Babin

Audiobooki cieszą się z roku na rok rosnącą popularnością, a zapewnianie do nich dostępu stanowi dla bibliotek, w obecnym klimacie ekonomicznym i przy ograniczonych budżetach na zakup nowości, dużym wyzwaniem. Część z tych placówek wykorzystuje w celu powiększenia swoich zasobów tych materiałów darmowe e-audiobooki oferowane na coraz liczniejszych stronach internetowych. W artykule omówiono procedury ponownego zapisu i katalogowania popularnych książek w tym formacie z domeny publicznej, opracowane w bibliotece Johna M. Pfau (BJP) Kalifornijskiego Uniwersytetu Stanowego w San Bernardino.

Mimo, że trójwymiarowe środowisko wirtualne „Second Life” (SL) (zob. BABIN 2007/4/221; BABIN 2008/1/8; BABIN 2009/2/88; BABIN 2010/3/179; BABIN 2011/3/108) nie rozwija się aż tak dynamicznie jak np. Facebook, czy wiodące gry komputerowe, w 2009 r. uczestniczyło w nim 15 mln użytkowników, a obroty finansowe gry szacowano na 567 mln USD. Chociaż koncerny stopniowo zmniejszają swoje zainteresowanie tą aplikacją i nie zdobyła ona tak dużej liczby użytkowników jak np. wirtualny świat Habbo, nadal duże nadzieje wiąże się z jej rolą edukacyjną. W artykule omówiono rolę i specyfikę działalności bibliotek w świecie SL z perspektywy bibliotekarzy mających doświadczenie w eksperymentowaniu z pracą w światach wirtualnych.

W piśmiennictwie bibliotekoznawczym poświęconym roli i eliminacji uprzedzeń w kształtowaniu zbiorów dominuje podejście filozoficzne, bazujące na założeniu, że stronniczość czy niechęć wobec określonych idei, zjawisk czy grup można kontrolować poprzez świadomy akt wiary w pewne wartości i trzymanie się „obiektywnego” kodeksu etyki. Perspektywa ta ignoruje w dużej mierze wyniki psychologicznych badań nad uprzedzeniami, z których wynika, że stanowią one znacznie bardziej złożony fenomen – postawy związane z ocenami i kategoryzowaniem nie zawsze są świadome i nie zawsze można je świadomie kontrolować. Walka z nimi wymaga więc zrozumienia różnego typu, związanych nie tylko z moralnością czy etyką czynników, mających wpływ na wybory osób odpowiedzialnych za gromadzenie zbiorów oraz proces doboru materiałów do bibliotecznych kolekcji. Aby odpowiednio naświetlić psychologiczne podstawy i behawioralne aspekty stereotypów i uprzedzeń oraz ich implikacje dla bibliotekarzy, autor omawia wyniki przeglądu literatury naukowej z tego zakresu.

Pinterest to nowe narzędzie społecznościowe służące do dzielenia się materiałami wizualnymi, przypominające wirtualną tablicę korkową, na której można „przypinać” (z ang. pin – pinezka) lub „przepinać” (repin) z innych źródeł ulubione zdjęcia, filmy czy odnośniki do interesujących użytkownika zasobów. Pozwala ono m.in. na tworzenie i organizację tematycznych kolekcji powiązanych z wydarzeniami, miejscami, inspiracjami czy hobby, subskrybowanie interesujących tematów, śledzenie tablic innych użytkowników i „lubienie” oraz komentowanie innych postów; Pinterest jest też połączony z innymi popularnymi mediami społecznościowymi. Serwis zdobył w ciągu ostatniego roku miano najszybciej rozwijającej się strony internetowej (w samych Stanach Zjednoczonych ma co miesiąc ok. 10 mln odwiedzających) i z tego względu cieszy się coraz większym zainteresowaniem specjalistów od marketingu i sprzedaży. W artykule pominięto jego aspekt komercyjny, skupiając się na omówieniu fenomenu popularności Pinterest wśród amerykańskich pedagogów i bibliotekarzy oraz przedstawieniu przykładów jego stosowania w celach edukacyjnych, w szkołach i bibliotekach w Stanach Zjednoczonych.

W artykule przedstawiono wyniki przeglądu anglojęzycznego piśmiennictwa z lat 2009-2010 poświęconego zarządzaniu zasobami i kształtowaniu zbiorów, wskazującego na gwałtowne tempo i destrukcyjny charakter zmian zachodzących w środowisku, w jakim funkcjonują biblioteki oraz na znaczący i utrzymujący się wpływ czynników takich jak recesja gospodarcza, zmiany w komunikacji naukowej i szybki rozwój technologii sieciowych na sytuację tych instytucji.

Po wprowadzeniu na rynek czytników Kindle w 2007 r., e-książki (EK) – dotychczas zasoby marginalne, udostępniane głównie w formie źródeł informacyjnych, stały się jednym z najbardziej popularnych i poszukiwanych materiałów w amerykańskich bibliotekach, a po umożliwieniu użytkownikom w sierpniu 2011 r. pobierania EK na Kindle przez partnera firmy Amazon – platformę Overdrive (globalny dostawca cyfrowych treści i systemów ich dystrybucji dla bibliotek), ich udostępnianie stało się przedmiotem dyskusji we wszystkich instytucjach tego typu, niezależnie od ich wielkości. W artykule omówiono wyniki najnowszych badań poświęconych wykorzystaniu EK i urządzeń do ich odczytu w bibliotekach publicznych Ameryki Północnej (1), przedstawiono również doświadczenia jednej z takich placówek ze Stanów Zjednoczonych, prowadzącej program wypożyczeń Kindle (2).

Dominujące tendencje we współczesnym budownictwie i architekturze oraz projektach renowacji bibliotek to tworzenie stref grupowej nauki i pracy, miejsc pozwalających na korzystanie z najnowszych, multimedialnych technologii, przestrzeni stymulujących współpracę i społeczne interakcje, zapewniających wspólny relaks (kawiarenki, zakątki wypoczynkowe, księgarnie itp.) i możliwość partycypacji w różnego typu wydarzeniach (sale prezentacyjne, wystawowe i in). Autor analizuje te typowe elementy i uwarunkowania wizerunku nowoczesnych bibliotek, konfrontując je ze starą tradycją biblioteczną, zgodnie z którą instytucje te postrzegano jako świątynie ciszy, miejsca skupienia, indywidualnej lektury i refleksji oraz ucieczki od gwaru i tłumów.

Autorka omawia wyniki sondażu dotyczącego sposobów zarządzania zbiorami mikroform w amerykańskich bibliotekach i instytucjach zainteresowanych rozwojem tego typu zasobów, czyli tych, które nie tylko przechowują, ale też nadal gromadzą materiały w tej formie. Szczególną uwagę poświęca analizie procesów podejmowania decyzji związanych z kształtowaniem, utrzymywaniem i deakcesją mikroform oraz mających na nie wpływ czynników, związanych głównie z praktycznymi aspektami tego formatu, przyjmując jako ramy teoretyczne badania teorię decyzji, w ujęciu mającym zastosowanie w kontekście zarządzania w środowisku bibliotecznym.

Kwestia zasad dostępu do materiałów bibliotecznych w Kanadzie regulowana jest na 3 poziomach – poprzez zapisy ustawy o prawach autorskich (PA) i decyzje sądów dotyczące tychże praw, działania organizacji zajmujących się pobieraniem opłat z tytułu kopiowania dzieł zastrzeżonych PA i przekazywaniem ich właścicielom praw (Access Copyright i Copibec) oraz warunki umów licencyjnych. W artykule przedyskutowano, jaki wpływ mają te regulacje oraz ograniczenia narzucane przez organizacje zbiorowego zarządzania PA na działalność bibliotek, w tym na usługi wypożyczeń międzybibliotecznych i dostęp do zasobów elektronicznych.

Artykuł poświęcono obecnym strategiom i zasadom gromadzenia zbiorów stosowanym w działach informacji naukowej amerykańskich i kanadyjskich bibliotek akademickich zrzeszonych w ARL (Stowarzyszenie Bibliotek Naukowych). Dane do analizy zebrano na podstawie przeglądu literatury przedmiotu oraz w sondażu online skierowanym do bibliotekarzy z tych instytucji, zajmujących się zarządzaniem zbiorami z zakresu nauk humanistycznych i społecznych. Pytano ich o politykę kształtowania zbiorów, metody i częstotliwość oceny wykorzystania drukowanych i elektronicznych kolekcji, procesy gromadzenia, kryteria selekcji oraz sposoby marketingu i promocji zasobów w ich miejscach pracy.