Babin

Jedną z wielu transformacji zachodzących w środowisku akademickim, związanych z coraz powszechniejszym wykorzystywaniem przez studentów mobilnych urządzeń i systemów zarządzania kursami (ang. CMS − Course Management Systems), jest pojawienie się nowych sposobów uczenia się, pisania prac i wykonywania zlecanych zadań, a także zmiana sposobów wykorzystywania bibliotek. Coraz częściej obserwowanym fenomenem jest preferowanie przez studiujących nauki nie w pojedynkę lecz w ramach wspieranych technologicznie grup, biblioteki szkół wyższych muszą więc dostosowywać swoje obiekty i usługi do takich oczekiwań swoich grup odbiorców. W artykule omówiono wyniki ewaluacji biblioteki akademickiej w kategoriach relacji między pracą indywidualną, grupową, doświadczeniami użytkowników i postrzeganiem przez nich określonych miejsca i przestrzeni. Autorzy odwołują się w nim do koncepcji paradygmatów bibliotecznego designu Scotta Bennetta, w której opisuje się przejście od modelu skoncentrowanego na książkach i charakteryzowanego przez architekturę dostosowaną głównie do samodzielnego badania dokumentów, do paradygmatu skupionego na uczeniu się, w którego ramach powstają przestrzenie umożliwiające i inspirujące naukę w wieloosobowych zespołach.

Doroczna konferencja Special Libraries Associations (SLA) – międzynarodowej organizacji zajmującej się problematyką bibliotek specjalnych i doskonalenia zawodowego bibliotekarzy, skupia co roku specjalistów z całego świata zajmujących się wszystkimi aspektami gromadzenia i udostępniania zbiorów specjalnych, dziedzinowych oraz obsługi specjalnych grup użytkowników. Zdaniem autorki, programy tego wydarzenia zawierają informacje pozwalające na prześledzenie pojawiających się, popularnych i zanikających trendów oraz lepsze zrozumienie problemów specjalistycznych placówek bibliotecznych oraz potencjalnych kierunków ich rozwoju. W artykule przeanalizowano zawartość programu konferencji SLA, która odbyła się w Bostonie w dniach 14-16 czerwca 2015 r. i porównano je z planami poprzednich zjazdów SLA, omawiając dokonane obserwacje oraz wcześniejsze analizy tego typu.

Liczba wakatów na tradycyjnych stanowiskach bibliotecznych w Ameryce Północnej stale się zmniejsza, absolwenci bibliotekoznawstwa i informacji naukowej (BIN) mają więc coraz mniejsze szanse na znalezienie pracy w zawodzie. Jednocześnie, współczesna gospodarka informacyjna zapewnia im nowe perspektywy zatrudnienia, szkoły BIN reklamują się więc coraz częściej jako miejsca, które pomagają studentom w zdobyciu uniwersalnych, ponad-dziedzinowych kompetencji (ang. transferable skills) przydatnych w różnych kontekstach i sektorach. Aby sprawdzić możliwości rozwoju zawodowego przyszłych i obecnych bibliotekoznawców, bibliologów i specjalistów informacyjnych, autorka postanowiła przeanalizować doświadczenia zawodowe absolwentów BIN ze Stanów Zjednoczonych i Kanady, pracujących poza bibliotekami i ośrodkami informacji naukowej.

W ostatnich latach, na całym świecie można obserwować zaostrzanie się konfliktów na tle religijnym i obyczajowym, w naukach społecznych coraz więcej uwagi poświęca się więc problematyce wpływu ideologii i wierzeń religijnych na społeczeństwa i kultury. Z naciskami różnych grup wyznaniowych musi radzić sobie także środowisko biblioteczne, w piśmiennictwie bibliotekoznawczym znaleźć można jednak niewiele odniesień do tej tematyki, jest ona też praktycznie nieobecna w teorii bibliotekoznawstwa i informacji naukowej (BIN). W artykule, na przykładach, omówiono z jakimi problemami, związanymi m.in. z opisem i sposobem traktowania religijnych materiałów muszą radzić sobie biblioteki w Europie i w Stanach Zjednoczonych. Przybliżono także różne sposoby definiowania i szanowania wolności religijnej dla wszystkich – zarówno wierzących, jak i niewierzących, w perspektywie historycznej i współczesnej, a następnie przedyskutowano bazujące na pragmatyzmie kulturowym i sekularyzmie podejście do opracowania podstaw teoretycznych dla lokalnych, krajowych i międzynarodowych programów badań z zakresu bibliologii i informatologii, uwzględniających problematykę obsługi użytkowników o różnych przekonaniach i światopoglądzie.

Humanistyka cyfrowa (HC) ma od ponad dekady znaczący wpływ na pejzaż akademicki, trudno jednak znaleźć jej powszechnie akceptowalną definicję, czy też sposób określenia granic. W artykule traktowana jest nie jako dział badań, dziedzina wiedzy czy metodologia, lecz jako zbiorowe pojęcie opisujące szereg zjawisk i interakcji na styku badań humanistycznych i cyfrowych technologii, odnoszone też do naukowej wspólnoty wartości, działań i praktyk, zaangażowanej w realizację różnego typu projektów, związanych m.in. z prezentacją i upowszechnianiem humanistyki w sieci, tworzeniem cyfrowych zasobów naukowych oraz platform i narzędzi badawczych dla humanistów. Od początków istnienia HC, duży wkład w jej rozwój miały biblioteki i bibliotekarze, współpracując ze środowiskiem naukowym w ramach programów digitalizacji, analizy tekstu, zarządzania informacją, zapewniania przestrzeni do badań, czy otwartego dostępu do naukowych publikacji i wyników badań. Mimo to, środowisko biblioteczne nie jest nadal zdecydowane, jak należy wspierać badania HC i jak reagować na stałe poszerzanie zakresu wykorzystywanych w niej metod i technik oraz na oczekiwania coraz większej liczby związanych z tym nurtem badaczy.

W artykule przedstawiono wyniki badania analizującego różnice doświadczeń zawodowych kobiet i mężczyzn zatrudnionych na stanowiskach bibliotecznych w instytucjach szkolnictwa wyższego w Stanach Zjednoczonych. Przy pomocy specjalnie opracowanych sondaży sprawdzano w nim sposób oceny przez bibliotekarzy akademickich różnych wartości decydujących o komforcie i zadowoleniu personelu, w tym poziomu satysfakcji z pracy, spełnienia osobistego, równowagi między życiem zawodowym i prywatnym, i stresu; przedyskutowano też możliwe implikacje otrzymanych wyników w kontekście zachowań organizacyjnych.

W artykule, na przykładzie programów bibliotecznych realizowanych w różnych regionach Stanów Zjednoczonych, omówiono usługi amerykańskich bibliotek dla młodocianych odbywających kary pozbawienia wolności oraz zmiany modelu ich świadczenia, dokonywane dzięki osiągnięciom ruchów na rzecz reformy systemu penitencjarnego.

Szybka ekspansja technologii informacyjnych ma znaczenie dla rozwoju wszystkich organizacji, jednak niewiele z nich uległo transformacjom na tak dużą skalę jak biblioteki i ośrodki informacyjne, w których wpływ technologii widoczny jest we wszystkich sferach działalności – od gromadzenia, przez katalogowanie i udostępnianie informacji, po badania, promocję, współpracę i edukację online. W artykule omówiono wyniki badania sprawdzającego postawy dyrektorów bibliotek akademickich w Stanach Zjednoczonych wobec zarządzania zmianą. Jako punkt odniesienia wykorzystano w nim koncepcję czterech ram poznawczych (strukturalnych, związanych z zasobami ludzkimi, politycznych oraz symbolicznych) L.G. Bolmana i T.E. Deala (1984, 1991, 1997, 1999, 2003, 2008), służących do analizy procesu zarządzania organizacjami. Badano w nim również wpływ czynników demograficznych, cech bibliotek i zmiennych odnoszących się do kapitału ludzkiego na wykorzystywane podejścia do zarządzania zmianą, przeprowadzając w tym celu analizę regresji.

W 2011 r. Biblioteka Narodowa Finlandii, we współpracy z firmą Microtask, tworzącą technologie dla crowdsourcingu, zainicjowały DigitalKoot (Cyfrowi Ochotnicy) – projekt wykorzystujący specjalnie zaprojektowane gry komputerowe w celu zaangażowania internautów do korekty, w ramach zabawy, błędów powstałych przy skanowaniu zbiorów historycznych czasopism przez OCR (Optical Character Recognition). Inicjatywa ta okazała się ogromnym sukcesem – w ciągu kilkunastu miesięcy tysiące wolontariuszy wykonało ponad 2,5 mln zadań, prawdziwym osiągnięciem DigitalKoot było jednak wprowadzenie gamifikacji do niekomercyjnych programów ochrony cyfrowej. W artykule omówiono genezę i definicje tego pojęcia (inaczej: grywalizacji, gryfikacji) oraz możliwości wykorzystania strategii gier do weryfikacji zdigitalizowanych tekstów przetworzonych przy użyciu oprogramowania OCR, wykorzystując jako przykład projekt o nazwie Purposeful Gaming & BHL realizowany od 2013 r. przez cztery amerykańskie instytucje zajmujące się ochroną dziedzictwa kulturowego i naturalnego.

Letnie kluby czytelnicze (LKC) to popularny typ programów dla dzieci oferowanych w okresie wakacji przez amerykańskie biblioteki publiczne – prowadzi je obecnie ponad 95% tych instytucji, a ideą tej inicjatywy jest promocja zainteresowania literaturą, wyrównywanie szans edukacyjnych i zwiększenie wykorzystania bibliotek. Choć zajęcia tego typu znaleźć można w całym kraju, niewiele wiadomo o ich efektywności w odniesieniu do wspomagania aktywności czytelniczej, podtrzymywania kompetencji związanych z czytaniem oraz wspierania postępów w nauce tej umiejętności. Aby uzupełnić tę lukę, autorzy przeprowadzili badanie w grupie uczniów pierwszych klas szkoły podstawowej, uczęszczających na spotkania LKC organizowane przez Columbus Metropolitan Library (stan Ohio) – bibliotekę koordynująca jeden z najstarszych (rozpoczęty w 1937 r.) i największych w Stanach Zjednoczonych programów czytelniczych (w lecie 2011 r. brało w nim udział 67 tys. dzieci i młodzieży).