Babin

Artykuł poświęcono stanowi edukacji bibliotecznej w Rosji i kryzysowi kształcenia bibliotecznego w tym kraju, związanemu z niskim statusem zawodu bibliotekarza. W tekście omówiono przyczyny tego stanu rzeczy, przeanalizowano sytuację kształcenia zawodowego oraz wskazano konieczne działania zapobiegawcze.

Mobilne technologie komunikacyjne (MTL) niosą za sobą zarówno nowe szanse edukacyjne, jak i duże wyzwania. Urządzenia takie jak smart fony, iPady, czy tablety są coraz powszechniej używanie i cieszą się dużą popularnością wśród studentów, a ich funkcje, coraz to nowe możliwości zastosowań oraz fakt, że stanowią własność prywatną, utrudniają władzom uniwersyteckim wprowadzanie regulacji dotyczących ich dozwolonego użycia i kontrolowanie sposobów ich wykorzystywania. Niezależnie od tych trudności, uczelnie mają zobowiązania wobec osób studiujących i uczących na ich terenie i muszą odpowiednio zabezpieczać ich prawa. W artykule przybliżono w jaki sposób brytyjskie szkoły wyższe podchodzą do kwestii używania MTK i jak wykorzystują ich edukacyjny i pedagogiczny potencjał, ograniczając jednocześnie ryzyko związane z naruszeniami prywatności i praw własności intelektualnej.

Marketing mix, czyli kompozycja marketingowa to zestaw wybranych narzędzi i metod, którymi posługują się firmy i organizacje w celu oddziaływania w sposób zintegrowany na rynek i zaspokajania potrzeb i oczekiwań docelowych grup klientów. Instrumenty te można wykorzystywać w celu wspierania usług bibliotecznych i informacyjnych, i skutecznej realizacji misji i celów bibliotek. W artykule omówiono poszczególne elementy marketingowej mieszanki, ich zastosowania w bibliotekarstwie i przydatność dla bibliotekarzy i specjalistów informacji, aspekty jakie należy uwzględniać przy ich stosowaniu, oraz poszczególne etapy i wymogi procesów marketingowych w kontekście bibliotek i ich rynkowej oferty (por. BABIN [1], [2]).

W 2005 r., grupa 14 amerykańskich wydziałów i college’ów prowadzących studia z zakresu nauki o informacji (NI) zawiązała organizację o nazwie iSchools, powołaną w celu rozwoju tej dyscypliny (promowanej pod marką iField), re-definicji jej tożsamości, istoty, podstawowych wartości i wyróżnialnych cech w szybko zmieniającym się środowisku technologicznym, oraz przeciwdziałania zagrożeniom związanym z trudnością jasnego określenia jej granic oraz koncepcji informacji jako takiej. iSchools zostały stworzone od podstaw lub ewoluowały z programów koncentrujących się wcześniej na bibliotekach, bibliotekoznawstwie, technologii informacyjnej, informatologii, informatyce i informacji naukowej, a za główne obszary ich zainteresowań naukowo-badawczych można uznać (na podstawie deklaracji zawartych na ich stronach www) dynamiczne interakcje oraz relacje między ludźmi, technologią i informacją, z naciskiem na równoważenie wpływów dwóch ostatnich czynników w celu wspierania ludzkiego i organizacyjnego potencjału. W lipcu 2013 roku zrzeszenie iSchools liczyło już 46 członków, w tym 21 spoza Stanów Zjednoczonych (z Europy Zachodniej i Azji). Z 27 amerykańskich placówek, 18 prowadzi programy magisterskie z zakresu iField, akredytowane przez American Library Association. W artykule przybliżono główne założenia i misję tego ruchu oraz specyfikę procesu jego rozwoju, internacjonalizacji i globalizacji.

Kryzysy gospodarcze i bankowe ostatnich lat, i postępująca złożoność i komputeryzacja finansowych procesów i mechanizmów nasiliły potrzebę zapewnienia obywatelom dostępu do informacji i edukacji w zakresie tzw. financial literacy (FL), czyli świadomości, wiedzy i umiejętności związanych z zarządzaniem własnymi zasobami finansowymi, planowaniem wydatków, inwestowaniem, wydawaniem, zarabianiem i oszczędzaniem pieniędzy oraz ewaluacją różnego typu usług finansowych. W kilku krajach, m.in. w Stanach Zjednoczonych, programy edukacji finansowej zaczęto wprowadzać do oferty bibliotek publicznych, nie jest jednak jasne, na ile instytucje te są przygotowane do właściwego pełnienia tej roli. W artykule przedstawiono wyniki kilku badań jakościowych analizujących aktywność amerykańskich bibliotek publicznych w sferze FL oraz nastawienie bibliotekarzy wobec wyzwań związanych z prowadzeniem działań edukacyjnych w tej dziedzinie.

Artykuł poświęcono omówieniu historii rozwoju, specyfiki i unikalnych cech “brytyjskiej szkoły” nauki o informacji (NI), kluczowych etapów rozwoju oraz podstawowych paradygmatów tej dyscypliny na wyspach brytyjskich, charakterystyki podejścia do kształtowania jej podstaw naukowych oraz aspektów wyróżniających ją na tle innych państw Europy i Ameryki Północnej. Przedyskutowano w nim też potencjalne korzyści związane z odrębnością charakteru NI w Zjednoczonym Królestwie i implikacje dla dalszego rozwoju nauk o informacji na świecie.

Szybki rozwój wiedzy i postępów w zakresie rozwoju ICT zmienił znacząco zakres i sposób świadczenia usług bibliotecznych, a także formułę edukacji bibliotekoznawczej, wymuszając wprowadzenie istotnych jakościowych zmian do sposobów kształcenia i programów studiów z tej dziedziny, pozwalających na ich lepsze dopasowanie do potrzeb rynku w cyfrowej erze. Jedną z nowych i dynamicznie rozwijających się metod edukacyjnych jest e-learning. W artykule przedstawiono wyniki badania analizującego wpływ nowych technologii edukacyjnych na uczenie bibliotekoznawstwa i informacji naukowej (BIN) oraz zakres implementacji e-learningu w wybranych szkołach BIN na świecie; omówiono również techniki e-learningu przydatne w nauczaniu tej dyscypliny oraz największe wyzwania przed jakimi stoi środowisko biblioteczne w Indiach.

Masowe, otwarte kursy online (MOOC) cieszą się co roku, w skali globalnej, coraz większą popularnością, powstaje też coraz więcej nowych inicjatyw, takich jak EdX, Minervaproject i Udacity, których misją jest zapewnienie wszystkim zainteresowanym otwartej edukacji wysokiej jakości, na poziomie uniwersyteckim; rośnie też liczba prestiżowych uczelni wyższych zainteresowanych udostępnianiem tego typu oferty. Jednym z nowych, szybko rozwijających się platform MOOC jest Coursera, zrzeszająca obecnie ponad 100 najlepszych uniwersytetów z całego świata oraz kilka milionów zarejestrowanych użytkowników. Autorzy przybliżają w tekście, na podstawie przeglądu literatury przedmiotu, pedagogiczne podwaliny e-edukacji, teoretyczne podstawy efektywnego kształcenia online i technologiczną infrastrukturę MOOC, a następnie koncentrują się na analizie fenomenu Coursea i charakterystyki dostępnych na tym portalu kursów, sprawdzając, czy faktycznie system ten można uznać za w pełni otwarty zasób edukacyjny, dostępny dla każdego, bez względu na pochodzenie, dostęp do nowoczesnej infrastruktury ICT i zaplecze edukacyjne.

Omówiono zagadnienie wpływu kultury uczestnictwa oraz narzędzi sieci 2.0 na rolę i status ekspertów w dziedzinie muzealnictwa. Dawniej w muzeach depozytariuszami wiedzy byli kuratorzy, jednak pod koniec lat 70. i w latach 80. pojawiła się koncepcja „nowego muzealnictwa”, zgodnie z którą wiedza i informacje o zbiorach nie powinny pochodzić wyłącznie od specjalistów, a uwzględniać różne narracje i perspektywy. W muzeach na znaczeniu zyskały zadania edukacyjne i promocja. Rozwój sieci 2.0 przyniósł dalsze zmiany – zakwestionowana została tradycyjna relacja między ekspertami a odbiorcami wiedzy.

Omówiono zjawisko tzw. choroby holenderskiej (ang. Dutch disease), określanej też jako przekleństwo zasobów naturalnych, i przedyskutowano je w odniesieniu do kondycji rynku informacyjnego i sektora bibliotecznego w Rosji, a zwłaszcza problemów rosyjskiej bibliografii. Holandia po odkryciu złóż gazu na Morzu Północnym znacznie się wzbogaciła. Ich intensywna eksploatacja przyniosła jednak wiele skutków negatywnych spowodowanych nadmiernym inwestowaniem w wydobycie gazu i zahamowaniem innych gałęzi produkcji przemysłowej. Wg autora, analogicznie można spojrzeć na sytuację w Rosji – łatwo pozyskane z zagranicy pieniądze, czy też łatwy import technologii negatywnie odbijają się na rodzimej innowacyjności i rozwoju ekonomicznym, a mechanizmy te dotyczą również usług informacyjnych.