Babin

W artykule przedstawiono wyniki badania poświęconego ocenie dwóch zintegrowanych systemów bibliotecznych (ZSB) o otwartym kodzie źródłowym: Koha i ABCD (rodzina ISIS), a w szczególności – porównaniu ich charakterystyki oraz analizie funkcjonalności ich modułów katalogowania i cech „katalogów bibliotecznych nowej generacji”, a także innych ważnych funkcji elementów oprogramowania, obsługujących poszczególne procesy biblioteczne, w celu ułatwienia bibliotekom przygotowującym się do migracji na aplikacje udostępnianie na zasadach open source wyboru odpowiedniego systemu. Przybliżono również zalety i korzyści związane z przejściem na otwarte ZSB.

Autor – konsultant z firmy Library RFID Ltd, zajmującej się doradztwem dla bibliotek i realizacją audytów dotyczących automatyzacji tych instytucji i wdrażania w nich nowych systemowych aplikacji, prowadzi od 2008 r. badania sondażowe nad zakresem, kierunkami i sposobami implementacji technologii RFID w brytyjskich bibliotekach (por. BABIN 2006/4/221, BABIN 2008/4/261). W 2012 r., korzystając ze wsparcia IFLA i lokalnych organizacji bibliotecznych, badanie to po raz pierwszy przeprowadzono w skali globalnej, analizując stopień upowszechnienia RFID w Ameryce Północnej (por. BABIN 2007/1/8), Europie, Australii i Nowej Zelandii.

Artykuł jest kolejnym głosem w debacie na temat przydatności bibliotek w dobie Internetu. Autor kwestionuje w nim popularny pogląd, zgodnie z którym dostępność bezpłatnych informacji w sieci www jest remedium na wszelkie problemy związane z zaspokajaniem potrzeb informacyjnych obywateli i przedstawia argumenty uzasadniające wartość i społeczną rolę publicznych ośrodków informacyjnych. W tekście omówiono teoretyczne koncepcje dotyczące funkcji informacji w nowoczesnych demokracjach oraz przeanalizowano dwa podstawowe modele poszukiwania informacji, porównując będące ich pochodną rodzaje wiedzy i rodzaj pytań, na jakie można znaleźć odpowiedzi bazując na tych modelach. Przedstawiono też możliwości wykorzystania wniosków z tych analiz w środowisku informacyjnym oraz aspekty teoretyczne, które należy uwzględnić przy planowaniu użytecznych publicznych serwisów informacyjnych.

W artykule zebrano opinie ludzi kultury i bibliotekarzy z różnych krajów wskazujące na zjawiska i tendencje, które zagrażają istnieniu bibliotek i zawodu bibliotekarza oraz omówiono związane z tym próby przedefiniowania ich misji. Rozwój Internetu, technologii informacyjnych i publikacji elektronicznych spowodowały, że kwestionowany bywa sens utrzymywania bibliotek w sytuacji, gdy informacje można zdobyć w sieci www, sprzedaż dokumentów drukowanych maleje (w Stanach Zjednoczonych o 20%), i nawet koncerny meblowe ograniczają produkcję regałów na książki.

W artykule omówiono piśmiennictwo poświęcone badaniom funkcjonalności i wykorzystania w środowisku bibliotecznym oprogramowania o otwartym kodzie źródłowym oraz udostępnianych na wolnej licencji zintegrowanych systemów bibliotecznych i systemów zarządzania biblioteką (OZSB), a następnie przedstawiono wyniki szczegółowej ewaluacji dwóch popularnych OZSB przeprowadzonej w celu ułatwienia bibliotekarzom wyboru programu jak najlepiej dopasowanego do potrzeb ich biblioteki i identyfikacji czynników, jakie należy uwzględnić przy podejmowaniu takiej decyzji. Zaprezentowana jakościowa i ilościowa analiza porównawcza dotyczy systemów Koha (3.2.4) i NewGenLib (3.0) (por. babin.bn.org.pl/?p=1714)

Badania nad sposobem spędzania wolnego czasu przez Francuzów przeprowadzane systematycznie na zlecenie ministerstwa kultury i komunikacji, wykazują, że coraz bardziej popularne jest czytanie komiksów (ok. 34% odpowiedzi). Obecnie są one wydawane i czytane równie często jak literatura klasyczna, powieści obyczajowe i niewiele rzadziej niż tak popularne gatunki jak powieści kryminalne i sensacyjne czy poradniki. Liczba wydanych we Francji komiksów wzrosła trzykrotnie od 2000 r. do 2011 r.

W drugiej połowie XX wieku nastąpił szybki rozwój bibliotek i czytelnictwa, również w archiwach zwiększyła się liczba dokumentów administracyjnych, co przyspieszyło modernizację organizacji zasobów archiwalnych i udostępnianie ich użytkownikom. Biblioteki i archiwa rozwijały się równolegle osiągając coraz większą specjalizację i odrębność w zakresie komputeryzacji, standardów opisu danych, formatów stosowanych w systemach komputerowych, organizacji sieci krajowych i międzynarodowych. Kryzys ekonomiczny oraz cyfryzacja na masową skalę przyczyniły się do upowszechnienia idei współpracy różnych instytucji. Także biblioteki i archiwa współpracują obecnie w wielu dziedzinach. Poszukują m.in. zbliżenia zasad opisu dokumentów archiwalnych i bibliotecznych oraz poprawy informacji o zbiorach, gdyż ze względu na różne formaty nie można jednocześnie efektywnie przeszukiwać na wspólnych portalach baz bibliotecznych w formacie UNIMARC i archiwalnych w formacie EAD (Encoded Archival Description). Wyszukiwanie jest zawodne, gdyż nie obejmuje wielu elementów opisu zawartych w obu formatach. Biblioteka Narodowa Francji prowadzi prace nad wykorzystaniem formatu EAD do opisywania rękopisów bibliotecznych.

Artykuł omawia konsekwencje stosowania rozporządzeń wydanych w 2010 roku do dwóch ustaw dotyczących rozpowszechniania i ochrony utworów w Internecie oraz prawnej ochrony własności intelektualnej w sieci www. Obie kontrowersyjne ustawy antypirackie są we Francji znane pod nazwą „prawo Hadopi”, od akronimu utworzonej, na mocy ww dokumentów, agencji rządowej ds. rozpowszechniania utworów i do ochrony praw autorskich w Internecie (Haute Autorité pour la diffusion des oeuvres et la protection des droits sur internet). Omawiane rozporządzenia określają zasady zabezpieczania urządzeń komputerowych przed nieumyślnym korzystaniem z utworów chronionych prawem autorskim oraz warunki odpowiedzialności karnej zarówno osób fizycznych jak i instytucji w przypadku, jeśli nielegalne ściąganie plików odbywa się poprzez adresy IP należące do instytucji. W rozporządzeniu wymienione są też rodzaje zalecanych zabezpieczeń oraz oprogramowania.

W połowie lat 90. ubiegłego wieku prognozowano, że los bibliotek jako fizycznych miejsc jest z góry przesądzony. W myśleniu o tych placówkach dominował też swoisty dualizm – fizyczne biblioteki przeciwstawiano dość powszechnie bibliotekom wirtualnym, zakładając, że te ostatnie okażą się w przyszłości znacznie bardziej popularne. Również wśród 4 alternatywnych scenariuszy dotyczących przyszłości bibliotek w XXI wieku, opracowanych w 1995 r. w Stanowej Bibliotece Nowej Południowej Walii w Sydney (Australia), tylko jeden zakładał reinterpretację i powiązaną z nią rewitalizację pojęcia „biblioteki jako miejsca”.

Omówiono uruchomiony w 2003 r. projekt Inspire, którego celem jest wspomaganie permanentnego kształcenia obywateli i tworzenie społeczeństwa informacyjnego poprzez stymulowanie współpracy bibliotek różnego typu, podległych różnym resortom. Projektem zarządza rada, złożona z przedstawicieli zainteresowanych instytucji i bibliotek. Inspire obejmuje biblioteki, instytucje edukacyjne i ośrodki ustawicznego kształcenia (lokalne, regionalne i krajowe) na terenie Anglii, Szkocji, Walii i Irlandii Północnej. W programie uczestniczy 3950 bibliotek branżowych i gminnych, 90% bibliotek akademickich, 95% – publicznych, 80 bibliotek medycznych (lub skoncentrowanych na propagowaniu edukacji zdrowotnej) i ponad 100 specjalnych (w tym biblioteki kościelne i anarchistyczne).