokalnych społeczności.

Hangouts to bezpłatna aplikacja sieciowa Google+ pozwalająca użytkownikom na inicjowanie i prowadzenie konferencji wideo online, nadawanie ich z wykorzystaniem opcji Hangouts On Air oraz automatyczne archiwizowanie w formie nagrań na własnych kontach na portalach Google+ i YouTube. Platforma ta udostępnia przestrzeń zarówno dla nieformalnych interakcji w grupach znajomych, jak i prowadzenia bardziej formalnych spotkań i konwersacji. Wszechstronność, otwartość i przystępność Hangouts może być przydatna dla bibliotek, autor postanowił więc zaprezentować potencjalne zastosowania tej technologii w środowisku bibliotecznym oraz proces jej uruchamiania i wykorzystywania, na przykładzie pozytywnych doświadczeń związanych z jej wdrożeniem przez komitet doradczy ds. technologii (Program Advisory Committee – PAC) południowo-wschodniego i atlantyckiego regionu Narodowej Sieci Bibliotek Medycznych (National Network of Libraries of Medicine) w Stanach Zjednoczonych.