Babin

Biblioteki akademickie mogą podnosić wartość swoich nadrzędnych instytucji przez wspieranie całego cyklu życiowego prowadzonych w nich badań, coraz więcej tych placówek zaczyna też oferować różnego typu usługi zarządzania danymi badawczymi (ang. Research Data Management – RDM), począwszy od pomagania przy tworzeniu planów zarządzania danymi po przygotowywanie i zachowywanie danych do archiwizacji w cyfrowych repozytoriach. Z sondażu przeprowadzonego w Australii w 2011 r. wynika, że w tym czasie ponad połowa z 39 australijskich bibliotek szkół wyższych była zaangażowana w asystowanie własnej uczelni w prowadzeniu e-badań, a wyniki późniejszej ankiety z r. 2013, porównującej 140 instytucji akademickich z Wielkiej Brytanii, Irlandii, Australii i Nowej Zelandii wskazywały, że australijskie biblioteki mają najwyższe wskaźniki zaangażowania w 6 z 9 obszarów RDM. W artykule opisano ewolucję i przyszłe kierunki rozwoju polityki zarządzania danymi pochodzącymi z badań, infrastruktury badawczej, kompetencji personelu i usług doradczych w jednej z państwowych uczelni w Brisbane – Uniwersytecie Griffitha, koncentrując się na roli bibliotekarzy opracowywaniu i wspieraniu serwisów RDM. Celem autorów było przedstawienie przykładów nadzorowanych i wspomaganych przez bibliotekę działań oraz zapewnienie krytycznej perspektywy, przez porównanie dobrych praktyk z tymi, których efekty były mniej zadowalające niż oczekiwano.

W pierwszej części artykułu przybliżono lokalne uwarunkowania, w tym strategię australijskich władz dotyczącą rozbudowy infrastruktury RDM i przedyskutowano czynniki i schematy nadzoru na poziomie ogólnokrajowym, które przyczyniły się do tak dużego udziału lokalnych bibliotek uniwersyteckich w kształtowaniu przestrzeni e-badań. W kolejnych – omówiono kontekst i determinanty rozwoju serwisów RDM na uniwersytecie Griffitha, w tym strukturę organizacyjną uczelni (bibliotekę połączono z działem technologii informatycznych, tworząc pracownikom możliwości rozwoju kariery na hybrydowych, biblioteczno-informatycznych stanowiskach), jej strategię rozwoju infrastruktury dla e-badań, zaangażowanie we współpracę z innymi krajowymi jednostkami akademickimi, przyjęty model biznesowy (podejście zjednoczonego przedsiębiorstwa – ang. whole-of-enterprise), wkład bibliotekarzy w realizację strategii uczelni i zasady opracowywania usług informacyjnych na tle polityki państwa. Zaprezentowano też przykłady inwestycji zarówno w interdydyscyplinarne, jak i koncentrujące się na jednej dziedzinie narzędzia i rozwiązania do gromadzenia, przechowywania, analizy, organizacji, wymiany i publikacji danych, takie jak Research Storage Service (samoobsługowa, prywatna chmura danych bazująca na otwartym oprogramowaniu ownCloud), repozytorium dla publikacji instytucji (system Dspace), Griffith Research Hub (zintegrowany, publiczny punkt dostępu do produkcji i prac badawczych UG w modelu Linked Data), Griffith Survey Centre (oprogramowanie LimeSurvey, CMS Drupal) i in.

Dużo uwagi poświęcono w tekście kwestiom podnoszenia kompetencji zarówno bibliotekarzy, jak i naukowców, wskazując, że programy szkoleniowe na UG są na relatywnie niskim poziomie i wymagają bardziej skoordynowanego podejścia, a personel potrzebuje więcej okazji do rozwoju wiedzy i umiejętności niezbędnych przy dalszym kształtowaniu serwisów RDM. Za obszary wymagające dalszego dopracowania uznano także wsparcie dla repozytoriów i usługi planowania danych. W zakończeniu scharakteryzowano kilka kluczowych serwisów oferowanych przez UG, w tym współtworzone przez bibliotekarzy repozytorium danych, przybliżając też wyzwania związane z ich budową; przedstawiono także dalsze możliwe kierunki rozwoju bibliotecznych serwisów doradczych dla społeczności naukowej UG.